احتمال طغیان تب دنگی/ اجرای اقدامات کنترلی ضروری است

آمیتیس رمضانی دبیر انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، در رابطه با آخرین وضعیت بیماری تب دنگی در کشور اظهار کرد: بیماری تب دنگی از طریق پشه آئدس منتقل می‌شود که در برخی از استان‌های کشور مانند خوزستان نیز این پشه از قبل وجود داشت؛ اما این پشه‌ها در شرایطی نبودند که آلوده باشند، در کشورهایی که هم‌‎مرز ما هستند تب دنگی به صورت بومی وجود دارد؛ بنابراین پشه‌های آئدسی که در این کشورها هستند، آلوده و امکان انتقال بیماری را دارند.

افزایش موارد بیماری تب دنگی

وی افزود: آنچه این روزها جلب توجه می‌کند، افزایش موارد بیماری است، بارندگی‌های زیاد و جمع شدن آب در مناطق گرمسیری و آب‌های راکد ناشی از سیلابی که در این کشورها به راه‌افتاد، موجب شد جمعیت این پشه‌ افزایش پیدا کند. وقتی این پشه وجود داشته و شرایط برای تکثیر آن فراهم و همزمان یک بیمار مبتلا نیز باشد، چنانچه پشه بیمار را نیش بزند به سرعت می‌تواند بیماری را منتقل کند. همچنین  این پشه می‌تواند بیماری را به تخم و لاروهای خود نیز منتقل کند و همین موجب گسترش بیماری می‌شود.

این مسئول یادآور شد: بیماری در بسیاری از کشورهای گرمسیری مانند مالزی و اندونزی بومی و برخی از کشورهای همسایه ما وجود دارد. در کشور ما این پشه وجود داشت؛ اما آلوده نبود و در نتیجه پشه‌های موجود نمی‌توانستند بیماری را منتقل کنند. آنچه هم در حال حاضر وجود دارد این است که بیماری توسط افرادی که به این کشورها سفر کرده‌اند وارد کشور شده است. حال چیزی که ما را نگران می‌کند این است که پشه‌های آئدس موجود در این مناطق بروند فرد آلوده را نیش زده و از طریق آنها بیماری را منتقل کنند.

رمضانی با بیان اینکه در بیشتر موراد مبتلا به تب دنگی فرد علائمی ندارد، گفت: در این مورد ممکن است فرد به این بیماری مبتلا بوده و در نتیجه پشه او را نیش بزند و از طریق او بیماری را منتقل کند. در مورادی که بیماری شدید است و بیمار به بیمارستان می‌رود به گونه‌ای نگهداری می‌شوند که هیچ پشه‌ای به او نزدیک نشده و نتواند دوباره بیماری را منتقل کند.

دبیر انجمن متخصصین  عفونی با بیان اینکه هم پشه و هم بیماری از طریق پروازهای بین‌المللی و پروازهای خارجی در حال انتقال به سایر استان‌های کشور است، گفت: اگر این موارد را در نظر بگیریم باید انتظار داشته باشیم در روزها و ماه‌های آینده این پشه به سایر استان‌های کشور نیز منتقل شود.

مدیر گروه تحقیقات بالینی و اپیدمیولوژی و آمار زیستی انستیتو پاستور ایران گفت: اگرچه باید انتظار داشته باشیم که پشه‌های موجود در کشور آلوده شوند اما خوشبختانه تا امروز بر اساس گزارش‌ها و آزمایش‌هایی که طی روزهای اخیر انجام شده هنوز پشه‌های آئدس داخل کشور آلوده به ویروس نیستند با این حال انتظار می‌رود که با توجه به سفرها و حضور بیماران، آلودگی نیز وارد کشور شود.

تب دنگی پاندمیک می‌شود؟

رمضانی در رابطه با احتمال همه‌گیر شدن بیماری تب دنگی در جهان و ایران نیز گفت: این احتمال که بیماری به صورت «طغیان» باشد وجود دارد. بسیاری از کشورها با اقدامات مختلفی در حال کنترل بیماری هستند تا این بیماری در حد وسیعی کنترل شده و تبدیل به پاندمی دنشود. در کشور ما این با توجه به مطالبی که گفته شد امکان طغیان بیماری وجود دارد.

