آشنایی با تاریخچه کاشی و سرامیک در ایران و جهان

به گزارش گروه بازار خبرگزاری علم و فناوری آنا، آشنایی با تاریخچه کاشی و سرامیککاشی و سرامیک بدون شک یکی از رایج ترین پوشش های مورد استفاده در معماری و تزئین اماکن مسکونی و تجاری محسوب می شود. از هزاران سال پیش از میلاد مسیح در مصر باستان تا استفاده در سفینه های فضایی در عصر حاضر، کاشی و سرامیک از تاریخچه ای طولانی برخوردار است. امروزه کاشی و سرامیک به عنوان پوششی رایج با ایجاد فضایی زیبا، نقش کلیدی در معماری اماکن مسکونی دارد.

کاربردهای گسترده کاشی و سرامیک شامل سرامیک کف و دیوار فضاهای داخلی خانه از جمله کاشی سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه، اتاق ها و سالن پذیرایی و همچنین فضاها باز مانند پارکینگ، راه پله، حیاط و نمای ساختمان و ... می باشد. تولید کاشی و سرامیک در رنگ ها، طرح ها و ابعاد مختلف امکان طراحی و تزئین انواع بناهای سنتی و مدرن را ایجاد می کند.

کاشی به واحدهای تقریبا کوچک و نازک با شکل هندسی عموما مربع یا مستطیل اطلاق می شود که به تعداد بالا جهت پوشش سطوح مورد استفاده قرار می گیرند. باید توجه داشته باشید که هر کفپوشی لزوما کاشی و سرامیک نیست. کاشی های وینیلی انعطاف پذیر و پارکت های چوبی دو مثال بارز در این زمینه هستند. بسیاری از سنگهای طبیعی مانند سنگ های مرمر نیز مانند کاشی به عنوان کفپوش مورد استفاده قرار می گیرند که به آنها سنگهای پرداخت شده نیز می گویند. کاشی های سیمانی نیز بسیار مشابه مدل سرامیکی خود هستند، و به عنوان نوع دیگری از کاشی ها محسوب می شوند.

ساخت اولین نمونه های کاشی و سرامیک به دوران ما قبل تاریخ باز می گردد. در آن زمان مردم به گونه ای پی بردند که پختن کاشی های رسی در کوره آنها را مستحکم کرده و مقاومت آنها در برابر جذب آب را بیشتر می کند. آنها کاشی هایی زمخت و طبیعی از خاک رس به شکل چهارگوش می ساختند و در زیر نور خورشید خشک می کردند.

کاشی سازان در آن دوره با درست کردن مخلوط های متفاوت از خاک رس، مقاومت محصولات را مورد آزمایش قرار می دادند. آنها با افزودن لعاب مقاومت کاشی ها در برابر رطوبت را دو چندان می کردند و برای جذابیت بیشتر رنگدانه هایی را به بدنه کاشی یا لعابها اضافه می کردند.

تاریخچه کاشی در ایران

سفالگری یکی از هنرهای باستانی در ایران است و نخستین آثار این هنر در ایران به صورت گل نپخته به حدود 10 هزار سال قبل از میلاد بر می گردد. در آن زمان خاک رس به عنوان ماده اصلی برای ساخت کاشی استفاده می شد که زحمت بودند و استقامت زیادی نداشتند. مصالح کاشی از بستر رودخانه استخراج می شد و در قالب هایی ریخته شده و زیر نور آفتاب خشک می شد. 

آثار پیدا شده از کوره های پخت سفال به حدود 6 هزار سال پیش بر می گردد و با پیشرفت در این صنعت، شاهد تغییراتی در روش های تولید از جمله تغییر کوره ها، بالا رفتن کیفیت و استفاده از رنگ ها و لعاب ها بودیم. لعاب کاری و ضد آب کردن و نقاشی روی سفال ها از 5 هزار سال قبل آغاز شد و دانش این کار از بابل به سایر نقاط ایران گسترش یافت.

