توجه ویژه به معماری ایرانی-اسلامی در شهر تهران

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، علیرضا نادعلی عضو و سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران در نطق پیش از دستور جلسه شورای اسلامی شهر تهران اظهار کرد: سوم اردیبهشت ماه به مناسبت زادروز مرحوم شیخ محمد بن عزالدین حسین بهاءالدین عاملی یا همان شیخ بهایی بزرگ (ره)، فقیه، اندیشمند، حکیم، شاعر و معمار فرزانه ایرانی، روز معمار نام گرفته است. گرامیداشت این روز بهانه‌ای است برای تعمق در گنجینه غنی میراث عظیمی که از نیاکان ما به جای مانده است؛ میراثی که گویای سنت دیرین این سرزمین کهن در ساخت و ساز بنا‌های بزرگ و کوچک، ازخانه‌های مردم عادی تا سرا‌ها و عمارت‌های با شکوه و مساجد زیبا و بزرگ و کاروانسرا‌های استثنایی و ... است.

وی افزود: ایران عزیز ما، زادگاه معمارانی بزرگ بوده است که شاهکار‌های کم و گاه بی نظیری را هم در دوره پیش از اسلام و به ویژه در دوره پس از اسلام از خود به ارمغان گذاشته و به واسطه آن در تاریخ ماندگار گشته و شهرتی جهانی یافته‌اند. حقیقتا به ندرت می‌توان هنرفنی یافت که به اندازه معماری با زندگی مردم پیوند داشته باشد. معماری و فرهنگ، دو واژه آشنا با ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر هستند. معماری از مهمترین مقولات فرهنگ است و بر آن تاثیر می‌گذارد و آینه ایست روشن از شرایط فرهنگی و اجتماعی جامعه در ادوار مختلف و نحوه زیست وسبک زنگی مردم در آن.

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران ادامه داد: متاسفانه نبود الگو‌های متناسب با میراث و سنت فرهنگی اجتماعی پیشین ما و تکیه بر الگو‌های وارداتی، غربگرا، گاه مغشوش و به دور از انگاره‌های اسلامی، ایرانی و حتی شرقی، معماری و شهرسازی امروز شهر‌های ما به ویژه تهران را از مسیر صحیح خود دور کرده است و این خود جای خالی الگو‌هایی کارآمد و الهام بخش با طعم فرهنگ ایرانی – اسلامی را در معماری امروز ما نشان می‌دهد؛ الگو‌هایی که تنها در کتاب‌ها و کلاس‌های دانشگاه‌های ما آموزش داده نشود؛ بلکه در عمل، ظاهر و باطن خانه‌ها و ابنیه ما را شکل دهد.

نادعلی ادامه داد: الگوی طرح‌های جامع موجود که هنوز توسعه شهری امروز ما پیرو آن است، گرچه به جهت معماری داخلی هم از موازین و آموزه‌های فرهنگی و سبک زندگی ایرانی اسلامی دور است، در عین حال به شکل ویژه‌تر مفهوم منظرین و فرهنگی محیط شهری را نادیده میگیرد. این امر منجر به پیشامد تناقضی شده است که چرا کلانشهر تهران به عنوان مرکز سیاسی و اداری و پایتخت جمهوری اسلامی ایران شاهد چنین نابهنجاری و اغتشاشی در سیما و منظر خود شده است؟! بسیاری از نما‌های شهری، چه در حوزه ساختمان‌های مسکونی شخصی و چه در ساختمان‌هایی با کاربری اجتماعی و حتی ابنیه حاکمیتی همچون وزارتخانه‌ها و ادارات و بانک‌ها و ... در شأن و جایگاه یک شهر ایرانی اسلامی نیست، چه برسد در شأن ام القرای جهان اسلام که ما بدان نظر ویژه داریم. نباید فراموش کرد که سیما و منظر شهری بخشی از مشاعات شهر است و جزء املاک شخصی مردم به شمار نمی‌آید، با توجه به اینکه شکل و قالب نما‌های شهری بر روی افکار، روح و روان، سبک زندگی و در یک کلام فرهنگ مردم اثرگذار است، باید نسبت به آن دقت حداکثری شود. تدوین سیاست‌های ارتقاء کیفیت معماری ساختمان‌های شهر تهران و بهبود سیما و منظر شهری یکی از اصلی‌ترین اهداف و مأموریت‌هایی است که مجموع مدیریت شهری باید در برنامه‌های خود قرار دهد؛ امر مهمی که البته در سال‌های گذشته چندان در برنامه‌ریزی‌های شهری دیده نشده است.
وی گفت: متأسفانه بسیاری از بنا‌هایی که شهرداری تهران در ادوار پیشین، خود متولی ساخت آنها بوده است نیز سنخیت چندانی با معماری ایرانی اسلامی ندارد. این در حالی است که مصوبه «ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری و کیفیت محیطی شهر تهران» مصوب به تاریخ‌های ۲/۷/۱۳۸۵ و ۳/۶/۱۳۹۴ بر تدوین سندی جامع به‌منظور تحقق اهداف سیما و منظر در چشم‌انداز طرح راهبردی شهر تهران تأکید دارد و شهرداری تهران می‌بایست ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این مصوبه، این سند را ارائه می‌نمود که متأسفانه تاکنون اقدامی در این خصوص صورت نگرفته و کماکان جای آن خالی است.

سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران تاکید کرد: با نظر به لزوم توجه و تمرکز بر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و جایگاه ویژه امر مهمی، چون معماری در فرهنگ زیست و سبک زندگی مردم در شهر، باید موضوع سیما و منظر شهری را جدی بگیریم و از هویت بر جای مانده از گذشته و میراث فرهنگیمان در معماری شهری حفاظت کنیم و بدین منظور اگر به دنبال توفیقاتی در اجرا و عمل هستیم نیازمند تشریک مساعی جدی شورای اسلامی شهر و شهرداری تهران می‌باشیم و مجموعه مدیریت شهری نسبت به اجرایی شدن این مصوبه و مصوباتی از این دست و موضوع پاسداشت سیما و منظر شهر خود باید اهتمام ویژه‌ای داشته باشد.