۱۹  اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۹ اردیبهشت برابر ۸ می را ورق می‌زنیم.

***

سر دیوید آتنبرو

۸ می ۱۹۲۶ میلادی برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۳۰۵ خورشیدی، سِر دیوید فردریک آتنبرو، طبیعت‌شناس و مجری تلویزیونی انگلیسی به‌دنیا آمد. دیوید آتنبرو بیش‌از ۶۰ سال مستندهای مربوط به طبیعت را ساخته است. مجموعه تلویزیونی جست‌وجو در باغ‌وحش (Zoo Quest) او که در سال ۱۹۵۲ آغاز شد، به‌مدت یک دهه اجرا شد. اما این برنامه از نظر او، فقط آغاز اشتیاقی مادام‌العمر برای ارائه مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی طبیعی برای بی‌بی‌سی از تمام نقاط جهان بود. سال ۱۹۶۵، زمانی که تلویزیون رنگی به بریتانیا معرفی شد، او مدیر کنترل بی‌بی‌سی شد. در ژانویه ۱۹۶۹، مسئولیت‌های آتنبرو شامل هر دو کانال تلویزیونی بی‌بی‌سی بود، اما در سال ۱۹۷۳، او به سفر در سراسر جهان بازگشت و ساخت سریال‌های پرچالشی چون سیاره زمین (Life of Earth) سیاره زنده (The Living Planet) و زندگی زیر بوته‌ها (Life in the Undergrowth) را ساخت. او در مصاحبه‌ای به‌مناسب تولد ۸۴ سالی‌اش قول داد که هرگز بازنشسته نخواهد شد و در آن‌زمان مشغول بررسی مرزهای برنامه‌های علمی تلویزیونی سه‌بعدی بود.

ریشه‌کنی آبله

۸ می ۱۹۸۰ میلادی برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹، در مجمع جهانی بهداشت اعلام شد که جهان عاری از بیماری کشنده آبله است. ریشه‌کنی جهانی آبله بزرگ‌ترین دستاورد در سلامت عمومی بین‌المللی محسوب می‌شود. آخرین فردی که در اثر آبله جانش را از دست داد، جانت پارکر در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۸ بود. او در طبقه زیر آزمایشگاهی کار می‌کرد که در آن تحقیقات درباره ویروس آبله در حال انجام بود. از آن زمان، تعداد آزمایشگاه‌های دارای ذخایر ویروس به دو مکان بسیار امن کاهش یافته که یکی در ایالات‌متحده و دیگری در روسیه است. ۲۱ ژانویه ۱۷۹۹ میلادی استفاده عمومی از واکسن آبله ادوارد جنر، به‌عنوان اولین واکسن دنیا در مبارزه با یک بیماری مهلک آغاز شد.

آنتوان لوران لاووازیه

۸ می ۱۷۹۴ میلادی برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۱۷۳ خورشیدی، آنتوان لوران لاووازیه، شیمی‌دان فرانسوی و «پدر شیمی امروزی» با گیوتین اعدام شد. لاووازیه آزمایشگر نابغه‌ای بود که در امور عمومی هم فعالیت می‌کرد. او که یک اشراف‌زاده بود در شرکتی خصوصی که زیر نظر دولت برای جمع‌آوری مالیات کار می‌کرد، سرمایه‌گذاری کرد و با ثروتی که از این راه به‌دست آورد آزمایشگاه بزرگی ساخت. او در سال ۱۷۷۸ دریافت که هوا مخلوطی از دو گاز است و آنها را اکسیژن و نیتروژن نامید. او با مطالعه نقش اکسیژن در احتراق، نظریه فلوژیستون را رد کرد. فلوژیستون نظریه‌ای بود در علم شیمی که در سده‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی رواج داشت و معتقد بود که فلوژیستون آتش تعبیه‌شده در درون مواد است که هنگام سوختن از ماده فرار می‌کند. این نظریه نقش هوا را در سوختن صرفاً محدود به انتقال فلوژیستون آزادشده از جسم می‌کرد. لاووازیه همچنین قانون بقای جرم را کشف کرد و روش امروزی نامگذاری ترکیبات را ابداع کرد که جایگزین روش غیرسیستماتیک قدیمی‌ شد. طی انقلاب فرانسه، به دلیل مشارکت در جمع‌آوری مالیات، او را با گیوتین سر زدند.

ادوارد جیمز ماگریج

۸ می ۱۹۰۴ میلادی برابر با ۱۹ اردیبهشت ۱۲۸۳ خورشیدی، ادوارد جیمز ماگریج معروف به ادوارد مایبریج، عکاس انگلیسی پیشگام در مطالعات و طرح‌ریزی تصاویر متحرک درگذشت. ماگریج از دستگاه نوری حرکت‌نگاری که در سال ۱۸۷۹ اختراع کرده بود و نام آن را زووپراکسیسکوپ (zoopraxiscope) گذاشته بود برای نمایش تصاویر حیوانات در حال حرکت، در موسسه سلطنتی انگلستان در حضور شاهزاده ولز استفاده کرد. کار بزرگ ماگریج درباره این موضوع درسال ۱۸۸۷ منتشر شد. این دستگاه اساسا همانند اولین پروژکتور پخش فیلم عمل می‌کرد و دنباله‌ای از تصاویر سیلوئت استاپ‌موشن داشت که به‌صورت دستی در اطراف لبه یک صفحه‌ شیشه‌ای دایره‌ای شکل، پشت پروژکتور در حالت عمودی قرار می‌گرفت.