سونامی دیابت در ایران/ بسیاری از مبتلایان از بیماری خود بی‌اطلاع هستند

به گزارش خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، بیماری دیابت یکی از بیماری‌های شایع در کشور است که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری تا چند سال بعد از ابتلا به این بیماری ممکن است از ابتلا به بیماری دیابت از آن اطلاعی نداشته باشند، این بیماری به دلایل گوناگونی بروز می‌کند و صرفاً به دلیل مصرف غذا‌ها و خوراکی‌های قندی به وجود نمی‌آید؛ ازسوی دیگر برخی به دلیل وراثتی مستعد ابتلا به دیابت هستند. دیابت در بانوان باردار نیز یک بیماری و اختلال شایع به شمار می‌رود و از این جهت، بارداری نیز می‌تواند عامل شیوع این بیماری در بانوان باشد. 

چه عواملی در دیابت تاثیر گذار است؟ 

امیر کامران نیکوسخن متخصص دیابت در گفت‌وگو با خبرنگارسلامت خبرگزاری آنا با اشاره به بیماری دیابت اظهار کرد: این بیماری هم از نظر ارث و ژنتیک و هم از نظر عوامل محیطی می‌تواند فرد را درگیر کند و شاید موارد محیطی بیشتر نقش در زمینه گسترش بیماری ایفا کند.

وی افزود: دیابت نوع ۱ و ۲ ازجمله بیماری‌هایی است که بیشترین تعداد مبتلا را دارند؛ اما دیابت ۲ بیشتر از نوع ۱ مبتلا دارد و روز به روز درحال گسترش است و مهمترین علت این موضوع تغییر سبک زندگی است، نداشتن فعالیت بدنی، استرس، مصرف دخانیات در ابتلا به دیابت نوع ۲ نقش دارند.

این متخصص دیابت ادامه داد: دیابت ارثی نیز یکی از مواردی است که در مبتلایان به بیماری دیابت شاهد این موضوع هستیم، در بسیاری از موارد افراد بر اثر ارث از مادر به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما مهمترین فاکتور برای بیماری دیابت سن است.

نقش سن در ابتلا به بیماری

نیکوسخن تاکید کرد: سن یک ریز فاکتور بسیار مهم در ابتلا به بیماری دیابت نوع ۲ است و هر فردی که سن بالا ۳۰ سال را دارد باید آزمایشات لازم در زمینه دیابت را انجام بدهد، اگر فرد bmi بالای ۲۳ در ژن است باید حتما مورد آزمایش دیابت قرار بگیرد، از سوی دیگر فشار خون بالا، ابتلا خانواده درجه یک به دیابت، کم تحرکی، سابقه ناراحتی قلبی زود رس ممکن است فرد را مبتلا کند.

وی ادامه داد: استرس نیز یکی از عوامل بسیار مهم است که باعث می‌شود فرد را به دیابت ابتلا کند.

این متخصص دیابت در مورد تعداد افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، گفت: اکنون بین ۷ تا ۸ میلیون نفر در کشور به بیمار دیابت مبتلا هستند که از بیماری خود خبری ندارند و بسیاری هستند که از بیماری خود اطلاعی ندارند.

پویش ملی سلامت و دیابت

یکی از موضوعات مهمی که وزارت بهداشت دنبال کرد، موضوع غربالگری دیابتی‌های کشور در پویش ملی سلامت بود.  بهرام عین اللهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در همین زمینه  گفت: در این پویش ملی افراد بالای ۱۸ سال با تکمیل پرسش نامه‌ای در خصوص سابقه دیابت و فشار خون بالا دارای پرونده سلامت می‌شوند و در صورت تشخیص بیماری تحت کنترل و درمان قرار می‌گیرند.

عین اللهی یادآور شد: امروزه مصرف غذا‌های آماده، پرکالری و دارای نمک زیاد در میان افراد به خصوص کودکان و جوانان افزایش یافته در حالیکه با در پیش گرفتن شیوه‌های سالم در زندگی و کاهش پنج تا هفت درصدی وزن بدن می‌توان از بروز دیابت به میران زیاد پیشگیری کرد.

