۱۲ فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۲ فروردین برابر ۳۱ مارس را ورق می‌زنیم.

***

ماه دور ماه چرخید

۳۱ مارس ۱۹۶۶ میلادی برابر با ۱۲ فروردین ۱۳۴۵ خورشیدی، اتحادجماهیر شوروی لونا 10 (لونا به‌معنی ماه)، اولین فضاپیمایی که دور ماه چرخید را به فضا پرتاب کرد. این فضاپیما در ۳ آوریل ۱۹۶۶ وارد مدار ماه شد و ۳ ساعت بعد اولین مدار خودش را تکمیل کرد. ابزارهای علمی روی هواپیما شامل طیف‌سنج پرتو گاما، مغناطیس‌سنج سه‌محوری و آشکارساز شهاب‌سنگ بود. سایر ابزارها پلاسما خورشیدی، تابش‌های فروسرخ از ماه، وضعیت تابش محیط ماه و مطالعات گرانشی را بررسی کردند. این فضاپیمای رباتیک با باتری کار می‌کرد و درمجموع ۴۶۰ بار دور ماه چرخید و تا پیش‌از ۳۰ می ۱۹۶۶ که شارژ باتری‌هایش تمام شد ۲۱۹ داده رادیویی را به زمین ارسال کرد.

جنین دایناسور

۳۱ مارس ۱۹۸۹ میلادی برابر با ۱۲ فروردین ۱۳۶۸ خورشیدی، نتایج بررسی یک تخم فسیلی ۱۵۰میلیون ساله که در یوتا کشف شده بود، با اسکن CAT نشان داد که حاوی قدیمی‌ترین جنین دایناسور است. ظاهراً تخم هنوز داخل بدن مادر بوده است زیرا به‌جای اینکه در لانه کشف شود میان هزاران استخوان بدن دایناسور پیدا شد و همین مسئله نشان می‌دهد که هنوز از بدن مادر خارج نشده بود. چندلایه‌بودن پوسته تخم که در خزندگان امروزی هم یافت می‌شود و وضعیت انعطاف‌پذیر پوسته تخم مرغ در زمان دفن نشان می‌دهد دلیل دیگری است که اثبات می‌کند تخم در بدن مادر بوده است.

آنتوان آگوستین کورنو

۳۱ مارس ۱۸۷۷ میلادی برابر با ۱۲ فررودین ۱۲۵۶ خورشیدی، آنتوان آگوستین کورنو، اقتصاددان و ریاضیدان فرانسوی درگذشت. او اولین اقتصاددانی بود که ریاضیات را در رسیدگی به مسائل اقتصادی به کار برد. سال ۱۸۳۸ کورنو کتاب «تحقیق در اصول ریاضی نظریه ثروت» را نوشت و در آن، برای نخستین‌بار از نمادها، فرمول‌ها و مفاهیم ریاضی اعم از توابع و احتمالات را در تحلیل اقتصاد استفاده کرد. او همچنین نخستین کسی است که قانون عرضه و تقاضا را کشف و فرمول آن را استخراج کرد و دریافت که مقدار عرضه و تقاضا تابع معکوس قیمت کالا هستند و این‌گونه منحنی‌های عرضه و تقاضا را رسم کرد. به‌طوری‌که، بسیاری از اقتصاددانان معتقدند که این کتاب نقطه شروعی برای تجزیه و تحلیل اقتصاد امروزی است و تعریف او از بازار هنوز مبنای تعریفی است که در حال حاضر در علم اقتصاد استفاده می‌شود.

شین‌ایچیرو توموناگا

 ۳۱ مارس ۱۹۰۶ میلادی برابر با ۱۲ فروردین ۱۲۸۵ خورشیدی، شین‌ایچیرو تومونوجا، فیزیکدان ژاپنی که جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۶۵ به‌طور مشترک با ریچارد پی. فاینمن و جولیان اس. شوینگر از ایالات متحده، به‌دلیل توسعه مستقل اصول اولیه الکترودینامیک کوانتومی برنده شد به‌دنیا آمد. او یکی از اولین کسانی بود که نظریه کوانتومی را برای ذرات زیراتمی با انرژی بسیار بالا به‌کار برد. توموناگا با تجزیه و تحلیل جفت میانی شروع کرد که ایده‌ای بود که بیان می‌کرد کنش و واکنش میان دو ذره ازطریق مبادله ذره سوم (ذره مجازی) انجام می‌شود، مثل اینکه یک کشتی با شلیک گلوله توپ روی کشتی دیگر تأثیر می‌گذارد. او از این مفهوم برای توسعه نظریه میدان کوانتومی استفاده کرد که با نظریه نسبیت خاص سازگار بود. جنگ جهانی دوم اعلام خبر کار او را به تاخیر انداخت درحالی‌که فاینمن و شوینگر راه‌حل‌های مستقل و مشابه خودشان را منتشر کردند.