بعد از اسلام از صنعت سفال ‌سازی و کاشی‌ سازی برای تزئین محراب مساجد، ضد آب کردن دیوار حمام‌ ها، ساخت حوض و آب ‌نما و همچنین شیب‌ بندی بام‌ ها استفاده شده است.

ویژگی محکم تر بودن و مقاومت در برابر آب در کاشی های پخته شده ابتدا توسط مصری‌های باستان کشف شد. بسیاری از تمدن‌ها از کاشی‌های مربعی کوچک پخته شده برای تزیین ساختمان استفاده می‌کردند. یونانیان و رومیان نیز از سرامیک در کف، سقف و حتی لوله‌کشی ساختمان‌ها استفاده می‌کردند. چینی ‌ها از نوعی خاک رس سفید به نام کائولین استفاده می‌کردند و سرامیک های مقاوم و سفید رنگی به نام پرسلان تولید می کردند.

در قرون وسطی در اروپا در کف کلیساها از کاشی استفاده می‌شد. از کاشی‌هایی در مقیاس‌های کوچک نیز در اروپا استفاده می‌کردند. 

گرچه روشهای سنتی تولید کاشی و سرامیک طی قرن ها دست نخورده باقی مانده، اما امروزه استفاده از انواع مختلف خاک های رسی، لعاب ها و سایر مواد تشکیل دهنده، همچنین دمای پخت و دفعات پخت متفاوت باعث تولید کاشی های گوناگونی شده است.

درجه بندی کاشی ها

کاشی ها از نظر مرغوبیت و بی عیب و نقص بودن به چند درجه تقسیم می شوند.

• کاشی درجه یک کاشی هایی کاملا سالم هستند و هیچ نقصی در سطح لعاب و کناره آنها وجود ندارد.
• کاشی درجه دو از نظر ظاهری یکی از این معایب را دارد؛ کاشی هایی که در فاصله دو سانتیمتری همه کناره های سطح لعاب آنها، یک یا دو خال به قطر حداکثر نیم میلیمتر وجود داشته باشد. یا کاشی هایی که در تمامی کناره های سطح لعاب آنها فقط یک لکه لعاب نگرفته، حداکثر به ابعاد 3*2 میلیمتر وجود داشته باشد.
• کاشی درجه سه از نظر ظاهری یکی از این معایب را دارد؛ کاشی هایی که در سطح لعاب آنها فقط یک خال، به قطر حداکثر 3 میلیمتر وجود دارد. کاشی هایی که در سطح لعابشان فقط 2 یا 3 خال به قطر حداکثر نیم میلیمتر داشته باشد. کاشی هایی که در یکی از لبه های آنها تنها یک لعاب نگرفته، حداکثر به ابعاد 10*3 میلیمتر داشته باشند. کاشی هایی که در کناره سطح لعابشان فقط دو لعاب نگرفته، حداکثر به ابعاد 5*2 میلیمتر داشته باشند. کاشیهایی که در یکی از چهار گوشه شان تنها یک لب پریدگی، حداکثر به ابعاد 5*3 میلیمتر داشته باشند. و کاشی هایی که در یکی از گوشه هایشان تنها یک لب پریدگی، حداکثر به ابعاد 2*2 و در سطح لعابشان یک خال، حداکثر به قطر نیم میلیمتر داشته باشند.

انواع کاشی

انواع کاشی سرامیکی

کاشی سرامیکی انواع مختلفی دارد. لعابدار بودن یا نبودن مهم ترین ویژگی تمایز انواع کاشی بشمار می آید. میزان تخلخل کاشی نیز در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

رنگ لعاب

رنگ کاشی های لعابدار در بافت کاشی وارد می شود. این رنگ می تواند رنگ طبیعی خاک رس یا رنگدانه هایی باشد که قبل از پخت کاشی اضافه شده است. در برخی موارد، رنگ پس از پخت بدنه بر سطح لعاب اعمال می شود. سپس کاشی را جهت شیشه ای نمودن لعاب مجددا در کوره قرار می دهند. کاشی های لعابدار اعم از براق یا مات، دارای رنگ ها، طرح ها و بافت های متنوع تری در مقایسه با نوع بدون لعاب هستند.

