فلک الفلاکت/ صدای نفس‌های آخر فلک‌الافلاک به‌گوش می‌رسد؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از قانون، این سپهر سپهران که از دوران ساسانیان پابرجا مانده بود حال و در زمان معاصر در شرف خطر جدی قرار گرفته است. مقر حکومت‌های آل‌حسنویه و گنجو و آل‌بویه و جایی برای والیان لرستان در حکومت‌های صفویه تا قاجار که دیوارهایش بخشی از تاریخ این سرزمین را نفس کشیده‌اند اکنون گویا به‌پایانی که برایش زود است سلام می‌کند.
صدای نفس‌های آخر فلک‌الافلاک قلعه استوار 3 هزار ساله از لرستان به‌گوش می‌رسد اما مسئولان گوشی برای شنیدن آن ندارند زیرا آنها به‌جای حفاظت از میراث فرهنگی بیشتر مشغول بازی سیاست هستند. از سال 89 اعتبار‌ات قطره‌چکانی ملی برای این قلعه قطع شد و اعتبار استانی کمکی به حفظ آن نکرد. نه اینکه نخواهد کمک کند بلکه میزان اعتبار به‌اندازه‌ای ناچیز بود که دردی از مشکلات فلک‌الافلاک با آن درمان نمی‌شد. حال این روزهای قلعه خوش نیست‌.حتی خطر ریزش جان گردشگران را نیز تهدید می‌کند. اتفاقی که مسئولان آن را ‌ به شوخی گرفته‌اند و در صورت وقوع مشخص نیست چه کسی باید جوابگو باشد؛ مسئولانی که در سازمان میراث فرهنگی به‌عنوان متولی نشسته‌اند یا مسئولان استان لرستان.

فلک الافلاک قلعه دوران ساسانی
فلک‌الافلاک قلعه‌ای تاریخی در مرکز شهر خرم‌آباد در استان لرستان است. فلک الافلاک به‌نام قلعه دوازده برجی هم شناخته می‌شود. این بنا بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه، در مرکز شهر قرار گرفته و چشمگیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون این شهر است. تاریخ ساخت این قلعه به دوره ساسانیان باز می‌گردد و به‌شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این اثر ارزشمند در سال ۱۳۵۴ با راه‌اندازی موزه مردم‌شناسی و مفرغ‌های لرستان به‌موزه تبدیل شد. در سال‌های اخیر با مرمت نمای بیرونی و داخل قلعه موزه‌های باستان‌شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در این مجموعه فرهنگی تاریخی راه‌اندازی شده ‌است. احداث بنا بر فراز صخره‌های سنگی و اشراف کامل آن بر دره تاریخی خرم‌آباد و نیز جاری شدن چشمه پر آب گلستان از دامنه شمالی تپه از ویژگی‌های اصلی بنا به‌شمار می‌آیند. از سوی دیگر نزدیکی بنا با غارهای پیش از تاریخ دره خرم‌آباد و دیگر آثار دوران تاریخی مانند سنگ نبشته، مناره آجری، آسیاب گبری، پل شاپوری و گرداب سنگی بیانگر پیوستگی تاریخی قلعه با آثار یاد شده است. در نیمه ابتدایی سال ۱۳۸۹ فصل اول مرمت قلعه فلک‌الافلاک با هدف حفاظت و مرمت این اثر باستانی از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان به اتمام رسید. در این طرح مرمت آب‌روهای کف حیاط با سنگ تراشیده شده به ضخامت ۶ سانتیمتر، بندکشی و تعویض آجرها، دوباره چینی کنگره‌های تخریب شده و قوس طاق‌های قلعه و همچنین مرمت مهار در و پنجره های ورودی قلعه به اتمام رسید.

