حضرت عبدالعظیم (ع) پرچمدار جهاد تبیین بود

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، پانزدهم شوال مصادف با سالروز وفات و یا به روایتی شهادت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) سفیر و راوی حدیث ائمه معصومین (ع) است. این محدث والامقام از نوادگان امام حسن مجتبی (ع) است که از محضر امام جواد (ع) و امام هادی (ع) بهره برده و به عنوان نماینده معتمد حضرت امام هادی (ع) به شهرری مهاجرت کرد.

حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) سال‌ها در شهرری که در آن زمان به قطب حضور شیعیان تبدیل شده بود به ترویج معارف اهل بیت پرداخت و سرانجام در پانزدهم شوال سال ۲۵۲ ه. ق در ۷۹ سالگی درگذشت. مرقد این امامزاده واجب‌التعظیم در طول قرون متمادی به محلی برای تجمع دلدادگان اهل بیت (ع) و بزرگان عالم تشیع تبدیل شد و امروز نیز به عنوان قبله تهران شناخته می‌شود.

۲ نقل قول از درگذشت حضرت عبدالعظیم (ع)

به همین بهانه، حجت‌الاسلام محسن عرفاتی معاون امور علمی و فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در گفت‌وگو با آنا عنوان کرد: در برخی اسناد از جمله کتاب «تاریخ طریحی» آمده است که حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به مرگ طبیعی از دنیا نرفته و بلکه به شهادت رسیده است. تعبیری هم که به کاربرده شده این است که کسی که از فرزندان حضرت علی بن ابیطالب (ع) زنده به گور شد حضور حضرت عبدالعظیم (ع) بود.

وی اظهار کرد: این حدیث معروف از امام هادی (ع) که فرموده‌اند: «مَن زارَ عَبدالعَظیمِ الحَسَنی (ع) بِرِی، کَمَن زارَ الحُسَین (ع) بِکَربَلا» (هر کس قبر عبدالعظیم در شهر ری را زیارت کند چنان است که گویی امام حسین (ع) را در کربلا زیارت کرده) می‌تواند این گمان را تقویت کند که حضرت عبدالعظیم هم به شهادت رسیده است، چراکه ثواب زیارت مرقد ایشان را همسنگ حضرت سیدالشهدا درنظر گرفته‌اند. این یک بحث تاریخی است که محققان باید درباره آن پژوهش کنند. اما به هر حال هر دو نقل قول، یعنی رحلت و شهادت در این زمینه وجود دارد.

 فقیهی که مبارز بود و متبحر

عرفاتی عنوان کرد: حضرت عبدالعظیم (ع) در کنار مبازره سیاسی با خلفای جور عباسی، یک محدث و عالم بود. مرحوم آیت‌الله ری‌شهری در کتاب «شناخت‌نامه حدیث» عنوان کرده‌اند که حضرت سیدالکریم ۱۲۰ روایت معتبر و مستند را بدون واسطه از سه امام معصوم امام رضا (ع)، امام جواد (ع) و امام هادی (ع) نقل کرده‌اند. حضرت عبدالعظیم سال‌ها پیش از سید رضی که نهج‌البلاغه را تدوین کند، کتاب خطبه‌های حضرت امیرالمومنین علی (ع) را جمع‌آوری کردند. بنابراین ایشان در کنار سیره سیاسی حق‌طلبانه و نسب خانوادگی والای و الهی، از حیث علمی و فقهی هم مقام والایی داشته‌اند.

وی افزود: در منابع معتبر شیعه، به نقل از «ابوحماد رازی» آمده که در سامرا بر امام هادی (ع) وارد شدم و از بعضی مسائل حلال و حرام پرسیدم. چون قصد وداع داشتم حضرت فرمود: چنانچه در امور دینی در تشخیص حلال و حرام، مسئله‌ای بر تو دشوار شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی سؤال کن و سلام مرا به او برسان.

عرفاتی اظهار کرد: در زمانی که حضرت عبدالعظیم (ع) به ری می‌آیند این منطقه به محل تجمع و فعالیت شیعیان تبدیل شده بود، از سوی‌دیگر پیروان و مروجان سایر فرق اسلامی و غیر اسلامی هم در این منطقه و فلات مرکزی ایران فعالیت داشتند.

حضرت عبدالعظیم(ع) پرچمدار جهاد تبیین

معاون امور فرهنگی آستان مقدس حضرت عبدالعظیم گفت: ایشان به عنوان یک فقیه متبحر ابهامات و پرسش‌های که از سوی بزرگان این فرق مطرح می‌شد پاسخ می‌داد و از کیان مکتب شیعه دفاع می‌‍‌کرد. حضرت امام هادی (ع) مدال اجتهاد و فقاهت را به حضرت عبدالعظیم داده بود و به همین خاطر روایت‌هایی که از ایشان نقل شده از اعتبار بالایی برخوردار است. حضرت عبدالعظیم (ع) در زمانه خودشان پرچمدار جهاد تبیین بودند و نقش ویژه‌ای در ترویج فرهنگ تشیع در ایران ایفا کردند.

وی افزود: در سال‌ها و قرن‌های بعدی هم امامزادگان دیگری که به ایران آمدند این معارف را سینه به سینه نقل کردند. این تلاش‌ها باعث شد خطه ری به یکی از مراکز مهم تشیع تبدیل شود. بعد از آن هم با ایجاد حوزه‌های علمیه عالمان و فقیهان برجسته‌ای از این منطقه به جهان اسلام معرفی شدند که این روند تا به امروز هم ادامه دارد.

عرفاتی اظهار کرد: بسیاری از علمای معاصر تهران مثل آیت‌الله مجتهدی و آقا مجتبی تهرانی از چهره‌هایی بودند که در مدارس و حوزه‌های علمیه مجاور حرم حضرت عبدالعظیم (ع) درس خواندند و به اساتید بزرگ اخلاق و معارف اسلامی تبدیل شدند. امروز هم حرم حضرت عبدالعظیم (ع) به یک قطب فرهنگی تبدیل شده و امسال هم برنامه‌های ویژه‌ای را در سالگرد رحلت حضرت سیدالکریم در آستان مقدس شاهد خواهیم بود.