سیری بر ۳ دهه فراز و فرود رشته کشاورزی/ امنیت غذایی ناجی می‌شود؟
خبرگزاری علم و فناوری آنا - احسان عربی مفرد؛ محمدجواد ثقه‌الاسلامی عضو هیئت علمی گروه کشاورزی - زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در خراسان جنوبی با حکم دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به مرتبه استادی ارتقا یافت.
او که متولد 52 است، دوره کارشناسی را در دانشگاه شهید باهنر تهران و دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه شیراز گذراند و سال ۱۳۸۳ در مقطع دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات دانش‌آموخته شد.
ثقه‌الاسلامی که سال ۱۳۷۸ در دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند استخدام شد، تاکنون سه عنوان کتاب در زمینه گیاهان دارویی و فرمولاسیون کرم‌ها و پماد‌های گیاهی منتشر کرده و انتشار بیش از ۸۰ مقاله علمی پژوهشی در مجلات معتبر داخل و انتشار ۴۰ مقاله به زبان انگلیسی در مجلات معتبر ISI و WOS به عنوان نویسنده مسئول یا همکار و ارائه بیش از ۵۰ مقاله در کنفرانس‌های داخل کشور و ۲۰ مقاله به زبان انگلیسی در کشور‌های آلمان، استرالیا، یونان، کره، مراکش، بوسنی، سنگاپور، ترکیه، مالزی و پاکستان و راهنمایی ۵ رساله دکتری و ۷۰ پایان نامه کارشناسی ارشد را در کارنامه خود دارد.
سیر رشته کشاورزی در 3 دهه
ثقه‌الاسلامی به مناسبت ارتقا به مرتبه استادی در گروه کشاورزی - زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا به تشریح جایگاه قبلی و فعلی رشته تحصیلی کشاورزی در دانشگاه‌‌ها، آینده شغلی دانش‌آموختگان، چالش‌های این رشته و ... پرداخت و تشریح کرد: مجموعه رشته‌های کشاورزی دردانشگاه‌های کشور در گرایش‌ها و مقاطع مختلف در حال تدریس و در طول سال‌های اخیر متناسب با نیاز جامعه تغییراتی در دسته‌بندی گرایش‌ها و عناوین دروس و سرفصل‌های آن‌ها در کشور صورت گرفته است.
برای ایجاد امنیت غذایی در شرایط سخت اقلیم تغییر یافته، جامعه ناچار است به متخصصان کشاورزی ماهر و توانمند مراجعه کند و به نظر می‌رسد دولتمردان نیز باید ضرورت توجه به امنیت غذایی را درک کنند
وی افزود: در دهه ۷۰ و قبل از آن با توجه به تأکید بر امر تولید و ضرورت خودکفایی در محصولات کشارزی، بنا به علاقه‌ای که در جامعه وجود داشت، رشته‌های کشاورزی به شدت مورد علاقه بود. از اواسط دهه ۸۰ که در جامعه از سویی گرایش به سمت مشاغل اداری و دولتی وجود داشت و از سوی دیگر بازار از دانش‌آموختگان کشاورزی اشباع شده بود و به‌تدریج تقاضا برای این رشته‌ها رو به کاهش گذاشت.
این عضوهیئت علمی دانشگاه اضافه کرد: متاسفانه اعمال برخی سیاست‌های نادرست و بی‌توجهی به بخش کشاورزی از سویی و درآمد کم در مقایسه با فعالیت در سایر حوزه‌ها و بخش‌ها از سوی دیگر، سبب شد عدم استقبال از این رشته‌ها تا اواخر دهه ۹۰ ادامه پیدا کند. چند سال اخیر و به ویژه با توجه به تأکید مقام معظم رهبری در موضوع امنیت غذایی، توجه به این بخش و به‌ویژه در برخی گرایش‌ها متناسب با نیاز جامعه رو به افزایش گذاشته است.
آینده شغلی دانش‌آموختگان
وی توضیح داد که ماهیت رشته کشاورزی به گونه‌ای است که دانشجو باید قادر باشد در محیط آزمایشگاه، گلخانه و مزرعه فعالیت داشته باشد. مبنای کلی رشته در قالب گرایش‌های علوم تجربی است و هرچه تسلط دانشجو به کاربرد‌های عملی رشته در مزارع، باغات و گلخانه‌ها و مجتمع‌های تولید و فرآوری بیشتر شود، موفق‌تر خواهد بود.
