فروش اینترنتی دارو

کد خبر : 908748

به جهان‌بین گوش می‌دید

چند ماه پیش خبری منتشر شد که می‌گفت پیرزنی با پلیس ۱۱۰ تماس گرفته و درخواست کرده که پلیس به محل زندگی‌اش بره. بعد از اینکه پلیس از راه می‌رسه، متوجه می‌شه که پیرزن کسی رو برای خرید داروهاش نداره و دست به دامن پلیس شده که براش از داروخانه دارو بخرن. پلیس هم دارو رو برای این پیرزن تهیه می‌کنه.

خیلی‌ها با شنیدن این داستان اقدام پلیس رو تحسین کردن، و خیلی‌ها هم به نبود سامانه‌ای برای خرید داروی افرادی مثل این پیرزن اشاره کردن، یعنی فروش اینترنتی دارو.

...

سلام،

به این قسمت از پادکست جهان‌بین خوش اومدین. در جهان‌بین هر بار به یک موضوع علم و فناوری می‌پردازیم. هدف ما اینه که از یک طرف بیشتر به خود علم بپردازیم و از سوی دیگر یافته‌های علمی و تاثیرشون بر زندگی رو به زبان ساده توضیح بدهیم.

خب، بریم سراغ موضوع امروز، فروش اینترنتی دارو.

...

همه‌گیری‌ها تاثیرات ماندگاری دارن و می‌تونن مسیر زندگی انسان رو تغییر بدن. یکی از تاثیرات ماندگار همه‌گیری کرونا افزایش استفاده از فناوری‌های ارتباطات راه دور بود؛ منظورم به طور خاص گسترش استفاده از ارتباطات صوتی و تصویری و همینطور خرید و فروش اینترنتیه. نمونه‌هاش رو می‌تونیم تو گسترش کلاس‌های آنلاین هم ببینیم.

امروز هم می‌خوایم به یکی از این مصادیق بپردازیم، فروش اینترنتی دارو که این روزها دوباره بحث درباره‌اش داغ شده.

روایتی که ابتدای این قسمت تعریف کردم شاید کمی اغراق‌آمیز به نظر بیاد و شاید خیلی‌ها شک کنن که آیا واقعاً چنین اتفاقی به همین شکلی که تعریف شده رخ داده یا نه. اما نمی‌شه تردید کرد که خرید دارو از خانه چقدر می‌تونه راحت‌تر باشه. شاید آدم مریض باشه و نتونه خودش برای خرید دارو به داروخانه بره، یا نخواد کس دیگه‌ای رو به زحمت بندازه که براش دارو بخره یا شاید بیماری واگیری داره و اینطوری می‌تونه خودش رو تو خونه قرنطینه کنه. یا حتی تو موردی که داستانش رو گفتیم، شاید فرد کهنسالی به تنهایی زندگی می‌کنه و رفت و آمد به داروخانه براش مشکله. اگر بخوام خلاصه کنم، شاید بتونم بگم همۀ اینها مصداق‌هایی از خدماتی هستن که برای راحتی افراد ارائه می‌شن.

اما این یک سمت ماجراست، سمت دیگه اینه که ارائۀ این خدمات باید توجیه اقتصادی داشته باشه، یعنی در مجموع درآمد حاصل از فروش آنلاین دارو باید به اندازه‌ای باشه که هزینۀ زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در این حوزه رو توجیه کنه. هرچند گزارش دقیقی در این رابطه تو ایران در دسترس نیست، اما اندازۀ بازار فروش آنلاین دارو در سال گذشته در ایالات‌متحده 18.5 میلیارد دلار بود و تخمین می‌زنن که تا سال 2030 این رقم حداقل دو برابر بشه. یعنی نرخ رشد سالانه‌ای نزدیک به 10 درصد که رشد بسیار زیادیه و این بازار رو به شدت سودآفرین می‌کنه.

البته فروش اینترنتی دارو مشکلاتی هم دارد: فروش داروهای غیرقانونی و شیوع رفتارهای غیراخلاقی مثل فروش داروهای تاریخ‌گذشته یا جایگزین‌های کم‌کیفیت یا حتی تقلبی یکی از این مشکلات است.

یا این امکان هست که کودکی بتونه از طریق اینترنت داروهایی را تهیه کنه که باید از دسترسش دور بمونه.

