رئیس‌جمهور آینده باید دستاورد‌های فناورانه را با دیپلماسی اقتصادی گره بزند

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بابک نگاهداری در پانزدهمین نشست مجمع دانشگاهیان انقلاب اسلامی به بررسی و تحلیل شرایط داخلی و جهانی کشورها در  عصر حاضر پرداخت و تاکید کرد: در مقطعی که انتخابات ریاست جمهوری ما برگزار می شود همه ژئوپولوتسین ها معتقد هستند در این دهه  یک جابجایی قدرت از غرب به شرق از آمریکا به سمت چین در حال انجام است و کشورهایی که نتوانند در این انتقال قدرت و ثروت جانمایی درستی برای خود در عرصه اقتصاد بین المللی ثروت داشته باشند، ممکن است یک قرن سرنوشت آنها تحت تاثیر قرار بگیرد.

وی در ادامه تصریح کرد: واقعیت این است در حال حاضر جریان ثروت در حال انتقال از دنیای غرب به شرق است و منطقه ای که ما در آن قرار داریم یعنی غرب آسیا به نوعی آوردگاه نبرد بین غرب و شرق است و قرارنیست ما فقط به عنوان میدان نبرد در عرصه بین الملل باشیم و آسیب های این زد و خوردها به ما برسد بلکه ما باید حتما در این ایام در عرصه بین المللی و منطقه ای یک کنشگر باشیم و از همه ظرفیت ها برای جانمایی بهتر ایران اسلامی در اقتصاد بین المللی استفاده کنیم.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: امروزه کشور چین بحث کمربند راه را دنبال می کند یا روسیه کریدور مسیر شمال به جنوب را طی می کند، بخش عمده نقطه تلاقی همه این موارد در غرب آسیا به جمهوری اسلامی ایران مرتبط است. آمریکا نیز قصد دارد چین و روسیه را در این منطقه به نوعی زمین گیر کند و مانع رسیدن این دو کشور به اهدافشان  یعنی دست یابی چین در باز کردن مسیر زنجیره ارزش اقتصادی خود در اروپا و دست یابی روسیه به حوزه دریاهای جنوب شود، بنابراین پروژه آمریکا تا اطلاع ثانوی ناامن کردن منطقه ای است که ما در آن قرار داریم بر این اساس جمهوری اسلامی ایران یکی از هدف های ناامن کردن این منطقه است.

این پژوهشگر ادامه داد: ما چه بخواهیم یا نخواهیم تا اطلاع ثانوی آمریکا علاقه ای به اینکه با ما وارد صلح و همکاری شود ندارد ما نیز طبق سیاست ها و روحیه استکبار ستیزی که در نظام جمهوری اسلامی ایران وجود دارید، تمایل ذاتی برای برقرار ارتباط را نداریم. ضمن اینکه دو کشور روسیه و چین تمایل دارند تا حد امکان منطقه ما امن باشد چرا که مسیرهای اقتصادیشان به این منطقه گره خورده است. بنابراین شاید ما بتوانیم با قدرت¬های منطقه یعنی روسیه و چین وارد تعاملات دیپلماتیک اقتصادی شویم و بتوانیم از رشد زنجیره اقتصادی کشور ما و رشد زنجیره های تجاری نظیر محصولات کشاورزی بهره ببریم.

به گفته نگاهداری، یکی از پنجره فرصت هایی که رییس جمهور آینده باید روی آن تمرکز کند دیپلماسی فعال اقتصادی است یعنی اگر تا امروز وزارت خارجه ایران رویکرد سیاسی و امنیتی داشته است حتما باید در سال های پیش رو رویکرد دیپلماسی اقتصادی حاکم بر این وزارتخانه باشد.

وی یادآور شد: اگر پنجره فرصت دیپلماسی اقتصادی و جانمایی در زنجیره های  ارزش های اقتصادی بین الملل یکی از پنجره فرصت های محدود کشور ما در سال های پیش رو باشد. دومین پنجره فرصتی که مطرح است و می شود از آن استفاده کرد بحث اقتصاد دانش بنیان است. به نوعی رهبری زنجیره های صنعتی منطقه را می شود با این رویکرد پیش گرفت. بر این اساس ما باید پنجره فرصت های خود را درست بشناسیم و از حداکثر توان خود در این زمینه استفاده کنیم.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: یکی از ظرفیت¬های مهم تا الان ژئوپولوتیک مقاومت بود، که از آن استفاده کردیم و پیش رفتیم. اما در سال های پیش رو باید با توجه به سیاست های محور مقاومت و کریدور این محور، از دیپلماسی اقتصادی نیز استفاده کنیم. در این شرایط نیز اسرائیل پروژه آی مک را دنبال می کند که البته عملیات طوفان الاقصی این ظرفیت را ایجاد کرد که پروژه آی مک تضعیف و مسیر این پروژه ناامن شود. اگر چه حضوری که آنها در سوریه دنبال می¬کنند برای ناامن کردن کریدور محور مقاومت می باشد.

