آیا همه خون‌ها قرمز هستند؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ مریم ملی؛ شاید دیدن خون آبی‌رنگ همان قدر عجیب باشد که یک روز آسمان را کاملاً قرمز ببینیم، با این تفاوت که دیدن یک آسمانِ کاملا قرمزِ یک دست در سیاره ما محال است ولی دیدن خون آبی این قدرها هم دور از ذهن نیست!

خون ما از دو بخش تشکیل شده، بخش سلولی که شامل همان گلبول‎های قرمز و بخش مایع که همان پلاسما است اما همه موجودات زنده چنین ترکیبی در خونشان ندارند و دقیقا به همین خاطر خون همه جانداران قرمز نیست. گلبول‎های قرمزی که در خون ما انسان‎ها و کلی جاندار دیگر وجود دارد یک پروتئین به نام «هموگلبین» دارند که مسئول حمل اکسیژن در پلاسمای خون است. این پروتئین در ساختارش آهن دارد برای همین هم هست که می‏گویند وقتی آهن خون کم بشود شما کم خون می‎شوید و باید قرص آهن بخورید.

هموگلبین باعث می‏شود خون‎مان به رنگ قرمز در بیاید حالا اگر جانداری این ماده را در خونش نداشته باشد مایعی که درون بدنش در حال حرکت است چه رنگی می‎شود؟ عنکبوت‎ها، ماهی‎مرکب، اختاپوس و سخت پوستان مثل خرچنگ نعل اسبی خون‎شان آبی است.

خیلی عجیب و غریب به نظر می‎رسد ولی علت این ماجرا خیلی ساده است، خون این جانداران آن پروتئین معروف که نامش هموگلبین بود را ندارد به جایش پروتیینی دارد که مس در آن حل شده و مسئول انتقال اکسیژن به قسمت‎های بدن است! خون آبی خیلی غیر منتظره و شگفت انگیز به نظر می‎رسد ولی از این عجیب‎تر هم داریم، خون زرد! خیار دریایی و بعضی از سوسک‎ها خون‎شان زرد است، توی خون این جانداران رنگ‌دانه‌های زردی به نام «وانابین» وجود دارد که باعث زردی خون می‌شود و این ماده مسئول انتقال اکسیژن به بقیه بدنشان نیست. محقق‌ها هنوز دارند آزمایش می‌کنند تا بفهمند وانابین در خون زرد این جانداران دقیقا چه کاربردی دارد.

 بالاخره می‌رسیم به خون سبز که نتیجه وجود «کلروکرئورین» در خون بعضی از جانداران است. زالو و کرم‎ها تا وقتی اکسیژن خوبی به آن برسد خون سبز دارند ولی وقتی خون‎شان غلیظ شود و اکسیژن کمتری داشته باشد آرام آرام به قرمز روشن در می‎آید.