تخلخل

تخلخل کاشی بر اساس مقدار آب جذب شده آن مشخص می شود. میزان جذب آب کاشی های غیر شیشه ای حدودا 7 درصد یا بیشتر است، این میزان در کاشی های نیمه شیشه ای بین 2 تا 7 درصد، و در انواع شیشه ای بین 0.6 الی 3 درصد و انواع ضد آب کمتر از 0.5 درصد است. هر چه زمان پخت و دمای کوره بیشتر باشد، کاشی شیشه ای تر و میزان تخلخل آن کمتر می شود.

با این حال لعاب، تضمین کننده عدم جذب آب نیست، بسته به میزان تخلخل بدنه کاشی و ضخامت لعاب، ممکن است کاشی های لعابدار نسبت به نوع بدون لعاب مقاومت کمتری در برابر آب از خود نشان دهند. تخلخل کاشی اهمیت زیادی در هنگام انتخاب کاشی مناسب برای فضاهای مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی دارد؛ اگر تخلخل زیادی داشته باشد محل امنی برای رشد باکتری ها فراهم می شود و نفوذ آب به لایه های زیرین باعث شل شدن اتصال بین کاشی و زمین خواهد شد.

معمولا کاشی های سرامیکی به سه دسته کاشی دیواری لعاب خورده، کاشی کف و کاشی موزائیکی دسته بندی می شوند. عواملی مانند درجه مقاومت در برابر شرایط محیطی، نفوذ آب، مقاومت در برابر سایش و ضربه بر این دسته بندی تاثیر می گذارد. ابعاد، ضخامت و ساختار کاشی از دیگر عوامل مهم به شمارمی روند.

کاشی های دیواری

کاشی دیواری معمول ترین نوع کاشی سرامیکی است که در ابعاد، رنگ ها و طرح های گوناگون یافت می شود. از گذشته، کاشی های مورد استفاده برای تزئین و منقوش با دست جزو این دسته بوده اند. ضخامت این کاشی ها معمولا بین 0.25 الی 0.375 اینچ بوده و ابعاد آنها از 3*3 اینچ و 6*6 شروع شده و بسته به کاربرد با در ابعاد و اشکال بزرگتر و متفاوت تری به بازار ارائه می شوند.

به طور معمول، کاشی های دیواری نازک، سبک و متخلخل هستند و لایه نازکی از لعاب سطح آنها را پوشش داده است. با توجه به این ویژگی ها، می توان از آنها در روی پیشخوان ها یا کف فضاهایی با تردد کم یا رطوبت جزئی مانند اتاق خواب استفاده کرد.

در محیط های مرطوب مانند اطراف وان و دوش نیز می توان کاشی های دیواری را نصب کرد ولی این کار مستلزم اعمال یک لایه بتونه ضد آب جهت محافظت از درزها در برابر نفوذ آب می باشد.

کاشی های دیواری ورقه ای

کاشی های ورقه ای به صورت منظم و با رعایت فاصله ای خاص در کنار هم و روی یک ورق کاغذی خاص، پلاستیک مشبک یا یک لایه مشبک پارچه ای قرار می گیرند، سپس با اعمال مقادیر کمی از وینیل، چسب سیلیکن یا پلی یوریتاین به هم متصل می شوند. اگرچه نصب کاشی های ورقه ای به دلیل عدم لزوم انجام درزبندی آسان است، ولی قیمت آنها نسبت به کاشی های تک با همان کیفیت گرانتر است. همچنین به اندازه کاشی های تک از نظر ابعاد، رنگ و طرح تنوع ندارند.