عضو هیئت علمی گروه کشاورزی - زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند آینده شغلی دانش‌آموختگان این رشته را مورد توجه قرار داد و گفت: با توجه به اینکه در طول دو دهه اخیر جذب دانشجو در گرایش‌های مختلف رشته‌های کشاورزی کم بوده است؛ بنابراین تعداد دانش‌آموختگان بیکار در شرایط فعلی در مقایسه بسیاری از رشته‌ها کمتر است.
ضرورت استفاده از متخصصان کشاورزی با گسترش توجه به امنیت غذایی
ثقه‌الاسلامی ادامه داد: از سوی دیگر گسترش توجه به موضوع امنیت غذایی، ضرورت استفاده از متخصصان کشاورزی در امر تولید محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد. چالش‌هایی که تغییر اقلیم و اثرات آن در تولید محصولات کشاورزی ایجاد کرده نیز لزوم استفاده از متخصصان متبحر کشاورزی را -که قادر باشند مشکلات تولید محصولات کشاورزی را در شرایط اقلیمی تغییر یافته رفع کنند- افزایش داده است.
به گفته این عضوهیئت علمی دانشگاه در حقیقت می‌توان گفت برای ایجاد امنیت غذایی در شرایط سخت اقلیم تغییر یافته، جامعه ناچار است به متخصصان کشاورزی ماهر و توانمند مراجعه کند و به نظر می‌رسد دولتمردان نیز باید ضرورت توجه به امنیت غذایی را درک کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که چالش‌های مسیر رشته کشاورزی را چه چیز‌هایی می‌دانید و راهکارهایتان برای رفع چالش‌ها چیست؟ به آنا گفت: مهم‌ترین چالشی که در مجموعه رشته‌ها وجود دارد، توانمندی ناکافی دانش‌آموختگان برای فعالیت در بخش‌های تولیدی کشاورزی است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این موضوع نامناسب بودن سرفصل‌های دروس متناسب با نیاز جامعه است.
فعالیت میدانی در بخشی از سرفصل دروس کشاورزی قرار گیرد
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه رشته‌های مختلف کشاورزی بیش از حد تفکیک و تخصصی شده‌اند، ادامه داد: در حقیقت ماهیت کشاورزی به صورت تلفیقی و به‌گونه‌ای است که یک دانش‌آموخته کشاورزی باید به موضوعات مختلف از قبیل زراعت، باغبانی، خاکشناسی، تغذیه و گیاهپزشکی تسلط کافی داشته باشد. بهترین راهکار برای حل مشکل، توسعه دانش فنی دانشجویان از طریق به‌روزرسانی گرایش‌ها، رشته‌ها و دروس، متناسب با نیاز جامعه و بر اساس علم روز و کاربردی است. گنجاندن دوره‌های کارورزی و عملی بلند مدت و فعالیت میدانی در مراکز و مجتمع‌های تولیدی به عنوان بخشی از سرفصل دروس می‌تواند در این زمینه بسیار مؤثر باشد.
ثقه‌الاسلامی درباره اینکه گروه آموزشی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در تربیت دانشجویان چقدر موفق بوده است؟ بیان کرد: گروه آموزشی کشاورزی واحد بیرجند از اوایل راه‌اندازی این واحد دانشگاهی فعال بوده و به پذیرش و تربیت دانشجو اقدام کرده است. این واحد دانشگاهی به عنوان نخستین دانشگاه بین مراکز آموزش عالی استان خراسان جنوبی از سال ۱۳۷۹ به جذب دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد رشته زراعت اقدام کرد. سال ۱۳۸۴ نیز نخستین دانشجویان رشته زراعت در مقطع دکتری در واحد دانشگاهی بیرجند به تحصیل مشغول شدند و اکنون بیشتر دانش‌آموختگان رشته کشاورزی این واحد دانشگاهی در بخش‌های دولتی و یا خصوصی مشغول خدمت به جامعه هستند.
انتهای پیام/