دستاورد‌های سیاست خارجی دولت شهید رئیسی؛ از بن‌بست‌شکنی تا رفع تعارض میان میدان و دیپلماسی
گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری آنا- سعید امینی؛ سه سال سخت را پشت سر گذاشت، دولتی را تحویل گرفت که با شدیدترین تحریم‌ها روبه‌رو بود، تنش‌های منطقه‌ای روز به روز افزایش می‌یافت، صادرات نفت به رقم ناچیز کاهش پیدا کرده بود، دلار‌های مسدودشده به راحتی به کشور بازگردانده نمی‌شدند، به خاطر تمرکز بیش از حد بر توسعه روابط با غرب و احیای آن فرصت بی‌نظیر عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای را از دست داده بودیم و مراودات با کشور‌های منطقه به پایین‌ترین حد خود کاهش پیدا کرده بود؛ شهید رئیسی چنین دولتی را تحویل گرفت و به جرئت باید گفت دولت او سخت‌ترین روز‌های پس از پایان جنگ را پشت سر گذاشت و با مشکلات انباشته اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و سیاست خارجی و اجتماعی مواجه بود.
شهید رئیسی سه سال شبانه‌روز مجاهدانه تلاش کرد و بی‌دلیل نیست که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «رئیسی عزیز خستگی نمی‌شناخت». او امیدوار بود و معتقد به اینکه هیچ بن‌بستی در کشور وجود ندارد. با برنامه‌ریزی و تدبیر مناسب در عرصه سیاست خارجی بن‌بست‌شکنی کرد و توانست سیاست خارجی تک‌قطبی دولت یازدهم و دوازدهم را به سیاست خارجی پویا، شفاف و چندقطبی تبدیل کند.
عملکرد او در حوزه سیاست خارجی به گونه‌ای بود که حتی تحسین منتقدان و مخالفان سیاسی‌اش در داخل را به همراه داشت؛ از عادی‌سازی روابط با عربستان و بازگشایی سفارتخانه‌های دو کشور گرفته تا فراهم آوردن مقدمات بهبود روابط با مصر، بحرین، اردن و دیگر کشور‌های منطقه. همه اینها نشان از درک عمیق او از سیاست خارجی و صرفاً تمرکز نکردن بر یک موضوع خاص در این حوزه دارد؛ کاری که دولت یازدهم و دوازدهم از آن غفلت و در نهایت منجر به تک‌بعدی شدن سیاست خارجی ایران شد.
تنش‌زدایی به سبک شهید رئیسی
یکی از مصادیق کارآمد بودن سیاست منطقه‌ای دولت سیزدهم در دوران شهید رئیسی حضور پررنگ مقامات عالی‌رتبه بیش از ۶۰ کشور جهان و ارسال بیش از ۳۳۰ پیام تسلیت است در روز مراسم ادای احترام به مقام شامخ شهدای خدمت ازجمله شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان شاهد بودیم وزیر امور خارجه مصر و وزیر امور خارجه بحرین جضور داشتند و برای اولین بار پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود که وزیر خارجه مصر به ایران سفر می‌کند و یا بعد از سال‌ها تنش میان ایران و بحرین برای نخستین بار است که وزیر خارجه بحرین در این مراسم حضور می‌یابد.
اما دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی چه کرد که آثار مثبت آن تا سال‌ها باقی خواهد ماند و نظر موافقان و مخالفان را به خود جلب کرده است؟ جدا از عضویت ایران در بریکس و شانگهای و انعقاد قرارداد تجاری با روسیه و اجرایی سازی قرارداد تجاری با چین، باید به چند موضوع مهم دیگر هم اشاره شود. اول اینکه غربی‌ها به ویژه آمریکا بسیار تلاش کردند تا هندی‌ها در بندر چابهار سرمایه‌گذاری نکنند ولی علی‌رغم فشار‌های سیاسی و اقتصادی غرب و آمریکا هند تصمیم به سرمایه‌گذاری در بندر چابهار گرفت و این موضوع با واکنش تند آمریکا همراه بود و حتی واشینگتن، هند را تهدید به تحریم اقتصادی کرد.
سرمایه‌گذاری ۳۷۰ میلیون دلاری هند در بندر چابهار یکی دیگر از دستاورد‌های دولت شهید رئیسی محسوب می‌شود و این سرمایه‌گذاری می‌تواند به توسعه سواحل مکران در میان‌مدت و بلندمدت بینجامد و از سوی دیگر انعقاد این قرارداد اثبات کرد دوران تک‌قطبی در دنیا به سر رسیده و فصل جدیدی در روابط بین‌الملل تحت عنوان موازنه چندقطبی در جریان است و کشور‌ها براساس سود و زیان خود با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و همچنین در دنیای کنونی دیگر آمریکا قدرت هژمون محسوب نمی‌شود بلکه دیگر بلوک‌های قدرت این هژمونی را بی‌اثر کرده‌اند.