کاشی های دارای ورقه های از پیش چیده

این کاشی ها نیاز به استفاده از ملات های ویژه ندارند، از این رو یک مرحله جلوتر از کاشی های دیواری ورقه ای هستند. این ورقه ها با داشتن انعطاف پذیری برای خمش و کشش، به نصاب امکان استفاده از قطعات ویژه و کاشی های مخصوص لبه کار، و انجام عمل نصب به خوبی را می دهد. ملات مورد استفاده در این کاشی ها از جنس بتونه سیلیکن است و نیازی به استفاده از ملات های سیمانی ندارد. فواصل بین صفحات و کاشی های حاشیه ای با بتونه سیلیکن پوشانده می شود. دوغاب را نیز با ماده شیمیایی بازدارنده رشد قارچ وکپک مخلوط می کنند تا کاشی برای نصب در محیط های مرطوب نظیر حمام آماده شود.

کاشی های موزائیکی

کاشی هایی با ابعاد کوچکتر از حالت عادی و تهیه شده از شیشه یا خاک پرسلانی ریز دانه و رنگدانه هستند.

این کاشی های شیشه ای دارای چگالی بالا، مقاومت در برابر جذب آب، تغییر رنگ، ضربه، یخ زدگی و سایش هستند و به همین دلیل برای تمامی سطوح مناسب هستند. سطح آنها نیز ممکن است برای دیوارها صاف و براق و برای کف به منظور جلوگیری از لغزش، طرح دار باشد.

کاشی های موزائیکی در اشکال مربع، مستطیل، شش ضلعی، دایره ای، اشکی، و برگی یافت می شوند. معمولا موزائیک های سرامیکی را برای نصب راحت تر، بر روی صفحه ای از چسب، پلاستیک، یا کاغذ مخصوص می چسبانند. نصب آنها به دلیل اندازه کوچک، روی سطوح نا صاف، در استخرها و حوضچه ها وگلدان های مخصوص با شکل های موج دار راحت است.

کاشی و سرامیک کف

این نوع کاشی های سرامیکی برای محوطه های مسقف و روباز مناسب هستند. اغلب نوع لعابدار آنها قابلیت استفاده بر روی سطوح تحت فشار، در معرض سایش و محل های پرتردد را دارد. به دلیل سنگین بودن معمولا مناسب نصب روی دیوار نیستند اما به کمک چسب های مناسب و در شرایطی که دیوارها قابلیت تحمل وزن اضافی را داشته باشند می توان از این نوع کاشی ها روی دیوار استفاده کرد.

کاشی های کف معمولا ضخیم تر از کاشی های دیوار هستند و در ابعاد مختلفی وجود دارند. معمول ترین شکل این کاشی ها، مربع است و در اشکال مستطیلی، شش ضلعی، هشت ضلعی و جناغی نیز یافت می شوند. کاشی های بدون لعاب، سنگفرش بدون لعاب و کاشی کف لعابدار از انواع رایج کاشی کف هستند.

کاشی های بدون لعاب

در صنعت کاشی و سرامیک، به کاشی های با بدنه قرمز و سخت با ابعاد ثابت، کاشی های بدون لعاب می گویند. بدنه ی این کاشی ها شیشه ای یا نیمه شیشه ای و سخت بوده و برای فضاهای داخلی و خارجی بسیار مناسب هستند.
این کاشی ها به رنگ قرمز پررنگ و آجری بوده و بسته به نوع خاک رس ممکن است در رنگ های دیگر نیز یافت شود. در صورتی که پیش از پخت، رنگدانه به آن اضافه شود سایه رنگ هایی از طیف آبی، سبز، صورتی کمرنگ، سفید، خاکستری و خرمایی روشن در آنها یافت می شود. نوع لعابدار آنها در رنگ های روشن تر نیز وجود دارد.

