خسروپناه: اصول حکمرانی در سیره امام حسین(ع) نمایان است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست تخصصی «حکمرانی حسینی و فرهنگ مقاومت» به همت اندیشکده حکمرانی و قانون‌گذاری استان بوشهر و با مشارکت دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها و بسیج اساتید استان بوشهر با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی برای دانشگاهیان این استان به‌صورت برخط و حضوری برگزار شد.

حجت‌الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست با بیان اینکه میان حکمرانی و حکومت‌داری تفاوت‌های بسیار و متمایزی وجود دارد، اظهار کرد: اصول حکمرانی در سیره امام حسین (ع) به خوبی نمایان است؛ اگر مردم کوفه نسبت به دعوت‌نامه‌های خود پایبند بودند، امام می‌توانست حکومتی در مقابل امویان تشکیل دهد که متأسفانه چنین حکومتی حاصل نشد.

وی با تأکید بر اینکه امام حسین (ع) حکومت نکرد؛ بلکه با قیام خود، حکمرانی کرد، افزود: امام حسین(ع) با تدبیر، حساسیت، بردباری، تعقل و تفکر حرکتی در مقابل حکومت اموی انجام داد که تا همیشه ماندگار شد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه برای توضیح بهتر موضوع این نشست باید بدانیم معاویه چه نوع حکومتی کرده و امام در مقابل او چه نوع حکمرانی انجام داد، توضیح داد: حکومت شامات از سال ۱۸ قمری به دست معاویه افتاد، معاویه سال ۶۰ قمری از دنیا رفت و واقعه کربلا در سال ۶۱ رخ داد. معاویه ۴۲ سال در منطقه شامات حکومت کرد. پس از شهادت امام علی (ع) در سال ۴۰ هجری قمری و بیعت امام حسن (ع) با مردم و وقایع صلح امام، معاویه از سال ۴۱ تا زمان مرگش، خلیفه مسلمین شد و حاکم جهان اسلام بود.

خسروپناه با بیان اینکه معاویه خلافت را به سلطنت تبدیل کرد درباره سلطنت معاویه مطرح کرد: خلیفه مسلمین در حقیقت جانشین پیامبر بود که باید به سبک و سیره آن حضرت رفتار و عمل می‌کرد. مسجد پایگاه خلافت و مردم‌داری از اصول خلافت بود؛ اما معاویه اشرافی گری را جایگزین خلافت کرد.

وی ادامه داد: معاویه برای تداوم حکومت خود، ابتدا به عمد استاندارانی را که با امیرالمؤمنین(ع) عداوت داشتند بر مناطق مختلف بر سرکار آورد؛ چراکه معتقد بود راه فاصله گرفتن مردم از پیغمبر و اسلام ناب، جدایی مردم از سیره امام علی(ع) است. در مرحله بعد، معاویه فساد و مال حرام را در جامعه رواج داد؛ چراکه برای انحراف آدم‌ها، ۲ راه وجود دارد، ایجاد شبهه‌های اعتقادی و سپس تزلزل و دوم از بین بردن بینش مردم که منجر به حرام شدن کنش و واکنش خواهد شد.

 دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی دیگر اقدامات معاویه برای تبدیل خلافت به سلطنت را شهادت اصحاب خاص امام، تحریفات در اسلام از طریق تشکیل خوارج و اشاعه احادیث جعلی برشمرد و در تشریح اصول حکمرانی امام حسین(ع) گفت: امام ابتدا اصل اعتراض، امربه‌معروف و ارشاد علما را انجام داد. ایشان با نامه‌هایی ضمن اعتراض مستقیم به حکومت این اعتراض را به مردم، مفسرین، قاریان و ... نشان داد. دوم، تبیین اصل توحید را انجام داد؛ چراکه ملاک اخلاص توحید و ملاک معصیت، آسیب در توحید است. سوم پاسخ به شبهات قبل از قیام و در نهایت توجه به اصل حکمرانی افراد بر خویشتن قبل از حکمرانی بر خانواده و جامعه از اصول حکمرانی امام حسین (ع) بود.

