۲۱ اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 21 اردیبهشت برابر 10 می را ورق می‌زنیم.

***

سیسیلیا پِین

۱۰ می ۱۹۰۰ میلادی برابر با ۲۱ اردیبهشت ۱۲۷۹ خورشیدی، سیسیلیا هلنا پین گاپوشکین، اخترشناس انگلیس‌آمریکایی به‌دنیا آمد. او اولین کسی بود که قوانین فیزیک اتمی را برای مطالعه دما و چگالی اجرام ستاره‌ای به‌کار برد و اولین کسی بود که به این نتیجه رسید که هیدروژن و هلیوم دو عنصر فراوان در عالم هستند. در طول دهه ۱۹۲۰، توضیح پذیرفته‌شده در مورد ترکیب خورشید، محاسبه حدود ۶۵ درصد آهن و ۳۵ درصد هیدروژن بود. در دانشگاه هاروارد، اما پین در سال ۱۹۲۵ در رساله دکتر‌ی‌اش ادعا کرد که طیف خورشید با ترکیب دیگری سازگار است که از ۹۹درصد هیدروژن با هلیوم، و فقط ۱ درصد آهن تشکیل شده است. آن‌زمان او در متقاعد کردن مافوق خود برای جدی‌گرفتن کارش مشکل داشت. اما ۲۰ سال بعد این ادعا را اخترشناس آمریکایی فرد هویل تایید کرد.

توماس یانگ

۱۰ می ۱۸۲۶ میلادی برابر با ۲۱ اردیبهشت  ۱۲۰۸ خورشیدی، توماس یانگ، پزشک، فیزیکدان و مصرشناس انگلیسی که نظریه امواج نور را با مطالعه خود در مورد تداخل نور تقویت کرد، درگذشت. به‌عنوان یک دانشجوی پزشکی، او کشف کرد که چگونه شکل عدسی چشم برای تمرکز تغییر می‌کند. سال ۱۸۰۱، او علت آستیگماتیسم را تشخیص داد. یانگ ماهیت موجی نور، قطبش نور و حاشیه‌های تداخلی را نشان داد و رنگ‌هایی را که در فیلم‌های نازک مانند حباب‌های صابون دیده می‌شوند توضیح داد. او طول موج را با رنگ نور و درک چشم از هر رنگی به‌عنوان ترکیبی از قرمز، آبی و سبز مرتبط می‌دانست. ضریب یانگ برای کار او با خاصیت ارتجاعی نامگذاری شده است. او همچنین روی اندازه‌گیری اندازه مولکول‌ها و کشش سطحی مایع کار کرد. او همچنین مصرشناس بود و به رمزگشایی سنگ روزتا یا سنگ رَشید کمک کرد.

ویدیو بتامکس

۱۰ می ۱۹۷۵ میلادی برابر با ۲۱ اردیبهشت ۱۳۵۴ خورشیدی، اولین دستگاه ضبط ویدئویی خانگی، با نام بتامکس، فروش خود را در ژاپن آغاز کرد. فرمت ساخته‌شده در شرکت سونی از نوارهای یک‌ساعته استفاده می‌کرد، اما یک‌سال بعد، شرکت جی‌وی‌سی سیستم جدیدی را با نام وی‌اچ‌اس (دستگاه ویدیوی خانگی) با قابلیت دو ساعت ضبط معرفی کرد. هر دو شرکت به‌زودی مدل‌هایی را با دو برابر این زمان پخش معرفی کردند. بتامکس پیچیده‌تر بود و از این‌رو، تولیدش گران‌تر و نگهداری از آن پرهزینه‌تر بود. بر این اساس، در عرض چند سال، وی‌اچ‌اس با بازاریابی قوی با قیمت پایین‌تر به برنده آشکار بازار تبدیل شد. سونی به‌شدت به طراحی و تولید خود ادامه داد، اما در سال ۲۰۰۱، این شرکت کمتر از ۳هزار دستگاه وی‌سی‌آر بتامکس (معروف به ویدیوی نوار کوچک) تولید کرد که فقط در ژاپن فروخته شد. در پایان سال ۲۰۰۲، سونی تمام تولید بتامکس را متوقف کرد. به‌خصوص که دیگر دی‌وی‌دی‌ها میدان جنگ آینده بودند.

جان دزموند برنال

۱۰ می ۱۹۰۱ میلادی برابر با ۲۱ اردیبهشت ۱۲۸۰ خورشیدی، جان دزموند برنال، فیزیکدان و بلورنگار پرتو ایکس ایرلندی به‌دنیا آمد. سهم اصلی برنال در بلورنگاری پرتو ایکس برای تعیین ساختارهای اتمی ترکیبات جامد مورد استفاده قرار گرفت. او پس‌از فارغ‌التحصیلی از کمبریج، در سال ۱۹۲۳ در موسسه سلطنتی لندن نزد ویلیام هنری براگ، درباره ساختار گرافیت شروع به تحقیق کرد. سال ۱۹۲۷، او به‌عنوان اولین مدرس بلورنگاری ساختاری به کمبریج بازگشت. دامنه تحقیقات او به زیست‌شناسی مولکولی، منشا حیات و ساختار و ترکیب پوسته زمین گسترش یافت. اگرچه او هرگز جایزه نوبل را دریافت نکرد، اما دانشمندان دیگری از جمله دوروتی هاجکین، ماکس پروتز و آرون کلاگ را تربیت کرد. طی جنگ جهانی دوم، او درباره دفاع غیرنظامی، اثرات انفجارها، استراتژی بمباران و بازسازی پس‌از جنگ مشاوره می‌داد.