سنگفرش بدون لعاب

سنگفرش های بدون لعاب شامل طیف گسترده ای از انواع پرسلانی غیرقابل نفوذ، کاشی هایی با بدنه نرم، مکزیکی دست ساز غیرشیشه ای و سنگفرش های پاسیو هستند. امروزه، اکثر این کاشی ها در ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و مکزیک تولید می شوند.

نوع دست ساز آنها دارای طرح های روستایی بوده و در دمای پائین پخت می شوند. سپس با دست شکل داده شده و در قالب های چوبی قرار داده شده و سپس تکه هایی از آنها بریده می شوند. اکثر این نوع کاشی ها متعلق به مکزیک هستند و به همین دلیل به سنگفرش های مکزیکی نیز معروفند. این کاشی ها دارای اندازه، ضخامت، شکل و طرح یکسانی نیستند، لبه های آنها معمولا صاف نیست و ممکن است لب پریده یا ترک خورده باشند. طرح های آنها شامل نقش انگشت، ردپای حیوانات یا دیگر نقش های مشابه است.

در هنگام چیدمان این کاشی ها باید توجه کنید ملات از درز بین کاشی ها به بیرون تراوش نکند. سنگفرش ها و کاشی های پاسیو به دلیل جذب آب و امکان ترک خوردن در اثر یخ زدگی، مناسب محیط های خارجی نیستند.

ممکن است در کارخانه، به کاشی های کف بدون لعاب برای ایجاد یک لایه محافظتی بتونه زده شود. در این صورت، باید با گذشت زمان این لایه بتونه را برای محافظت بیشتر تمدید کنید. از آنجایی که کاشی های بدون لعاب به راحتی کثیف می شوند، استفاده از لایه بتونه برای کاشی های مورد استفاده در سطوح مخصوص طبخ و آماده سازی غذا نظیر پیشخوان های آشپزخانه توصیه نمی شود.

کاشی های کف لعابدار

این نوع کاشی ها با عناوین کاشی کف لعاب خورده، سنگفرش لعاب خورده یا کاشی کف لعابدار شناخته می شوند. رنگ در این نوع کاشی ها شامل سایه هایی از خاکی مات، رنگ های تیره، روشن، سرد و یا طرحدار است.

از کاشی کف لعاب خورده می توان برای پوشش های داخلی استفاده کرد، ممکن است بدنه و لعاب این نوع کاشی ها مناسب شرایط بیرونی نباشد. البته، لعاب روی کاشی کف معمولا مقاوم تر از لعاب روی کاشی دیواری است و به همین دلیل مقاومت بالاتری در برابر سایش دارند. از کاشی های کف لعاب خورده ای که دارای سطحی مقاوم در برابر لغزنگی هستند باید برای نصب در حمام و دیگر محیط های مرطوب و خیس استفاده کرد.

کاشی های سیمانی

به جای خاک رس، سیمان ماده اصلی تشکیل دهنده کاشی سیمانی است. دو نوع عمده این کاشی شامل کاشی مکزیکی سالتیلو و کاشی اکسترود شده با بدنه سیمانی است.

کاشی های سالتیلو

نام این کاشی از شهری در شمال مکزیک و محل ساخت آنها گرفته شده است. این کاشی ها از خاک رس نرم درست شده که به جای پخته شدن، در معرض خورشید قرار گرفته و خشک می شوند. به دلیل روش ساخت، ممکن است دارای ظاهری روستایی با اثراتی از جای انگشت و اثر پای حیوانات، ترکیدن حباب های درون آهک، حفره و سوراخ های کوچک ناشی از خروج آهک از رس باشد.

کاشی سالتیلو به علت داشتن رنگ های طبیعی، لکه دار به نظر می رسد. برای جبران تخلخل بالا، ممکن است از بتونه های ویژه ای برای جلوگیری از کثیف شدن کاشی استفاده کنند تا جایی که در بعضی مناطق، هنگام تحویل نیز بتونه اندود هستند. این نوع کاشی ها مناسب فضاهای مرطوب و خیس نیستند.