خسروپناه اضافه کرد: امام حسین(ع) با این اصول فرهنگ مقاومت را ایجاد و رواج داد قیام‌های مختلف پس از قیام کربلا از قیام سیستان، قیام مختار تا قیام انقلاب اسلامی بر اساس مکتبی‌شکل گرفت که منشأ آن حکمرانی حسینی بود.

دلایل محقق نشدن حکمرانی اسلامی 

دبیر اندیشکده حکمرانی و قانون‌گذاری استان بوشهر نیز با تبیین جایگاه و مأموریت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و اندیشکده‌های حکمرانی و قانون‌گذاری استانی بر تبیین مکتب و فرهنگ حسینی و تدوین الگوی حکمرانی حسینی تأکید کرد و این امور مهم را رسالت و وظیفه عمومی و به‌ویژه وظیفه دانشگاهیان دانست و گفت: بی‌شک همه شرایط برای تحقق حکمرانی اسلامی فراهم بوده؛ اما به دلیل عدم طراحی و تولید الگویی مبتنی بر منابع فاخر به مرحله اجرا نرسیده است.

اسماعیل عبداللهی با تأکید بر اینکه حکمرانی مفهوم نوظهور در جهان است، توضیح داد: حکمرانی اقدامی در چارچوب ارزش‌های ملی و مردمی و تحقق این ارزش‌ها بوده و در حقیقت به مجموعه روش‌ها، نظام‌ها، ساختار‌ها و فرآیند‌ها که منجر به اعمال حاکمیت و اقتدار عمومی در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اداری و انسانی می‌شود، اطلاق می‌شود.

وی با بیان اینکه حکمرانی خوب هشت ویژگی دارد، ادامه داد: حاکمیت قانون، مشارکت مردم، شفافیت، اجماع و وفاق ملی، مسئولیت‌پذیری، پاسخ‌گویی، اثربخشی و کارایی و عدالت و انصاف از ویژگی‌های حکمرانی خوب است.

دبیر اندیشکده حکمرانی و قانون‌گذاری استان بوشهر بیان کرد: متناسب با این شاخصه‌ها، حکمرانی سه رکن و سطح دارد، دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی این سه رکن را تشکیل می‌دهند. در حکمرانی مطلوب، تلاش براین بوده که به سمت ارکان غیررسمی توجه شود و در حقیقت هر چه دولت از قدرت خود کاسته و به اقتدار جامعه مدنی و بخش خصوص بپردازد، حکمرانی مطلوب‌تر است.

عبداللهی  به این نکته اشاره و تأکید کرد که بر اساس آموزه‌های توحیدی و روایی، به‌ویژه وصیت‌نامه تاریخ‌ساز امام حسین (ع)، همه ابعاد اعتقادی، حقوقی، سیاسی و اجتماعی و مؤلفه‌های حکمرانی خوب و متعالی مورد توجه بوده و وظیفه دانش‌پژوهان و دانشگاهیان است که در این رابطه مطالعات جدی انجام داده و زمینه نظریه‌پردازی و تولید علم را فراهم آورند.

به گزارش آنا، در ادامه نشست حاضرین نظرات و نقد‌های خود را پیرامون عنوان نشست و مطالب سخنرانان مطرح کردند برتعمق و تدقیق در ابعاد روشنگرانه و معرفت‌شناسانه حرکت نجات‌بخش و الگوساز کربلا برای امت اسلامی و جهان امروز تأکید کرده و خواستار شناسایی، طراحی و تدوین الگوی حکمرانی توحیدی بر اساس مستندات قرآنی، منابع روایی و شواهد تاریخی و به‌ویژه سیره معصومین علیهم‌السلام توسط اندیشمندان و نخبگان دانشگاهی شدند.