۳ نقش اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان در بهره‌وری/بررسی موانع دانش‌بنیان‌ها

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، میثم فرج الهی رئيس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در یک برنامه تلویزیونی گفت: در حال حاضر، موضوع بهره‌وری به یک گفتمان اصلی در بخش‌های مختلف دولت و حاکمیت تبدیل شده است.

وی با تاکید بر اینکه باید ارتقای بهره‌وری به گفتمان نخبگانی جامعه تبدیل و از طرف دیگر به گفتمان غالب در جامعه تبدیل شود، گفت: شرکت‌های دانش بنیان در سه حوزه نقش بازی می‌کنند.

فرج‌الهی با اشاره به این حوزه ها گفت: حوزه توسعه فناوری و نوآوری؛ اولین بخش تأثیرگذاری دانش‌بنیان هاست. ما برای توسعه در بخش‌های انرژی، مسکن یا کشاورزی احتیاج به توسعه فناوری و نوآوری داریم.

به گفته رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: در حوزه‌های معدن، کشاورزی و انرژی که کشور دارای مزیت نسبی است خوب عمل نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: مطالبه گری دومین بهش تاثیرگذاری دانش‌بنیان ها به شمار می رود؛ مطالبه‌گری و بهره‌وری موضوع بسیار مهمی است که در جامعه نخبگانی باید شکل بگیرد. 

فرج‌الهی ادامه داد: نکته سوم نیز ارائه مدل‌های حکمرانی است؛ درکل در مطالبه‌گری و ارائه مدل‌های حکمرانی هنوز شرکت‌های دانش‌بنیان فعال نشده است اما در توسعه فناوری و نوآوری بسیار خوب و قوی عمل کردند.

به گفته وی، برای ارتقای بهره‌وری در حوزه فناوری و نوآوری نزدیک به ۹۰ درصد، مشکلی نداریم.

وجود چالش جذب فناوری در صنایع

رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری گفت: علت اینکه بهره‌وری در بعضی از صنایع پایین است توسعه فناوری نیست بلکه انتشار و جذب فناوری است یعنی شرکت‌های دانش‌بنیان فناوری و نوآوری را توسعه داده‌اند اما توسط صنایع، منتشر و جذب نشده است!

فرج الهی تأکید کرد: از این‌رو باید قوانین به گونه‌ای باشد که شرکت‌ها چاره‌ای جز حرکت به سمت بهره‌وری نداشته باشند و از طرفی انگیزه لازم برای شرکت‌های دانش‌بنیان نیز وجود داشته باشد؛ شرکت‌های دانش‌بنیان از لحاظ انگیزه و دانش توانمند هستند اما انگیزه‌های مالی باعث عدم ورود آنها می‌شود. 

وی ادامه داد: یک مانع دیگر با عنوان تأمین مالی وجود دارد مثلاً در نیروگاه‌های برق ما بهره‌وری پایین است و نیروگاه‌ها برای افزایش بهره‌وری نیازمند تأمین مالی و پول هستند! برای تأمین مالی باید مدل‌های مالی را درنظر بگیریم.

رئيس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری گفت: افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به تنهایی، نشان می‌دهد کشور، نخبگانی دارد که به سمت حل مسئله حرکت کرده و تحقیق و توسعه شکل می‌گیرد و حضور نخبگان بیشتر شده است اما بیشتر از تعداد، کیفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و تأثیرگذاری آنها در عرصه علم و فناوری کشور و اقتصاد دانش‌بنیان حائز اهمیت است.

فرج الهی با بیان اینکه یکی از مولفه‌های جدی اقتصاد دانش‌بنیان، موضوع بهره‌وری است تصریح کرد: شرکت‌های دانش بنیان آنطور که در موضوعات دیگر ورود پیدا کردند در موضوع بهره‌وری ورود نداشته‌اند! که دلیل آن این است که انگیزه مالی برای شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد نشده است.

وی گفت: ۷۰ درصد برق کشور در موتورهای الکتریکی مصرف می‌شود که از جمله آنها یخچال، ماشین لباسشویی، صنایع بزرگ و ... است و سوال اینجاست که اگر شرکت دانش‌بنیان، موتور الکتریکی جدیدی را در صنایع جایگزین کرده و باعث کاهش مصرف شود، نقش شرکت دانش‌بنیان در کاهش مصرف برق کجاست؟!.

رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری گفت: ما با کمک سازمان ملی بهره‌وری و نهادهای دیگر از جمله وزارت نیرو و شرکت گاز مدل‌های پایلوتی را اجرا می‌کنیم.

فرج الهی تأکید کرد: ما در معاونت علمی به عنوان قرارگاه فرماندهی علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور بر روی حضور مردم به شدت سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا بتوانیم حضور مردم و ابتکار مردم را در مدل‌های طراحی شده بیاوریم.

وی گفت: تلاش می‌کنیم در حوزه کشاورزی با وزارت جهاد کشاورزی و در حوزه معدن با وزارت صمت مدل‌های پایلوتی را ایجاد کنیم.

رئیس مرکز طرح‌های کلان و پیشران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان ثبت شده در کشور وجود دارد که ۷۰ درصد آن، نوپا و ۳۰ درصد فناور و نوآور هستند. اگر ما بتوانیم بازار شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را تأمین کنیم اصلاً نیازی به حمایت حاکمیت ندارند.

فرج الهی تأکید کرد: همچنین از ۷۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا شاید ۳۰ درصد نیاز به حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری داشته باشند.

وی با بیان اینکه امروز صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان دو برابر شده است، گفت: افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار مثبت بوده و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در GDP افزایش پیدا کرده است و همه اینها نشان می‌دهد که موانع به آرامی در حال برطرف شدن است.