باور‌های زنان ایرانی درباره سرطان پستان/ خود را مصون ندانید!

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سرطان پستان، از جمله سرطان‌های شـايع و عامل اصلی مرگ ناشی از سرطان در میان زنان است. درك ديدگاه زنان غيرمبتلاء از بيماری سرطان پستان مي‌تواند در تدوين و اجرای مداخلات پيشگيرانه از اين بيماری نقش موثری ايفاء کند.

امروزه سرطان پستان تقریباً ۱۲ درصد از کل مـوارد سـرطان در سراسر جهان را به خود اختصاص می‌دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی سلامت، سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در بین زنان در ۱۵۸ کشور از ۱۸۳ کشور و اولـین یـا دومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان زنان در اکثر نقاط جهان است. این بیماری در حال حاضر از سرطان ریه به عنوان عامل اصلی بروز سرطان جهانی در سال ۲۰۲۰ پیشی گرفته است و پنجمین علت اصلی مرگ و میر ناشی از ســرطان محسوب می‌شود. در کشور ما ایران نیز پیش بینی می‌شود که تعـداد مـوارد جدیـد سـرطان در ایـران از ۱۱۲ هزار مـورد ثبـت شـده در سال ۲۰۱۶ به ۱۶۰ هزار مورد در سـال ۲۰۲۵ افـزایش یابـد کـه نزدیک به ۴۳ درصد افزایش خواهد بود.

بر اساس تحقیقات، ثابـت شـده اسـت کـه تشخیص به هنگام سرطان پستان از طریق غربالگری، کلید اصلی کاهش مرگ و میـر و عـوارض ناشی از این بیماری است

هدف سازمان جهانی سلامت در طرح ابتکار جهانی سرطان پسـتان یا به اختصار GBCI، کاهش مرگ و میر جهانی سرطان فوق به میزان ۲.۵ درصد در سال و در نتیجه جلوگیری از ۲.۵ میلیون مرگ ناشی از این بیماری در جهان بـین سـال هـای ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ است. از نگاه سازمان جهانی سلامت، سه رکن مهم برای دستیابی به این هدف عبارتنـد از ارتقاء سلامت برای شناسایی به موقع، تشخیص به هنگام و مدیریت جامع سرطان پستان. بر اساس تحقیقات، ثابـت شـده اسـت کـه تشخیص به هنگام سرطان پستان از طریق غربالگری، کلید اصلی کاهش مرگ و میـر و عـوارض ناشی از این بیماری است. از این رو انجام تحقیقات بیشتر برای شناسایی درک زنان از سرطان پستان به منظـور شناسـایی مولفه‌های موثر بر تشخیص زودهنگام سرطان پستان بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

* دیدگاه زنان ایرانی در مورد سرطان پستان 

در این خصوص، پژوهشگرانی از دانشگاه خوارزمی اقدام به انجام یک مطالعه پژوهشی پدیدارشناسانه کرده‌اند که در آن، دیدگاه زنان ایرانی در مورد سرطان پستان مورد بررسی علمی واقع شده است.

آن‌ها داده‌های مورد نیاز خود برای انجام این تحقیق را از طریق مصاحبه‌های نیمه ساختار یافته با ۳۹ زن ۲۰ تا ۴۰ ساله که به شیوه هدفمند انتخاب شده بودند، به دست آورده و سپس این داده‌ها را با روش‌های آماری، تجزیه و تحلیل نموده‌اند.

نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که زنان ایرانی، ماهیت سرطان پستان را یک بیماری ترسناک، علامت دار، شرم‌آور و پیش رونده دانسته و احتمال ابتلاء ادراک‌شده سرطان پستان در مورد خودشان را به دلیل باور‌های سبب‌شناسی‌شان از این بیماری، بسیار اندک ارزیابی می‌نمایند!

نتایج این تحقیق نشان می‌دهند که زنان ایرانی، ماهیت سرطان پستان را یک بیماری ترسناک، علامت دار، شرم‌آور و پیش رونده دانسته و احتمال ابتلاء ادراک‌شده سرطان پستان در مورد خودشان را به دلیل باور‌های سبب‌شناسی‌شان از این بیماری، بسیار اندک ارزیابی می‌نمایند!

در این باره، جعفر حسنی، استاد و پژوهشگر گروه روانشناسی بالینی دانشگاه خوارزمی و همکارانش می‌گویند: «زنان سرطان پستان را یک بیماری علامت دار تصور کرده و بر وجود علایم قابل لمس مانند تـوده و همچنین مشاهده خونریزی و ترشح و بدشکلی و یا احساس درد اشاره دارند. آن‌ها تنها زمانی نیاز به مراجعه به پزشک یا انجـام غربـالگری را لازم می‌دانند کـه ایـن علایم را در خود دیده باشند».

این محققان می‌افزایند: «زنان در بیان علّت بروز بیماری فوق، بیش از هر چیز به وجود زمینه هـای ارثـی توجـه داشـته و سرطان پستان را یک بیماری وراثتی ارزیابی می‌نمایند و در صورت نداشتن آن در میان خانواده نزدیک، خود را از ابتلای به سرطان پستان مصون می‌داننـد».

همچنین طبق این تحقیق، زنان جوان، فراوانی بروز سرطان در سنین بالاتر را یکی دیگر از دلایل مصونیت و آسیب ناپذیری خود به بیماری سرطان پستان قلمداد می‌کنند. این در حالی است که بر خلاف باور فوق، سرطان پستان در زنان ایرانی با سن متوسط در تشخیص ۴۹.۴ سال، در مقایسه با سن ۶۲ سال در ایالات متحده، رفتار متفاوتی دارد. 

به گفته حسنی و همکارانش، «در باور زنان مشارکت کننده در این پژوهش، یکی دیگر از عوامل مهم ابتلاء به سرطان، عوامل روانشناختی است. زنـان دو مسیر برای تأثیر عوامل روانشناختی متصور هستند. نخست آن که تجربه حالات عاطفی و هیجانی ناخوشایند مانند استرس و اضطراب را در بروز سرطان، مهم ارزیابی کرده و دوم آن که فکر کردن به وجوه منفی زندگی و از جمله خود بیماری را باعث به وجود آمدن بیمـاری سـرطان پسـتان ارزیابی کرده اند. آن‌ها فکر کردن به سرطان و صحبت از آن را به نوعی فراخوان بیماری دانسته و ترجیح می‌دهند به بیماری سرطان پستان فکر نکنند».

به اعتقاد مجریان این پژوهش، «نتایج مطالعه فوق کمک ارزشمندی بـه شناخت ادراک زنان ایرانی از بیماری سرطان پستان داشته و می‌تواند تلویحات سودمندی مانند ضرورت توجه به باور نیرومند مصون پنداری حاصل از نداشتن زمینه‌های وراثتـی و پرهیـز از اندیشیدن بـه سرطان پستان، ترسناکی و شرم آور تلقی کردن بیماری فوق و اجتناب از رفتارهای غربالگری برای عدم مواجهه با بیماری در میان زنان و باور ایشان به علامت دار دانستن سرطان پستان که مانعی برای غربالگری‌های پیشگیرانه است، داشته باشد».

گفتنی است، یافته‌های این پژوهش که می‌توانند در مداخلات معطوف به افزایش آگاهی و ارتقاء رفتار‌های پیشگیرانه اثـربخش‌تر در میان زنان ایرانی و درنهایت کاهش مرگ‌های ناشی از تشخیص دیرهنگام این بیماری نقش موثری داشته باشند، در «پژوهشنامه زنان» که فصلنامه‌ای متعلق به پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات‌فرهنگی است، منتشر شده‌اند.