فلک‌ الافلاک به صدر خبرها بازگشت
مسئله ای که درچند روز اخیر به‌بهانه آن فلک‌‌الافلاک دوباره به‌صدر اخبار بازگشت، خطر ریزش ناگهانی به‌دلیل سستی پایه‌ها و ترک خوردن دیوارهای قلعه و تغییرکاربری سربازخانه قلعه به هتل بود. اتفاقی که واکنش فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی کشور را درپی داشت. در خبرها آمده است: «طرح واگذاری عمارت سربازخانه این قلعه از سوی مدیریت ارشد لرستان برای ایجاد هتل در حالی مطرح می‌شود که باید دید که واگذاری عمارت سربازخانه به بخش خصوصی برای ایجاد هتل آیا مانعی بر سر راه ثبت جهانی قلعه فلک الافلاک نیست؟ همچنین طرح استحکام‌بخشی و لرزه‌خیزی قلعه تاریخی فلک‌الافلاک به مدت بیش از 4 سال به‌دلایل مختلفی مسکوت مانده است. نم‌زدگی دیواره‌های قلعه باستانی ، گلسنگ‌هایی که روی دیواره دیده می‌شود، احداث راه‌پله‌های نوساز بدون توجه به همخوانی با این بنای تاریخی، وجود موزه‌های مردم‌شناسی و باستان‌شناسی در داخل این بنای منحصربه‌فرد و آسیب‌های ناشی از فعالیت این موزه هاو ... همه و همه مشکلاتی است که این بنای تاریخی با آن دست به گریبان است.»

بیش از 2 هزار اثر تاریخی در لرستان درحال تخریب است
تخریب آثار تاریخی در لرستان سابقه طولانی دارد.به‌گفته استاندار لرستان؛ ۲ هزار و ۳۰۰ اثر تاریخی استان لرستان در حال تخریب است که تامین اعتبار نمی‌شوند و اجازه واگذاری به بخش خصوصی را نمی‌دهند. هوشنگ بازوند درباره قلعه فلک الافلاک در مصاحبه‌ای‌ گفته است: «آزادسازی حریم قلعه فلک‌‌الافلاک یکی از مطالبات جدی مردم است که این مهم نیازمند تخصیص اعتبار از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است.» او افزوده است: باتوجه به اینکه برخی بیان می‌کردند سپاه و ارتش مانع این کار هستند ولی نسبت به این موضوع رضایت دارند و باید حق‌وحقوق آنها پرداخت شود. مجلس ششم یک مصوبه خاص را برای آزادسازی حریم قلعه فلک‌الافلاک تعریف کرده که درخواست می‌شود این امر زودتر انجام شود چراکه اگر آزادسازی حریم قلعه فلک الافلاک انجام نشود نظرهای غیر کارشناسی روی آن انجام می‌شود. استاندار لرستان درباره برخی از شایعه‌ها درخصوص تغییرکاربری سربازخانه به هتل گفته است: «سربازخانه خرم‌آباد که در نزدیکی قلعه فلک الافلاک قرار دارد برای تبدیل به هتل آماده واگذاری به بخش خصوصی است. سرمایه‌گذاری از دوبی آماده ایجاد هتل در این سربازخانه است ولی برخی نامه به وزیر کشور داده‌اند و بیان می‌کنند استاندار خود شریک سرمایه‌گذار است. برخی که مخالف ایجاد هتل هستند معتقدند یک بنای تاریخی نمی‌تواند به هتل تبدیل شود درحالی‌که این نظرات غیرتخصصی است.»
سازمان میراث فرهنگی بیشتر سیاسی است تا فرهنگی
محمدرضا امانی مدیر پیشین اداره میراث فرهنگی لرستان درباره مشکلات قلعه فلک الافلاک می‌گوید: از سال 88 که اعتباری در حدود 2 میلیارد تومان به قلعه اختصاص دادند دیگر هیچ اعتباری از سوی سازمان میراث فرهنگی کشور به این قلعه اختصاص داده نشد. در آن سال براساس استانداردهای جهانی طرح استحکام‌بخشی قلعه انجام شد. در حدود 8 میلیارد تومان برای استحکام‌بخشی فلک الافلاک اعتبار نیاز است که متاسفانه مسئولان در سازمان میراث فرهنگی کشور این قلعه را به‌وادی فراموشی سپرده‌اند و بودجه‌ استانی نیز جوابگوی آن نیست.