کاشی های اکسترود شده با بدنه سیمانی

مواد تشکیل دهنده این کاشی ها شامل مخلوطی از سیمان، شن و بتون نرم و ریز، تحت فشار قرار گرفته و سپس در کوره ای در معرض بخار آب، ویژگی چگالی بالا و مقاومت در برابر خوردگی پیدا می کنند. معمولا ظاهری مشابه با کاشی های کف بدون لعاب، سنگفرش ها و قطعات سنگ و آجر دارند. رنگ مات و کدری داشته و برای کاربرد در فضاهای داخلی، در کارخانه با یک لایه بتونه پوشانده می شوند تا ظاهری تقریبا براق پیدا کنند.

تخلخل این کاشی ها کمتر از نوع سالتیو است، ولی مناسب فضاهای خیس یا مرطوب نیستند. برای استفاده در محیط های خارجی، باید با یک لایه بتونه نافذ پوشش داده شوند و همچنین از انواع مقاوم در برابر یخ زدگی استفاده نمود.

کاشی های آجری

کاشی های آجری یا آجرهای کف، کاشی های سرامیکی بدون لعابی هستند که از  نظر شکل و اندازه به آجر واقعی شباهت دارند. بعضیا شبیه کاشی های سیمانی هستند. برای پوشش اطراف شومینه ها مورد استفاده قرار می گیرند. در فضا های بیرونی، برای پوشش پاسیوها، اطراف منازل، پارکینگ و غیره استفاده می شوند. از مصالح با کیفیت عالی و تحت فشار ساخته شده و به دلیل داشتن بدنه ای سخت، مناسب مکان های پرتردد نیز هستند. بعضی کاشی های سرامیکی با ظاهر آجر، برخلاف آجرهای واقعی یا کاشی های سیمانی در مقابل سایش مقاوم نبوده و بنابراین برای کف پوشش مناسبی نیستند. برای اطمینان از این موضوع باید از تولید کننده اطلاعات لازم را دریافت کنید. از آنجایی که اکثر آجرهای کف تخلخل بالایی دارند، پوشش مناسبی برای سطوح مرطوب و خیس به شمار نمی آیند. در صورت استفاده، باید پیش از نصب آنها را با لایه ای از بتونه ضدآب پوشاند.

کاشی های ویژه

این کاشی ها دارای استاندارد کاشی کف و دیوار بوده و برای کاربردهای خاص تهیه می شوند.

کاشی های تزئینی

کاشی های تزئینی جلوه ای از قوه تخیل هنرمندان بوده و در طرح های بسیار متنوعی به بازار عرضه می شوند. طرح های این نوع کاشی ها شامل سنتی، مدرن و معاصر است. بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ، هنرمندانی را جهت خلق کاشی های منقوش و دستی استخدام می کنند.

کاشی های نقاشی شده با دست به عنوان یک اثر هنری منحصربفرد تلقی شده و برای تزئین آشپزخانه، اطراف دوش، آب نما، شومینه یا به عنوان نقاشی دیواری مورد استفاده قرار می گیرند. این کاشی ها، به دلیل قیمت بالا، معمولا با کاشی های تزئینی چاپی با قیمتی ارزانتر جایگزین شده و  به مشتریان عرضه می شوند. این محصولات هنری معمولا در فروشگاه های مصالح ساختمانی عرضه نمی شوند.

کاشی های آنتیک

کاشی های آنتیک مانند دیگر آثار هنری و سنتی، به قرن ها و مکان های مختلفی تعلق دارند. این کاشی ها ممکن است با قیمت های بسیار بالا خرید و فروش می شوند، ولی اکثر آنها دارای قیمت های مناسبی هستند. کاشی های دوره ویکتوریایی از جمله کاشی های آنتیک هستند.