این مسئول درباره تفاوت بیماری تب دنگی با دیگر بیماری‌های عفونی نیز گفت: در رابطه با کرونا می‌گفتیم اگر کسی یکبار مبتلا شد اگر دوباره به این بیماری مبتلا شود بیماری سبکی برای پیش‌بینی می‌شد؛ اما در مورد تب دنگی اینگونه نیست. این بیماری چهارگونه دارد این احتمال وجود دارد که اگر به یک گونه آن مبتلا شویم در برابر سایر گونه‌ها کمی ایمنی وجود داشته باشد؛ اما این ایمنی کوتاه مدت بوده و بیمار دوباره می‌تواند مبتلا شود. نکته‌ای که وجود دارد این است ابتلای دوم شدیدتر از ابتلای نخست و شکل خطرناک بیماری است.

این متخصص بیماری‌های عفونی یادآور شد: تب دنگی بیماری نیست که انتظار داشته باشیم مسئولان سریعتر به آن رسیدگی کنند. بیماری یک کنترل همگانی، آگاهی جمعی و مشارکت جمعی را می‌خواهد.

وی یادآور شد: موارد شدید بیماری اگر زود تشخیص داده شود درمان مناسبی دریافت می‌کند اما اگر دیر تشخیص داده شود احتمال مرگ فرد بیمار نیز وجود دارد. در سایر موارد باید مراقب محیط خود که استعداد نگهداشت آب راکد را دارد، بود. پشه آئدس به لحاظ شکلی با سایر پشه‌ها متفاوت است، رنگ مشکی و بندهای سفید دارد که به آن ببر آسیا هم گفته می‌شود. مردم می‌توانند از آن دور بمانند. این پشه در زمان طلوع آفتاب و هنگام غروب تمایل به گزش دارند. از سوی دیگر افرادی که محل کار آنها بیرون است به ویژه در این زمانها مراقب گزش این پشه‌ها باشند.

وی افزود: اکثر موارد در کشور ما وارداتی بوده و موارد کمی در داخل کشور مبتلا شده‌اند. به هر حال باید مراقب بود که این بیماری بومی کشور نشود.

این مسئول با بیان اینکه سم‌پاشی‌های معمول بر روی این پشه تأثیر چندانی ندارد گفت: روزبه‌روز بر مقاومت این پشه‌ها در مقابل انواع سموم بیشتر می‌شود.

رمضانی در رابطه با درمان تب دانگی نیز گفت: درمان اختصاصی برای تب دنگی وجود ندارد، بلکه از مدیریت بیماری‌ استفاده می‌شود. علائم اولیه مرحله حاد بیماری  تب و شکم درد و علائم گوارشی است و به تدریج به سمت خونریزی در لثه‌ها میل می‌کند. در واقع تب دانگی یک بیماری خونریزی دهنده بوده و بیمار خونریزی می‌کند در نتیجه با کاهش شدید پلاکت‌های خونی مواجه می‌شود. در واقع وقتی بیمار علائم هشدار دهنده مانند درد شدید در شکم، بی‌حالی و سرگیجه استفراغ، خونریزی در لثه را داشت و وارد فاز شُک شد باید سریع به مراکز درمانی مراجعه کنند.

وی ادامه داد: همانگونه که گفته شد این بیماری درمان اختصاصی ضد ویروس ندارد بلکه مدیریت درمان دارد که معنی آن این است پزشک باید حدود 48 تا 72 ساعت بیمار را نگهدارد، بیمار چون پلاکت از دست داده و همزمان هموگلوبین او افزایش یافته و یکسری مایعات و اکترولیز را نیز از دست می‌دهد به همین دلیل به سمت شُک می‌رود. پزشک متخصص عفونی یا داخلی می‌توانند به بیمار مایعات و الکترولیز را به همراه کنترل علائم بدهند. اگر بیمار این سه روز را تحت مدیریت پزشک طی کند از روز سوم وارد مرحله نقاهت می‌شود.

واکسن بیماری

این مسئول در رابطه با واکسن‌های این بیماری نیز گفت: این بیماری دو واکسن دارد که نخست  «کیو دنگی» بوده و برای افراد 6 تا 19 ساله که قصد مسافرت به مناطق آلوده را دارند تزریق می‌شود. افرادی که قبلا یکبار تب دنگی را گرفته باشند حتما باید این واکسن را تزریق کنند.

وی ادامه داد: واکسن دوم نیز واکسنی به نام تکدا است که برای محدودیتی برای افراد مبتلا و غیر مبتلا ندارند. این واکسن که تأثیر بیشتری نسبت به واکسن نخست دارد برای افراد 4 تا 16 سال توصیه می‌شود و افراد دیگر نیز تحت شرایطی می‌توانند این واکسن را تزریق کنند.