وی با بیان اینکه بیمار‌های غیرواگیر سالانه ۸۳ تریلیون ریال به اقتصاد ایران آسیب می‌زند که معادل پنج درصد تولید ناخالص داخلی است، افزود: یک باور غلط در جامعه وجود دارد که سلامت را وظیفه پزشک می‌دانند و درمان محوری وجود دارد در حالیکه سلامت شامل عواملی است که باید همه باهم باشد و پزشک یکی از این ارکان است و نباید انتظار داشت که پزشک سلامت را ایجاد کند.

وزیر بهداشت تاکید کرد: وزارت بهداشت باید پیشگیری محور باشد نه درمان محور و ضروریست مدارس، ادارات و سازمان‌های مختلف در حوزه سلامت وارد شوند، و عوامل موثر در ارتقای آن شناسایی شود.

عین اللهی تاکید کرد: در راستای پیشگیری از ابتلا به دیابت و فشارخون بالا باید سطح سواد مردم افزایش یابد و خود مراقبتی و سواد سلامت بحث مهمی است که باید در جامعه نهادینه شود تا مردم در جهت پیشگیری از بیماری‌ها پویاتر باشند.

 برنامه‌های وزارت بهداشت برای دیابت نوع ۲

علیرضا مهدوی، معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت هم با اشاره به بیماری دیابت نوع ۲ اظهارکرد: به طور کلی هر چقدر که سن افراد بالا برود احتمال ابتلاء به دیابت نوع ۲ نیز افزایش می‌یابد، اما عمده سن ابتلاء به دیابت نوع ۲ در کشور حدود ۴۰ تا ۶۰ سال است. از آنجایی که جمعیت این گروه سنی بیشتر است و اگر اقدامات درمانی پایدار لازم را انجام ندهند، می‌تواند بر بهره‌وری و حتی طول زندگی افراد اثر بگذارد.

وی افزود: ما یک برنامه کشوری پیشگیری و کنترل دیابت در وزارت بهداشت داریم. قبلاً هر سه سال یکبار برنامه غربالگری جمعیتی داشتیم که افراد بالای ۳۰ سال و افراد دارای فاکتور‌های خطر را شناسایی می‌کردیم و اگر فردی مبتلا به دیابت بود مراقبت‌های ماهانه توسط بهورز‌ها برای او آغاز می‌شد و هر سه ماه یک‌بار هم توسط پزشک ویزیت می‌شد.

مهدوی گفت: تا کنون بیش از سه میلیون نفر در سامانه پرونده‌های الکترونیکی کشور ثبت‌نام شدند و حدود یک میلیون نفر هم خدمات مراقبت را دریافت می‌کنند.

وی اظهار کرد: برنامه‌ای که ما برای غربالگری داریم مربوط به دیابت نوع ۲ است که افراد بالای ۳۰ سال را بررسی می‌کنیم و یک دستورالعمل جهانی است.

مهدوی ادامه داد: به طور کلی دیابت نوع ۲ تا حد زیادی قابل پیشگیری است. به طور کلی آن چیزی که باعث افزایش شیوع دیابت می‌شود کم‌تحرکی، شهرنشینی و زندگی صنعتی است و اغلب این سبک زندگی منجر به افزایش وزن می‌شود که با ابتلاء بیماری دیابت ارتباط تنگاتنگی دارد.

وی افزود: یکی از اهداف مهم سازمان جهانی بهداشت جلوگیری از شیوع چاقی است. اگر فرد مبتلا به چاقی یا اضافه وزن ۵ تا ۷ درصد از وزن خود را کاهش دهد وضعیت متابولیک او به وضوح بهبود می‌یابد. افرادی هم که فعالیت بدنی منظم دارند قند خونشان بهتر تنظیم شده و کاهش خواهد یافت و اگر داروی کاهنده قند خون مصرف می‌کنند میزان داروی کمتری احتیاج خواهند داشت.

معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت گفت: کم کردن وزن بدن با اصلاح رژیم غذایی و مصرف میوه و سبزیجات بیشتر و کم کردن میزان مصرف چربی و نمک و قند‌های ساده می‌تواند در درمان و کنترل دیابت مؤثر باشد و از پیشرفت این بیماری جلوگیری کند.