نگرانی دربارۀ امنیت اطلاعات پزشکی هم کم نیست، به خصوص که همین چند وقت پیش هک اسنپ فود باعث شد اطلاعات کاربران این شرکت به فروش برسه. تازه امکان سوءاستفاده شرکت‌های خصوصی از دسترسی‌شون به کلان‌دادۀ اطلاعات پزشکی شهروندان هم مشکل بزرگیه.

یکی دیگه از مشکلات بسته‌بندی نامناسب، کاهش توانایی در نظارت بر مبادلۀ دارو و دسترسی نداشتن به پزشک داروساز و مشاوره‌ها و توضیح‌های تخصصی اونه که تو فروش آنلاین دارو به وجود میاد.

همونطور که حتماً شنیدین، اخیراً خبرهایی دربارۀ نهایی شدن آیین‌نامۀ حمل و عرضۀ دارو از طریق سکوهای اینترنتی منتشر شده.

مریم سرخوش، یکی از فعالان حوزۀ سلامت، تو یه مقالۀ خوب تو همشهری آنلاین، به ابهامات این طرح ایراد گرفته و اشاره کرده که مسئولان سازمان غذا و دارو سال گذشته در گزارشی از تخلفات گسترده همین سکوها خبر دادند؛ از جمله فروش دارو 10 تا 30 برابر گران‌تر از قیمت اصلی و برخی داروها هم در حالی به‌دست بیماران رسیده که یا برچسب اصالت کالا نداشته یا جعبه آن باز شده است.

با اینکه سرخوش تاکید می‌کنه که خیلی از کشورهای پیشرفته در حوزۀ آی‌تی هم فروش اینترنتی دارو ندارن، به نظر میاد که طرح «آیین‌نامه حمل و عرضه دارو از طریق سکوهای اینترنتی» راهی بوده برای درگیر نشدن با مسئلۀ فروش اینترنتی دارو و اینکه فروش اینترنتی به حمل‌و نقل دارو تقلیل داده بشه. با این همه همچنان مشکلاتی وجود داره که باید پاسخی پیدا کنند.

مسئلۀ اول مشکل عدالت اجتماعیه، اینکه با اینترنتی شدن فروش دارو چه کسانی از خرید اینترنتی بازمی‌مونن و چه استان‌هایی به داروها دسترسی پیدا نمی‌کنن. آیا اینطوری تضمینی هست که مثلاً داروی کمیابی رو که در یکی از داروخانه‌های استان کهکیلویه وجود داره به قیمت بالاتر به شخصی ساکن تهران فروخته نشه؟ کسانی که به هر دلیل امکان استفاده از اینترنت ندارن، یا به دلیل سواد کم یا نداشتن وسایل و امکانات، اونها چه نفعی از این کار می‌برن؟

چه فکری برای انحصار شده؟ آیا در آیین‌نامه تضمین شده که هیچ سکویی توزیع انحصاری رو دست نگیره؟ مسئولیت خطای توزیع دارو با کسیت؟ آیا ضوابطی اندیشیده شده که مسئولیت هر بخش از فعالیت با کیست؟ و مهمتر از همۀ اینها، آیا بدین ترتیب به سمت حذف محیط فیزیکی داروخانه حرکت نمی‌کنیم؟ و اگر چنین آینده‌ای قابل پیش‌بینیه، آیا برای پیامدهای اون فکری شده؟

اگر دوست دارید بیشتر دربارۀ فروش اینترنتی دارو و آیین‌نامه حمل و عرضه دارو از طریق سکوهای اینترنتی بدونین پیشنهاد می‌کنم مقالۀ خود من تو خبرگزاری آنا رو ببینید یا مقاله‌های مریم سرخوش تو همشهری آنلاین رو بخونید. لینک هر دو رو می‌تونین تو توضیحات پادکست پیدا کنید.

ممنونم که با من همراه بودید. می‌توانید از راه‌های ...... و ...... با ما در پادکست جهان‌بین در ارتباط باشید یا به سایت خبرگزاری آنا سر بزنید. برایمان بنویسید و بگویید که می‌خواهید دربارۀ چه موضوع علمی‌ای بیشتر بدانید. اگر هم دربارۀ موضوع فروش اینترنتی دارو سوالی دارید یا مشاهده‌ای دارید اون رو با ما در میون بگذارید.

پادکست جهان‌بین در خبرگزاری علم و فناوری آنا تهیه می‌شود.