«هاری» کشنده‌ترین ویروس اما قابل پیشگیری/ علل، علائم و راه‌های تشخیص و درمان
گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، سال‌های اخیر جمعیت برخی حیوانات به ویژه پستاندارانی مانند سگ و گربه‌های بلاصاحب یا به اصطلاح ولگرد به دلایل گوناگون افزایش پیدا کرده است. این امر علاوه بر خطراتی که برای محیط زیست، گونه‌های جانوری در حال انقراض و تغییر اکوسیستم مناطق مختلف کشور دارد به لحاظ سلامت نیز خطرات زیادی را متوجه انسان می‌کند.
بسیاری از عفونت‌ها از طریق حیوانات به ویژه پستانداران به انسان‌ها منتقل می‌شود، برخی از آنها مانند هاری در صورت عدم واکسیناسیون پس از گزش حیوان و بروز علائم به صورت قطعی مرگ افراد را در پی دارد. روزهای گذشته اخبار گوناگونی از حیوان گزیدگی افراد مختلف منتشر شد. از جمله در اوایل هفته گذشته کودکی در همدان طعمه سگ‌های ولگرد شد. روز گذشته نیز کودک دیگری در دزفول بر اثر هاری جان خود را از دست داد. با توجه به افزایش جمعیت حیوانات ولگرد و عدم مراقبت از آنها این خطر وجود دارد که جان افراد بسیار دیگری نیز به خطر بیفتد.
راهکار وزارت بهداشت در مقابله با حیوان گزیدگی
محمدرضا شیرزادی رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت آنا با بیان اینکه کنترل بیماری‌هایی که از حیوان به انسان منتقل می‌شوند از طریق سلامت واحد(one helth) است، گفت: بیماری‌هایی مانند حیوان گزیدگی و هاری را یک ارگان به تنهایی نمی‌تواند کنترل کند. قسمت عمده این بیماری‌ها توسط سگ‌های ولگرد کنترل می‌شود و به بخش زیادی از این سگ‌های ولگرد توسط سازمان‌های مردم نهاد نگهداری غذارسانی صورت گرفته و از آنها نگهداری می‌شود. سازمان دامم‌پزشکی باید واکسیناسیون این سگ‌ها را انجام داده و جمعیت آنها را کنترل کند و به همین ترتیب سازمان‌هایی مانند شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و همچنین فرمانداری‌ها نیز وظایف خود را در این رابطه انجام دهند تا مقابله و کنترل این بیماری‌ها موفق باشد.
وی افزود: متأسفانه وقتی این بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند، همه برای مقابله با آن به وزارت بهداشت مراجعه می‌کنند در صورتی که اصلی‌ترین راهکار این است که همه ارگان‌ها باید وظایف خود را به موقع انجام دهند. به عنوان مثال این امکان وجود دارد که واکسیناسیون سگ‌های دارای صاحب کامل انجام نشده باشد، از سوی دیگر جامعه ما هم به خوبی آموزش نگهداری مناسب از سگ یا گربه را ندارند تا چنانچه این حیوانات بیمار شدند چه اقداماتی را در پیش گیرند. از سوی دیگر اقدامات کنترلی دیگر در برخی از مناطق نیز ممکن است به خوبی انجام نگیرد.
ارائه خدمات رایگان در 770 مرکز بهداشتی
شیرزدای درباره شرح وظایف وزارت بهداشت برای مقابله با حیوانات ولگرد و مقابله با حیوان گزیدگی و هاری نیز گفت: شرح وظیفه وزارت بهداشت، سازماندهی ارگان‌های ذی‌ربط در این حوزه است. یکی از کارهای دیگر ما آموزش جامعه برای برخورد احتیاط آمیز با حیوانات است. مردم نباید تصور کنند که پستانداران ولگرد به ویژه سگ‌ها و گربه‌ها کاملا سالم هستند، یک لیس سبک یا خراشیدگی کوچک امکان دارد بیماری مهلکی مانند هاری را منتقل کند.