سرامیک‌ های ضد باکتری و نانو

پژوهشگران توانسته ‌اند با استفاده از ذرات نانو نوعی سرامیک آنتی ‌باکتریال تولید کنند. این نوع سرامیک قابلیت استفاده در بیمارستان‌، حمام و استخر را دارد و از رشد باکتری ‌ها و قارچ ‌ها جلوگیری می کند. ذرات نانو به دلیل داشتن خاصیت آنتی ‌باکتریال مانع از ایجاد کپک در محیط‌ های مرطوب می‌شود. این ذرات مثل لایه‌ای نیستند که روی سطح کشیده شوند بلکه در واقع تغییر شیمیایی در سطح مولکولی هستند که از آلوده شدن سطوح جلوگیری می‌کند.

این ذرات روی مولکول های سطح می‌چسبند و از نفوذ هر ماده دیگری جلوگیری می کنند. بسیار نازک و شفاف هستند و قابل رویت نیستند. سرامیک‌ های آنتی ‌باکتریال یا نانو نه تنها اثر ضد قارچ و ضدعفونی‌کننده دارند بلکه استحکام مکانیکی و درخشندگی بیشتری داشته، رسوب نمی‌گیرند و به راحتی تمیز می‌شوند.

مقاومت شیمیایی کاشی ها

این ویژگی رفتار سطح کاشی را در تماس با مواد شیمیایی در نظر می گیرد. این ویژگی در فضاهایی که کاشی در معرض مواد شوینده و محلول های خورنده است اهمیت زیادی دارد. کاشی های لعاب دار و بدون لعاب از نظر مقاومت شیمیایی رفتار متفاوتی دارند. به صورت کلی کاشی های لعابدار مقاومت بیشتری دارند زیرا لعاب یک پوشش سطحی نفوذناپذیر ایجاد کرده و تخلخل سطح کاشی را می پوشاند و از ورود مواد شیمیایی و آسیب به بدنه جلوگیری می کند.

از آنجایی که مقاومت شیمیایی کاشی ها از سنگ های طبیعی بیشتر است این مصالح به عنوان کفپوش های محبوبی در نظر گرفته می شوند.

آهک یکی از اجزای تشکیل دهنده سنگ های طبیعی است، بنابراین مواد اسیدی موجب خوردگی و تخریب ساختار سنگ می شود. به صورت کلی مواد اسیدی موجب خرابی سطح سنگ می شوند. شوینده های قوی مثل جوهر نمک باعث ایجاد سوراخ روی سطح آنها شده و حتی مواد اسیدی ضعیف مثل آب لیمو هم موجب لکه شدن سنگ های طبیعی می شود.

برای تعیین مقاومت شیمیایی کاشی ها، اثر مواد خورنده بر سطح و ظاهر آنها بررسی می شود. این مواد شامل مواد شیمیایی خانگی، نمک استخرهای شنا و مواد اسیدی و قلیایی با غلظت پایین و بالا می باشد.

ساخت کاشی و سرامیک

کاشی و سرامیک به صورت لعابدار و یا بدون لعاب تولید می شود. لعاب ها ممکن است مات، نیمه براق، براق، سفید یا رنگی و گلدار باشند و همچنین بدنه کاشی نیز در ابعاد و اشکال مختلفی به صورت صاف یا بر جسته، زبر یا طرحدار بوده که بر حسب محل استفاده انتخاب می شوند. بدنه یا بسیکوئیت کاشی توسط لعاب مورد نظر پوشانده شده و وارد کوره پیش پخت و سپس کوره اصلی می شود و پس از پخت درجه بندی و بسته بندی انجام می گیرد. لبه های قائم، ابعاد دقیق و لعاب یکنواخت و بدون پریدگی و خال از جمله ویژگی هایی است که باید برای درجه بندی کاشی ها بررسی شود.

کاشی هایی که سطح زبر تری دارند منحصرا برای کف استفاده میشوند. سرامیک های موزائیکی هم از قطعاتی با شکل های هندسی و کوچک تشکیل شده است که به صورت شبکه ای بر روی ورقه ای از کاغذ مخصوص در کنار هم قرار گرفته اند.

