واکاوی نقش مسجد در محیط جدید رسانه‌ای
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، مساجد در ایران معمولاً به‌عنوان کانون مذهب و اجتماعات مذهبی شناخته شده و دربارۀ آن سخن به میان آمده است. اما در برشی دیگر، مساجد کانون ارتباطی مهمی در محله و شهر و گاهی کشور بوده است.
محمد آقاسی (مدرس دانشگاه علامه طباطبایی) در مقاله‌ای با عنوان «بازیادآوری مسجد در محیط جدید رسانه‌ای؛ مسجد گیاهی و المتقین تهران» به این موضوع می‌پردازد که ارتباط میان مردم با مردم، مردم با بازار، مردم با امور خیریه و درمانی، و مردم با روحانیان از مصادیقی بوده است که در مساجد مشاهده شده و تا چند دهۀ پیش نیز به‌صورت معمول وجود داشته است. البته این امر به معنای نبودِ چنین کانون ارتباطی نیست؛ بلکه به معنای کم‌رنگ شدن این نگره به مسجد است.
در این پژوهش به این مهم اشاره شده است که هنوز نیز بقایای چنین کانون ارتباطی را در بسیاری مساجد پایتخت و سایر شهر‌ها می‌توان یافت که شامل کالبد و شکل ظاهری مسجد در ارتباط با بازار و بیمارستان و خیریه یا روح حاکم بر آن است.
اگر مسجد، جوان را در دامان فضاهای مجازی رها کند بدون شک درمعنای زندگی اوتأثیری نخواهد داشت
به زعم آقاسی به‌مرور زمان و به‌دلایل متعدد، امروزه همۀ مساجد با مخاطب یا در اصطلاح زمینه‌ای خود «مأمومین» روبه‌رو نیستند. نظام تبلیغ دینی و به‌ویژه مسجد، علاوه‌بر توجه به اصالت خویش و ضرورت بازگشت به مردم، با توجه به رشد فنّاوری‌های دیجیتال و گسترش فرهنگ دیجیتالی، نیازمند اقدام عملی در محیط جدید رسانه‌ای است.
حجت الاسلام حسین رجب‌خانی نیز در مقاله‌ای با عنوان «مسجد و جوان/ رقیبان امروزین مسجد؛اینترنت، شبکه های اجتماعی و...» به این موضوع اشاره می‌کند که تعامل منطقی مسجد با مسایل پیرامونی خود نشانه ی کارایی و سلامت آن است؛ مسجد، درعین آنکه نماد عبادت است، یک نهاد مردمی نیز هست از این روی مسجدِ شاخص، به عنوان یک سرمایه ی ملی مسجدی است که أهل مسجد، با شناخت شأنیت و فلسفه وجودی مسجد، برای آن، هدف گذاری و برنامه ریزی نمایند.
* استفاده از شبکه های اجتماعی در پرورش دینی جوانان
به زعم رجب‌خانی از وظایف اهل مسجد (ازامام جماعت گرفته تا نمازگزاران) نجات دیگران از دریای ابهامات است و فرقی ندارد که این امر با زبان مشفقانه باشد یا با وسایل ارتباط جمعی!
در این پژوهش به این مهم اشاره شده است که اگر مسجد، جوان را در دامان فضاهای مجازی رها کند بدون شک درمعنای زندگی اوتأثیری نخواهد داشت، زیرا مسجد هم مکان عبادت است و هم محل ارتباطات و تصمیمات عمومی.
* تشکیل و تقویت کانون های علمی و فرهنگی
باوجود اینکه یک نهاد دولتی بنام «کانون فرهنگی مساجد» وجود دارد ولی از آنجا که برچسب دولتی بودن دارد به صراحت می‌توان گفت کارایی کانونهای خود جوش مردمی را ندارد زیرا هدف مشارکت مردم در امور فرهنگی، کسب کیفیت حداکثری است اما غالباً دولت ها به کمیت امور، نظر دارند.
کانون فرهنگی مسجد به شیوه های زیر قابلیت ورود به موضوع رسانه را دارد:
- آگاهی دادن به جوانان درباره منافع و مضرات رسانه‌های جمعی به وسیله تشکیل کلاس‌ها وجلسات مداوم یا موقت
- جذب و دعوت ازاشخاص صاحب نظر حوزه و دانشگاه توسط روحانی مسجد
- برپایی نمایشگاه های دایمی یا موقت با موضوع شبکه های مجازی وماهواره‌ای
* تغییر نگرش اهالی مسجد نسبت به پدیده‌های مجازی
در این پژوهش به این مهم اشاره شده است که روزگاری را که برخی از ساده اندیشان، به دلایل واهی استفاده از بلندگو را نمی پذیرفتند اما با گذشت زمان، سود آن بیشترنمایان شد البته در مورد اینترنت و ماهواره و... باید وسواس و تدبیر دقیقی صرف کرد. این تغییر نگرش وتدبیر، همت هییت امناء و مخصوصاً روحانی مسجد را می‌طلبد.
در ادامه این پژوهش ها آمده است که نمونه‌های موفقی در کشور وجود دارد که با استفاده از فنّاوری‌های جدید موفقیت‌هایی را در ارتباط مجدد مردم و مسجد کسب کرده‌اند. مسجد گیاهی در میدان تجریش و مسجد المتقین در تقاطع خیابان شریعتی و بزرگ‌راه صدر دو نمونۀ موفق در این زمینه هستند. دست‌اندرکاران این دو مسجد دو فضای متفاوت فکری و کاری را دارند؛ اما در زمینۀ بازیادآوری اصل مهم ارتباط مردم با مسجد با استفاده از اینترنت اقداماتی جدید و درخور توجه انجام داده‌اند.
در پایان می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که مواردی که ذکر شد در صورتی کاربردی می‌شوند که همه اعضاء مسجد از امام جماعت وتک تک هیأت امناء تا نمازگزاران به وجود جنگ نرم فرهنگی اعتقاد داشته باشند وبه ضرورت مقابله با آن اعتقاد داشته باشند.
انتهای پیام/