وی ادامه داد: وزارت بهداشت در سراسر کشور بیش از 770 مرکز را راه‌اندازی کرده که به صورت 24 ساعته به افرادی که مورد گزش حیوانات قرار می‌گیرند خدمت ارائه می‌دهند. این خدمت رایگان بوده و نخست به فرد آموزش داده و پس از آن ضایعات و زخم را شست‌وشو داده و لازم باشد سرم و پس از آن واکسن را تزریق می‌کنند و در صورت نیاز به بیمارستان ارجاع می‌دهند. موارد زیادی هم بوده که پس از گزش شکستگی رخ داده است و فرد را برای ادامه درمان به بیمارستان ارجاع می‌دهند.
شیرزادی با بیان اینکه واکسن‌های هاری از جمله گرانترین واکسن‌های موجود در جهان است، گفت: این واکسن‌ها که مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت است در مراکز بهداشتی ایران به صورت رایگان به افراد تزریق می‌شوند. این واکسن‌ها کاملاً با کیفیت بوده و در حین انتقال، زنجیره سرما رعایت شده و پس از تزریق کاملا اثر‌گذار است.
این مقام وزارت بهداشت بیان کرد: باید جمعیت حیوانات بلاصاحب را کنترل کرد، مردم در برخورد با حیوانات آموزش دیده و از دامپزشکی برای افزایش پوشش واکسیناسیون حیوانات حمایت کرد و افراد دارای حیوان را به انجام واکسیناسیون حیوانات خود تشویق کرد، متأسفانه 60 درصد بیماری‌های عفونی توسط حیوانات منتقل می‌شوند و به همین دلیل نیاز است که حتی افراد دارای حیوان آموزش‌های لازم را برای مراقبت از سلامت خود، کودک و حیوانشان را داشته باشند.
آمارهای هاری در ایران
وی درباره آمار هاری در ایران نیز گفت: سال گذشته 370 هزار نفر به مراکز ارائه خدمات بهداشتی مراجعه کردند و متأسفانه 16 نفر به دلیل سهل‌انگاری در مراجعه به مراکز بهداشتی پس از گزش حیوانات به هاری مبتلا شده و درگذشتند. امسال نیز تا امروز 5 نفر به این بیماری عفونی هولناک مبتلا شدند.
شیرزادی بیان کرد: هاری از جمله بیماری‌هایی است که با وجود پیشرفت‌های علمی، به محض ابتلا و ظهور اولین علائم هیچ درمانی نداشته و تا 10 روز موجب مرگ فرد مبتلا می‌شود. در صورتی که فرد دچار گزش توسط حیوان ولگرد شد توصیه می‌کنیم بلافاصله به مراکز بهداشتی مراجعه کرده و کارهای شستشوی جای گزیدگی، تزریق واکسن و سرم را انجام دهد.
این مسئول در رابطه با بروز علائم هاری اظهار کرد: پس از گزش توسط حیوان، بین دو تا سه ماه علائم بیماری در فرد ظاهر می‌شود. مراکز بهداشتی به صورت 24 ساعته خدمت ارائه می‌کنند به همین دلیل توصیه می‌کنیم در صورت گزش این افراد بلافاصله به مراکز مراجعه کرده و اقدامات درمانی را انجام دهند. در صورتی که فرد پس از گزش مراجعه نکرد طی دو تا سه ماه بعد علائمی شبیه سرماخوردگی، تب و لرز شدید، بدن درد در او ظاهر شده، کم کم هوشیاری او دچار اختلال می‌شود و آستانه تحریک پذیری او افزایش یافته و پس از آن به دلیل اختلال سیستم‌های اعصاب مرکزی به کما رفته و جان خود را از دست می‌دهد.
وی یادآور شد: در صورت بروز علائم هاری، واکسن هیچ تأثیری بر فرد مبتلا ندارد. واکسن باید بلافاصله در روز نخست، دوم یا سوم تزریق شود. واکسن اگر به صورت اینترادرمال تزریق(زیرجلدی) تزریق شود سه دوز و اگر عضلانی تزریق شود چهار دوز است.
انتهای پیام/