لعاب

لعاب پوششی شیشه مانند است که روی کاشی و سرامیک اعمال می شود. ماده اولیه لعاب خشک است و بعد از آسیاب کردن و مخلوط کردن با آب، به صورت خمیری در آمده و با روش های مختلف روی بدنه کاشی یا سرامیک اعمال می شود و در کوره پخته می شود. لعاب ماده چسبنده ای نیست ولی در تماس با بدنه سفالی، به خاک رس نفوذ کرده و وقتی در برابر حرارت قرار می گیرد مانند پوششی سطح کاشی و سرامیک را می پوشاند.

این پوشش موجب ایجاد ویژگی هایی مانند مقاومت، نفوذناپذیری در برابر رطوبت و زیبایی بر روی سطح بدنه کاشی و سرامیک می شود. لعاب ها دارای خصوصیات مهمی هستند از جمله اینکه در مقابل مواد شیمیایی باPH  اسیدی و قلیایی مقاوم هستند؛ لعابدار بودن کاشی و سرامیک، مقاومت به خراشیدگی در آنها را افزایش می دهد؛ و مقاومت گرمایی خوبی دارند.

فریت یک ترکیب سرامیکی است که پس از ذوب شدن و سرد شدن، به تکه های شیشه ای تبدیل می شود. فریت ممکن است به عنوان جزیی از مواد در ترکیب لعاب سرامیک و گاهی در بدنه ها به کار گرفته شود.

استفاده از فریت در لعاب موجب خارج شدن گازهای نامطلوب قبل از کامل شدن فرآیند پخت، مخلوط شدن مواد در هنگام ذوب شدن و همگن شدن لعاب، از بین بردن حالت سمی مواد، تشکیل نشدن حباب و عدم ایجاد ناصافی بر روی بیسکویت سرامیک می شود. همچنین باعث کاهش انقباض لعاب در هنگام خشک شدن می شود.

کاربرد سرامیک

سرامیک با داشتن مقاومت بیشتر نسبت به کاشی طیف گستره ای از کاربرد ها را دارد. از سرامیک در فضاهای داخلی و خارجی، کف و نمای ساختمان، برای ساخت انواع سفال های تزئینی، همچنین در صنایع مختلفی مانند صنایع اتومبیل، ریخته گری، تراشکاری فضانوردی و ... برای ساخت مواد مقاوم نسبت به حرارت و الکتریسیته استفاده می شود.

کاربرد کاشی

از کاشی به عنوان مصالح ساختمانی برای تزئینات داخل و خارج از ساختمان، اماکن مذهبی و حفظ بهداشت استفاده می شود. تغییرات دمایی را باید بدون ایجاد ترک در بدنه تحمل کند و به منظور عایق کردن در برابر رطوبت در آشپزخانه، محیط های بهداشتی، حمام و دستشویی استفاده می شود. کاشی کف باید در برابر سایش، حرارت و مواد شیمیایی مقاومت داشته باشد.

تولید کاشی و سرامیک در ایران

امروزه کارخانجات تولید کاشی و سرامیک در ایران تحول بزرگی در این صنعت ایجاد کرده اند که توانسته ‌اند در سی سال اخیر تولید کاشی و سرامیک را از مقادیر کم به حدود 70 میلیون متر مربع برسانند. کاویان سرام یکی از مراکز تولید و پخش کاشی و سرامیک در غرب تهران و شهریار است که با داشتن سابقه ای طولانی و برند اختصاصی در شرکت کاشی زهره، پذیرای عرضه کنندگان و مشتریان و تضمین کننده تجربه خریدی خوب می باشد. با کارشناسان شرکت کاویان سرام از طریق شماره تماس مستقیم 67348000-021 و ایمیل info@kavianceram.com در ارتباط باشید.