۲ غیرمعصوم که سیدالشهدا برای آنها از لفظ «فدایت شوم» استفاده کرد/ ماجرای عروسی حضرت قاسم (ع) در‌ کربلا چیست؟

حجت الاسلام محمود ریاضت سخنران مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: «ان لقتل الحسین حرارهً فی قلوب المؤمنین لاتبرد ابداً؛ همانا قتل حسین (ع) حرارتی در دل‌های مومنان ایجاد کرده که هرگز سرد نخواهد شد.» این روز‌ها در ایام عزای اباعبدالله الحسین هستیم، اینکه برخی نام‌های خاص برای شب‌های ماه محرم نامگذاری شده کاملا ذوقی است، اینطور نیست که مثلا بگوییم حتما فلان اتفاق افتاده و این اسم خاص مختص همان شب باشد.

وی افزود: مثلا برخی جا‌ها شب ششم محرم را به نام حضرت قاسم(ع) نامگذاری کردند که کاملا ذوقی است یا اینکه شب هشتم محرم را در زنجان یوم العباس می‌دانند در حالیکه خیلی جا‌ها به نام حضرت علی اکبر (ع) نامگذاری شده، اینکه روز هفتم برای حضرت علی اصغر(ع) است، اما الان چند وقتی است که جمعه اول محرم همایش شیرخوارگان حسینی برگزار می‌شود، حال این می‌تواند سوم یا هشتم باشد و قرارداد خاصی وجود ندارد و روایتی هم نیست که بگوییم متدینین این را نامگذاری کردند؛ بلکه براساس رسم و رسومات و فرهنگ آن شهر و قوم و محله انتخاب می‌شود و یک روز به عنوان بزرگداشت یک شهید قرار می‌گیرد منتها مهم الگوگیری از شهدا و معرفت افزایی نسبت به آنها است.

ریاضت اظهار کرد: ما از خداوند می‌خواهیم معرفتمان نسبت به اهل بیت (ع) و اولیای ایشان را زیاد کند. اولین جمله برای شهدای کربلا هم می‌گوییم السلام علیکم یا اولیاالله که اولیا خدا شهدای کربلا هستند.

حضرت قاسم که(ع) بود؟

وی درباره حضرت قاسم بیان کرد: ایشان جزء پنج فرزند امام حسن مجتبی (ع) هستند که برای یاری امام حسین در کربلا حضور یافتند، از این پنج فرزند، دو فرزند بیشتر نام برده می‌شود، اما سه فرزند دیگر امام حسن (ع) چیز زیادی درباره‌شان نیست، شاید علت اصلی‌اش هم این است که جملاتی که امام حسین (ع) نسبت به حضرت قاسم و عبدالله بن الحسن و نوع برخوردشان داشتند، باعث شده که این ویژگی‌ها نسبت به دیگر برادرانشان پررنگتر شود.

این سخنران مذهبی اظهار کرد: حضرت قاسم(ع) جزء دو نفری هستند که امام حسین (ع) در کربلا با لفظ «فدایت شوم» از آنها استفاده کرد. کلام معصوم هم که حجت خداست از افراط و تفریط و زیاده گویی به دور است. امام معصوم اگر چیزی می‌فرماید عین واقعیت است بنابراین این کنایه از عظمت حضرت قاسم دارد. در باب معارف شیعه هم می‌گویند که اگر دو معصوم فدای هم شوند، ایرادی ندارد مثلا حضرت زهرا به امام علی (ع) می‌فرماید «فاطمه جسم و جان من و روحم فدای تو». حضرت زهرا هم معصوم هستند، امیرالمومنین هم یک معصوم هستند و یک معصوم فدای دیگری می‌شود و از لحاظ معرفتی اشکالی ندارد. یک وقت هم هست فرد پایینتر از معصوم فدای او می‌شود، در زیارت عاشورا درایم «بابی انت و امی» خودم، پدرم، مادرم و فرزندانم فدای شما. ما که معصوم نیستیم این هم ایرادی ندارد.

وی بیان کرد: یک وقت معصومی به نفری که در زمره چهارده معصوم نیست، فدایت شوم را می‌گوید که خیلی مهم است و این فقط در کربلا توسط امام حسین (ع) به دو نفر اطلاق شد؛ یکی قمر بنی هاشم حضرت عباس (ع) و دیگری حضرت قاسم که در این شب عاشورا وقتی خطبه حضرت تمام شد، حضرت قاسم سوال کرد که عمو جان فردا منم شهید می‌شوم؟ حضرت خطاب به حضرت قاسم دو مرتبه گفت که «والله فداک عمک». حضرت فرمود: «آری بخدا قسم، عمویت فدای تو شود». به این ترتیب در  شب عاشورا روضه فردا را می‌خوانند و همین فدایت شوم کنایه از عظمت و علو درجه آن فردی دارد که در زمره ۱۴ معصوم نیست ولی به درجه آنها است.

ریاضت گفت: شاید مهمترین ویژگی بین این دو بزرگوار وجود دارد متخلق به اخلاق بودن هر دو است، همه شهدای کربلا البته اینطور هستند، اما حضرت عباس و حضرت قاسم در بحث ادب، اخلاق و مطیع بودن اینطور هستند، وقتی سیره زندگی‌شان را نگاه می‌کنیم اخلاق حرف اول را می‌زند.

وی با تأکید براینکه در بین نوجوانان کربلا حضرت قاسم (ع) دارای یک رتبه و مقام بالایی است، ادامه داد: به همین دلیل هم امام حسین (ع) در کربلا با جملاتی که مطرح کردند یک کد عاشورایی دادند، ان‌شاالله خداوند به همه عاشقان اهل بیت (ع) این توفیق را بدهد که متخلق به اخلاق باشند، کربلا یک درس و عاشورا یک مکتب و فرهنگ است ما باید این فرهنگ را بشناسیم و در خود متجلی کنیم.

ریاضت در باب ازدواج حضرت قاسم (ع) هم گفت: نکته‌ای در این رابطه در روایات درباره ازدواج حضرت قاسم است، اما اینکه این ازدواج برای حضرت قاسم یا احمد بن حسن بوده اختلاف وجود دارد، اما اصل قصه وجود دارد، اما نه به این معنا که عروسی راه بیندازند و حنا ببندند؛ اینها صحت ندارد. در نهایت امام معصوم (ع) می‌خواهید این جوان کربلا در جهادی که در راه امام زمان شرکت می‌کند، دینش با ازدواج تکمیل شود، چون عمل مرد مزدوج 70 برابر غیر متزوج است، یعنی که نماز می‌خواند و ازدواج کرده از لحاظ درجه 70 برابر مجرد ثواب می‌کند، در کربلا هم جهاد در راه خداست و این هم از فروع دین است اگر کسی که متأهل شده این جهاد را انجام دهد دینش تکمیل می‌شود.