نگاهداری افزود: رییس جمهوری باید روی کار بیاید که از ظرفیت های فوق استفاده کند  و در کنار استفاده از ظرفیت ژئوپولتیک محور مقاومت، اعتقاد داشته باشد که باید از این شرایط حداکثر بهره برداری را برای کشور، عراق و فلسطین داشته باشد. بنابراین باید دید در شعارها و رویکردهای سیاست خارجی کدام یک از کاندیداها دیپلماسی اقتصادی و به ویژه توجه به ظرفیت های محور مقاومت و کریدرهای غرب به شرق، شمال به جنوب بیشتر بروز و ظهور دارد به تشخیص ما این رویکرد برای کشور پیش برنده است.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی اقتصاد دانش دانش بنیان را پنجره فرصت کشور ما دانست و تاکید کرد: با رهنمودها و تاکیدات رهبر منظم انقلاب در  دهه های گذشته، یک ظرفیت چند هزار تایی از شرکت های دانش بنیان در کشور شکل گرفته است و یکی از پنجره فرصت های تحول و پیشرفت در جمهوری اسلامی ایران ایجاد شد. بر این اساس باید ظرفیت استفاده از اقتصاد دانش بنیان را مورد توجه قرار دهیم.

به گفته این پژوهشگر، همه موسسات بین المللی که تحولات جهان را تا سال 2050 پیش بینی می کنند پیشران همه تحولات در دنیا تا سال 2050 را پیشرفت‌های علم و فناوری مانند فناوری های نوظهور ازجمله هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، اتوماسیون و غیره می‌دانند که این امر می تواند به عنوان رویکردهای اقتصاد دانش بنیان، زنجیره ارزشی قابل توجهی را برای دولت ها فراهم آورد. بنابراین رییس جمهوری که به استقبال تحولات دنیا برود و به رویکردها و فناوری های نوین توجه داشته باشد به این معنی است پنجره فرصت جمهوری اسلامی ایران را درست تشخیص داده است.

نگاهداری ادامه داد: همانطور که عنوان شد پنجره فرصت های ما محدود است، بالاخره ما را از زنجیره های ارزش اقتصاد بین المللی حدف می کنند و ما اگر این شرایط را نفهمیم و در این دنیا یک دیپلماسی فعال نداشته باشیم و نتوانیم از ارزش های اقتصادی فناوری محور بهره ببریم از شرایط عقب می¬مانیم. یعنی اگر ما نتوانیم ظرفیت فناوری های  نوین در داخل را با دیپلماسی اقتصادی در خارج گره بزنیم و جمهوری اسلامی را به زنجیره اقتصادی بین المللی و منطقه ای باز نگردانیم حتما سرنوشت خوبی نخواهیم داشت.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: واقعیت این است توانمندی دولت آینده مهم است یکی از مشکلاتی که در کشور داریم نوشتن برنامه ها نیست بلکه خیلی از وقت ها قابلیت اجرای ما دچار ضعف جدی است و توان حل مسئله در مواردی از دست دادیم و سال ها است مسائل مختلف نظیر ترافیک، آلودگی هوا و غیره را مطرح می کنیم اما این مسائل حل نمی شود. بنابراین ما به دولتی نیاز داریم که با بررسی دقیق و هماهنگ فاز اجرائی را دنبال و تمام کند و قابلیت اجرایی سازی تصمیماتی که میگیرد را داشته باشد وگرنه بهترین سیاست‌ها و برنامه های پیشرفت کشور نوشته می شود اما به سرنوشت برنامه های قبلی دچار می شود و بیشتر از 30 درصد پیشرفت نمی کند. بنابراین دولت توانمند و دولتی که توان حل مسئله را داشته باشد باید سرکار بیاید.

وی شکست هماهنگی را یکی از مشکلات اصلی پیشبرد امور در جمهوری اسلامی ایران دانست و گفت: کسی که در راس نشسته است باید توان مدیریت و هماهنگی بین اجزای مختلف را داشته باشد. در حال حاضر دوران سیاست گذاری های ساده به سر آمده است و دیگر هیچ موضوعی را ما با سیاست گذاری و تفکر خطی که مسئله را ببینیم و راه حل ارائه بدهیم حل نمی شود. در حال حاضر عصر تفکر چرخه ای است و سیاست گذاری ها پیچیده شده است. ما هر موضوعی را وسط بگذاریم ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارد و اگر مدیر و رییس جمهور قوی نتواند اجزای دولت را در مسائل  مختلف با هم هماهنگ کند در پیشبرد برنامه ها و سیاست ها موفق نخواهد شد حتی اگر بهترین برنامه ها را بنویسد.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: یکی از مهم ترین عوامل در پیشبرد هر دولت سرمایه اجتماعی در آن کشور است یعنی اینکه چقدر بتواند اعتماد و همراهی مردم را در برنامه های خود جلب کند یعنی رییس جمهوری که در برنامه های خود به ظرفیت های اجتماعی، توانمندسازی مردم و مردمی سازی توجه دارد، آن رییس جمهور موفق است. بنابراین رییس جمهورهایی موفق هستند که برنامه توانمند سازی نهادهای مردمی را برای سپردن امور حداکثری به مردم را داشته باشند و کسانی که این رویکرد را ندارند به نظر من رییس جمهور مناسب نیست.