نگاه واقع‌بینانه به مسئله قفقاز
یکی دیگر از دستاورد‌های دولت شهید رئیسی، کمک به بهبود صلح در منطقه قفقاز است. با تشدید تنش‌ها میان ارمنستان و آذربایجان برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای با هدایت رژیم صهیونیستی در تلاش بودند تا ایران را تحریک کنند که وارد جنگ ارمنستان و آذربایجان شود و حتی موضوعات امنیتی، ناسیونالیستی، دینی و ژئوپلیتیکی را مطرح کردند ولی جمهوری اسلامی ایران در دولت سیزدهم تحت تأثیر این جوسازی‌ها قرار نگرفت و با منطق و به صورت واقع‌بینانه ضمن اعلام بی‌طرفی بر راهکار‌های مسالمت‌آمیز تأکید کرد و به عنوان میانجی به ایفای نقش پرداخت، البته باید به این نکته هم اشاره شود که دولت سیزدهم در این قضیه با هرگونه تغییر مرز‌ها مخالفت کرده و مستحکم و مقاوم جلوی این قضیه ایستاد و در آنجایی که لازم بود دست به نمایش قدرت زد و در آنجایی هم که نیاز می‌دانست از ابزار دیپلماسی بهره برد و به عبارت بهتر دولت سیزدهم به خوبی توانست تعارض میان میدان و دیپلماسی را از بین ببرد و موضوع آذربایجان و ارمنستان تنها یک مصداق است.
اقدام شهید امیرعبداللهیان در رفع تعارض میان میدان و دیپلماسی
یکی دیگر از مصادیقی که اثبات می‌کند در دولت سیزدهم تعارض میان میدان و دیپلماسی از بین رفته مربوط به «عملیات وعده صادق» است. پس از حمله وحشیانه رژیم کودک‌کش و غاصب صهیونیستی به کنسولگری کشورمان در دمشق کل منطقه مضطرب بود و حتی در داخل کشور برخی نگران جنگ بودند. در چنین شرایطی شهید امیرعبداللهیان مسئولیت سنگینی در میدان دیپلماسی بر عهده داشت و سیاست‌گذاری‌ها را باید به نحوی اجرا می‌کرد که هم احتمال مداخله دیگر کشور‌ها در حمله تنبیهی ایران به اسرائیل را ضعیف کند و هم اینکه بستر‌های همراهی بازیگران منطقه‌ای و جهانی را با اقدام مشروع ایران فراهم آورد، این شهید خدمت به خوبی این دو وظیفه مهم را پیش برد؛ طوری‌که پس از عملیات وعده صادق هیچ اتفاق خاصی در عرصه جهانی بر علیه ایران رخ نداد و حتی حمایت کشور‌های قدرت‌مندی مانند چین، روسیه و یا حمایت برخی بازیگران منطقه‌ای را مشاهده کردیم و همچنین نه در شورای امنیت قطعنامه‌ای علیه ایران صادر شد و نه صهیونیست‌ها موفق به اجماع‌سازی علیه ما در دنیا شدند و صرفاً قدرت لابی‌گری صهیونیست‌ها به صدور چند بیانیه پوچ و بی‌اثر از جانب آمریکا و برخی قدرت‌های غربی محدود شد و حتی داد و بیداد صهیونیست‌ها مانع سکوت یک دقیقه اعضای شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل به احترام رئیس جمهور شهیدمان نشد؛ اقدامی که خشم رژیم صهیونیستی را به همراه داشت.
سیاست خارجی دولت سیزدهم در از بین بردن تعارض میان میدان و دیپلماسی به حدی هنرمندانه بود که هم‌زمان با مذاکرات برجام برای رفع تحریم‌ها؛ مذاکرات دو یا چند جانبه در ابعاد منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با موضوعات امنیتی، سیاسی، اقتصادی و نظامی و فرهنگی پیشرفت جدی و چشم‌گیری داشتند و در یک کلمه باید گفت باور شهید رئیسی این بود نباید همه تخممرغها در سبد برجام قرار گیرد و کشور را معطل لبخند غرب گذاشت به عبارت بهتر معتقد بود برجام تنها یکی از موضوعات سیاست خارجی است و نباید همه موضوعات را قربانی و معطل برجام کرد.
در نتیجه باید گفت خیلی از مغرضان سیاسی تلاش کردند دستاورد‌های سیاست خارجی دولت شهید رئیسی را زیر سؤال ببرند و یا اقدامات او را پوپولیستی خطاب کنند، اما وقتی به افزایش صاردات غیرنفتی ایران، بازگشت پول‌های مسدودشده به کشور، حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌های مختلف اقتصادی، پیشبرد پروژه‌های ریلی میان ایران و کشور‌های منطقه و دیگر موضوعات مهم که به آنها اشاره شد می‌نگریم و آنها را بررسی می‌کنیم متوجه کذب بودن ادعای مغرضان خواهیم شد.
شهید رئیسی اهل نمایش نبود بلکه در راه خدمت به مردم شبانه‌روز تلاش می‌کرد و در نهایت هم در مسیر خدمت به دیپلماسی کشور و اقتصاد این مرز و بوم به همراه یارانش به شهادت رسید.
انتهای پیام/