۷ فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۷ فروردین برابر ۲۶ مارس را ورق می‌زنیم.

***

خلیل ثقفی

۷ فروردین ۱۳۲۳ خورشیدی، خلیل ثقفی ملقب به اعلم‌الدوله، پزشک، سیاستمدار، نویسنده و مترجم دوره قاجار و یکی از نخستین دانش آموختگان رشته پزشکی جدید داخل ایران درگذشت. او پسر حاج میرزا عبدالباقی اعتضادالاطباء پزشک شهیر تهران و برادر بزرگ متین‌السلطنه نماینده مجلس و مدیر روزنامه عصر جدید بود. ثقفی پس‌از آموختن طب سنتی پیش پدرش و هیئت و نجوم و علوم ریاضی و طبیعی نزد میرزا محمدعلی شیرازی، در سال ۱۲۵۹ برای تحصیل در رشته طب به دارالفنون رفت و سه سال بعد نشان علمی دریافت کرد و به‌عنوان مدرس در دارالفنون مشغول کار شد. ۱۲۶۵ به‌عنوان پزشک در وزارت امور خارجه استخدام شد و یکسال بعد با دریافت نشان طلا از دارالفنون فارغ‌التحصیل شد. به احتمال بسیار، او نخستین دانش‌آموخته ایرانی رشته پزشکی در داخل کشور است که برایش از عنوان «دکتر» استفاده شد. ثقفی در سال ۱۲۷۳ باهدف ادامه تحصیل در رشته پزشکی به پاریس رفت و مدتی هم در وین درس خواند و در سال ۱۲۷۶ نشان علمی و عنوان شوالیه را از دولت فرانسه گرفت و یک‌سال بعد به ایران بازگشت. مظفرالدین‌شاه در سال ۱۲۸۱ لقب اعلم‌الدوله را به او اعطا کرد. او اولین شهردار تهران (اولین رییس بلدیه پس‌از انقلاب مشروطه) بود و مدتی هم در مقام کنسول سفارت ایران در سوییس کار می‌کرد. از او ۴۳ کتاب و رساله تالیف و ترجمه در علوم ریاضیات، فیزیک، نجوم، شیمی و پزشکی باقی مانده است.

تلسکوپ پالومار

۲۶ مارس ۱۹۳۶ میلادی برابر با ۷ فروردین ۱۳۱۵ خورشیدی، قالبی شیشه‌ای برای اولین آینه تلسکوپ بازتابی با قطر ۲۰۰ اینچ (۵.۱ متر)، با قطار از کورنینگ، نیویورک به کالیفرنیا فرستاده شد تا در تلسکوپ جدید هیل در رصدخانه کوه پالومار استفاده شود. این آینه در ۲ دسامبر ۱۹۳۴ در کوره پخت قرار گرفت، سپس آن را به‌مدت یک‌سال گذاشتند که به آرامی خنک شود. این آینه 20 تن وزن دارد و از شیشه پیرکس ساخته شده است و در  تغییرات دما به اندازه شیشه معمولی منبسط و منقبض نمی‌شود. قطار حدود دو هفته طول کشید تا به پاسادینا برسد زیرا برای محافظت از آینه باید با سرعتی کمتر از ۲۵ متر در ساعت حرکت می‌کرد. پس‌از ورود، جعبه به کارگاه اپتیک در موسسه فناوری کالیفرنیا برده شد تا فرآیند تراشکاری چهار ساله برای شکل‌دادن و صیقل‌دادن آینه آغاز شود. عملیات صیقل آینه به‌دلیل جنگ جهانی دوم به تعویق افتاد و سرانجام تلسکوپ هیل در ساختمان رصدخانه جدید آن در ۳ ژوئن ۱۹۴۸ افتتاح شد. این تلسکوپ از زمان تاسیس تا پیش‌از ساخت تلسکوپ BTA-6 اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۷۶، بزرگ‌ترین تلسکوپ جهان بود و تا پیش‌از ساخت تلسکوپ کک ۱ در هاوایی در ۱۹۹۳، به‌عنوان دومین تلسکوپ بزرگ دنیا شناخته می‌شد.

قمر سیارک

۲۶ مارس ۱۹۹۴ میلادی برابر با ۷ مارس ۱۳۷۳ خورشیدی، تصویری منتشر شد که اولین قمر کشف‌شده را در مدار یک سیارک نشان می‌داد. سیارک سیب‌زمینی‌شکل ایدا و قمر تازه کشف‌شده‌اش، داکتیل که فضاپیمای گالیله ناسا، حدود ۱۴ دقیقه پیش‌ازآنکه به نزدیک‌ترین فاصله‌اش به سیارک برسد در ۲۸ آگوشت ۱۹۹۳ از آن عکس گرفت. به‌نظر می‌رسد ایدا حدود 36 مایل طول و 14 مایل عرض دارد. تصویری که گالیله از این سیارک گرفت گودال‌های متعددی، ازجمله بسیاری دهانه‌های تخریبی را نشان می‌دهد، که اثبات می‌کند سطح ایدا قدیمی‌تر از آن چیزی است که قبلا تصور می‌شد. عرض داکتیل، قمر کوچک ایدا حدود یک مایل (۱.۵ کیلومتر) است. داکتیل برگرفته نام Dactyli است که گروهی از موجودات اساطیری بودند که در کوه ایدا زندگی می‌کردند.

بنیانگذار گوگل

۲۶ مارس ۱۹۷۳ میلادی برابر با ۷ فروردین ۱۳۵۲ خورشیدی، لارنس ادوارد پیج (لری پیج) مهندس رایانه اهل آمریکا به‌دنیا آمد. زمانی که او شرکت گوگل را با همکاری سرگی برین تاسیس کرد، دانشجوی کارشناسی ارشد بود. پیج و برین برنامه‌هایی را برای توسعه یک موتور جست‌وجو نوشتند و در سال ۱۹۹۸ این شرکت را با حمایت مالی سرمایه‌گذاران، خانواده و دوستان تاسیس کردند. پیج رئیس محصولات این شرکت بود. گوگل به‌حدی موفقیت بود که در ۱۹ آگوست ۲۰۰۴، شرکت یک IPO (عرضه عمومی اولیه) سهام را برای افزایش سرمایه و رشد بیشتر انجام داد. درنهایت ارزش سهام این از مجموع سهام شرکت‌های دیزنی، مک‌دونالد و جنرال موتورز فراتر رفت.