نگاهداری همچنین به تشریح ویژگی های شخصیتی رییس جمهور آینده و افرادی که به کار می گیرد اشاره کرد و یادآور شد: ما در کشور دچار مسائل خاصی هستیم همه معتقد هستند حکمران باید فضیلت داشته باشد این ویژگی کمک می کند تخصص داشته باشد، اینکه در دو راهی ها تشخیص بدهد کدام مسیر به نفع کشور است. بنابراین بینش، کنش، منش و روش چهار ویژگی است که یک حکمران از آن برخوردار باشد و در جهت گیری های حرکت بتواند جامعه را هدایت کند. هر تصمیمی در کشور یک کار کارشناسی و یک کار سیاسی لازم دارد. هیچ وقت یک حمکران خوب نمی تواند تصمیم سیاسی را به کارشناس واگذار کند.

وی یادآور شد: دومین ویژگی رییس جمهور آینده شرافت است کمک می  کند اگر در مسیری که تصمیم گیری کرد دچار لرزش نشود و مسیر را با استواری پیش ببرد. سومین ویژگی نیز کارآمدی فرد است، اینکه بتواند اگر مسیر را درست تشخیص داد و شرافت لازم را هم داشت توانمندی مدیریتی و کارآمدی لازم را برای پیش برد تصمیمات داشته باشد.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی افزود: در کنار برنامه هایی که روسای جمهور ارائه می دهد حتما باید کارنامه فرد نیز مد نظر قرار بگیرد متاسفانه ما به  این امر توجه نمی کنیم اینقدر وعده های بی عمل دادیم که سرمایه اجتماعی و اعتماد مردم را از دست دادیم همه ما می خواهیم مسائل را به بهترین نحو انجام بدهیم اما ایا در کارنامه ای که در گذشته داشتیم چقدر توانستیم اهداف و برنامه ها را اجرایی کنیم. باید به کارنامه در کنار عملکرد فرد توجه داشته باشیم.

نگاهداری یادآور شد: یکی از آفت هایی که در کشور ما وجود دارد این است که احزاب سیاسی را خیلی جدی نگرفتیم و احزاب فقط در مقاطع انتخابات فعال می شوند. در صورتی که در کشورهای دیگر یکی از بسترهای تربیت نیروها احزاب است و افراد علاقمند حکمرانی و مدیریت کلان کشور در احزاب ورود می کنند به تدریج تمرین می کنند و یاد میگیرند. متاسفانه مرکز پژوهش های مجلس نقش حزب ها در کشور را بازی می کند در حالی که لوایح باید در حزب ها نوشته شود و به مجلس ورود کند.

رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی خاطر نشان کرد: به نظر من تدبیری  که در کشور ما در تشکیل مدارس حکمرانی نظیر مدرسه حکمرانی شهید بهشتی و شهید مدرس شکل گرفته است پاسخ نظام برای رفع نقیصه است. ما متاسفانه نخبگان را به سمت امور خرد می فرستیم که مثلا پزشک یا مهندس شوند و یاد ندادیم نخبگان به عرصه حکمرانی ورود کنند. در حالی که حکمرانی دانش بنیان و نخبگانی با اهمیت تر از فناوری دانش بنیان است. چرا که اگر قبول داریم تحولات بین المللی علم و فناروی است حتما پیش رانی این حکمرانی نیز باید از جنس دانش بنیان باشد.

نگاهداری یادآور شد: دولت ها در کشور سازو کار تربیت نخبگانی را نداشتند همچنین فرهنگ ما نیز باعث شده نخبگان تمایلی برای حضور در عرصه حمکرانی نداشتند. متاسفانه نخبگان ما رویاهای آینده خود را با مردم به اشتراک نمی گذارند. همه آنها منتقد هستند و ایراد می گیرند بنابراین باید فرهنگ سازی کنیم نخبگان ما به صورت ایجابی در عرصه حکمرانی ورود کنند نه اینکه صرفا منتقد باشند. در واقع ما دو نوع افراد، در کشور نیاز داریم، افرادی که به دنبال کسب قدرت هستند نظیر کسانی که دنبال هیجان هستند و شور انتخاباتی ایجاد می کنند اما چون احراب را جدی نمی گیریم مجبور می شویم پست های مهم مدیریتی را با این افراد بدهیم که توانمندی اداره قدرت را ندارند. دوم افراد نخبگانی که متاسفانه دانشگاهیان ما ماخوذ به حیا هستند و در گوشه ای می نشنیند تا کارت دعوت برای آنها ارسال شود. در حالی که در سال های پیش رو بدون دانش فنی و تخصصی  نمی توانیم کشور را اداره کنیم و باید از مشارکت نخبگان استفاده کنیم.

وی ادامه داد: رییس جمهور باید دقت کنند تا افراد دانش بنیان و دانشگاهی را در تیم های خود قرار دهند و بدنبال افراد غیر متخصص نباشند.