ثبت پروپوزال دانشجویان به شرط دریافت کد اخلاق/ تخلف ۱۸ درصد از پرونده‌های کارگروه اخلاق محرز شد
صمد نژادابراهیمی مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به این پرسش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا که سوءاستفاده از تخلفات علمی در جامعه ایران بیش از پیش به چشم می‌خورد به نوعی که شاهد فروش پایان نامه‌های ارشد و رساله‌های دکتری هستیم -که به عنوان آفت علمی جامعه ایرانی شناخته شده است- آیا آخرین آمار تخلف در فعالیت‌های پژوهشی منتشر شده است؟، اظهار کرد: بحث سلب اعتبار با تقلب فرق دارد، یعنی هر مقاله‌ای که سلب اعتبار می‌شود لزوماً تقلب در آن انجام نشده است.
وی توضیح داد: سلب اعتبار یکی از فرایند‌های طبیعی اکوسیستم علم و فناوری برای حذف داده‌های اشتباه به صورت عمدی و سهوی است. در برخی از موارد دستکاری در فرایند داوری یا تغییر تعمدی داده‌سازی است، اما در مواردی به صورت سهوی پژوهشگر به زعم خود کار درستی انجام داده است، ولی وقتی داوری و چاپ می‌شود، توسط پژوهشگران دیگر مورد نقد قرار می‌گیرد و درصورت عدم رفع ابهام نشریات آن را سلب اعتبار می‌کنند.
وی افزود: حدود ۷۰ درصد از این پژوهش‌ها به علت نبود آگاهی پژوهشگر به صورت سهوی انجام شده و تقلب به شمار نمی‌آید؛ در این زمینه سختگیری‌های زیادی انجام می‌شود؛ بنابراین اشتباهات سهوی نظیر تعدد شکل‌های مورد استفاده و مشابهت متنی بیشترین سهم را دارند. برای کاهش این آمار، بحث آموزش مداوم اخلاق پژوهشی را در سطح دانشجویی و اعضای هیئت علمی به‌جد پیگیری می‌کنیم.
نژادابراهیمی تصریح کرد: اعضای هیئت علمی و دانشجویان دیگر نمی‌توانند پروپوزالی را بدون گذراندن آموزش اخلاق ثبت کنند که این موضوع به زودی جزء مصوبات کارگروه اخلاق می‌شود و جزئیات این مورد برای شناسایی مصادیق تخلف در سامانه آوا (https://ava.irandoc.ac.ir/) با ۱۲ سرفصل ذکر شده است. دانشجویان و استادان باید پس از مطالعه موارد مذکور به ۱۷ سؤال از ۲۰ سؤال رندومی پاسخ درست دهند، اگر جواب‌ها اشتباه باشند پس از وقتدهی دوساعته می‌توانند مجدد مطالعه‌ای داشته باشند و در آزمون شرکت کنند.
مدیرکل سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم ادامه داد: طبق آماری که از کارگروه‌های اخلاق در پژوهش دانشگاه‌ها دریافت کرده‌ایم، بیشتر آنها مدعی بودند که به علت ناآگاهی در پژوهش تخلف کرده‌اند و به همین علت فردی که گواهی آموزش اخلاق پژوهشی را کسب کند دیگر نمی‌تواند ادعای نادانی داشته باشد تا محققان عجله‌ای در چاپ مقالات و انجام پژوهش‌ها نداشته باشند.
محرزشدن تخلف علمی بین ۱۷۰ دانشجو و ۲۰۴ هیئت علمی در 6 سال گذشته
نژادابراهیمی گفت: دانشگاه‌ها در ۶ سال گذشته، حدود ۱۱۰۰ کارگاه آموزشی برگزار کرده‌اند که تقریباً ۱۵۰۰ پرونده شکایات کارگروه اخلاق و پژوهش بررسی شد و از این میان ۱۷۰ دانشجو و ۲۰۴ هیئت علمی منجر به رأی شده‌اند، (منجر به رأی شدن یعنی تخلفاتی بین آنها محرز شده است) یعنی از ۱۵۰۰ پرونده حدود ۳۷۴ پرونده منجر به رأی شده است و نشان از ۱۸ درصد تخلفات علمی در دانشگاه‌ها دارد.
وی اضافه کرد: دانشگاه‌ها فقط مسئول رسیدگی به تخلفات علمی نیستند و باید فعالانه در آموزش اخلاق شرکت کنند تا تعداد بداخلاقی‌های آموزشی به حداقل برسند.
انتهای پیام/