سروش محلاتی: اگر انسان کرامت دارد حقوق او باید رعایت شود
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، حجت‌الاسلام سروش محلاتی، پژوهشگر فقه سیاسی شیعه و استاد حوزه علمیه، در این جلسه به شناخت نظام فکری امام (ره) از طریق آثار شهید مطهری اشاره کرد.
او گفت: «مطهری یکی از معتبرترین افراد در این زمینه بود. در آخرین اثر شهید مطهری یعنی "مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی" بحث کرامت مکررا مطرح شد. او در این کتاب در بخش‌ها و بحث‌های مختلف موضع کرامت انسانی را طرح کرد و به صورت مکرر در این کتاب آمد که انسان از کرامت ذاتی برخوردار است.»
محلاتی، به مفهوم کرامت انسانی در دیدگاه امام خمینی (ره) اشاره کرد و گفت: «هر چند نمی‌توان نظام فکری امام خمینی(ره) را به طور کامل در آثارش شناخت ولی با توجه به اینکه در آثار شهید مطهری به عنوان یکی از شاگردان امام خمینی(ره) مساله کرامت انسانی بررسی شده می‌توان نظام فکری امام خمینی (ره) را در این زمینه مطالعه و بررسی کرد.»
او درباره آزادی و کرامت انسانی از دیدگاه امام خمینی(ره) به کتاب نگاهی به جهان‌بینی اسلامی استناد کرد و گفت: «با توجه به اینکه قانون اساسی در زمان امام خمینی(ره) و از سوی نزدیکترین یاران امام خمینی(ره) تدوین شده، امتیازات بسیار زیادی داراست. آزادی از جنبه اعتقادی در نگاه امام را می‌توان با جملاتی مانند "اسلام مکتب تحمیل نیست" یا "ما فقط اسلام را ارائه می‌کنیم، هر کسی خواست می‌پذیرد و هرکس که نخواست نمی‌پذیرد" شناخت.»
این استاد حوزه با انتقاد از انتخاب یک موضوع کلی برای طرح در این نشست گفت: «بیش از 35 سال است که می‌نشینیم و نشست علمی ترتیب می‌دهیم و درباره کرامت انسانی صحبت می‌کنیم. آیا وقت آن نرسیده که بعد از گذشت 4دهه وضع فکری جامعه در این زمینه مشخص شود و به جای بحث‌های کلی تحت عنوان کرامت انسانی به مصادیق جزئی‌تر و مباحث تحقیقاتی در این زمینه بپردازیم؟»
او افزود: «فکر می‌کنید چند دهه دیگر لازم باشد که درباره کرامت انسانی بحث و گفت‌وگو کنیم؟ مشکل کار چیست؟ آیا مبانی در این زمینه دچار ابهام است و این جلسات برای رفع ابهام در مبانی برگزار می‌شود یا قوانینی که مرتبط با موضوع کرامت و آزادی انسانی است مشکل دارد؟ یا مشکل نه در مبانی است و نه در قوانین بلکه در اجراست.»
محلاتی گفت: «باید ببینیم در بحث‌ها و گفت‌وگوها دنبال چه می‌گردیم. آیا نظر جدیدی درباره موضوع کرامت بر اساس مبانی اسلامی خوهد طرح شود یا سئوال‌ها و پرسش‌های دیگری در این زمینه وجود دارد؟»
او یکی از چالش های موضوع کرامت انتزاعی دانستن آن از سوی عده‌ای عینی تلقی کردن از سوی عده‌ای دیگر دانست و افزود: «اگر کرامت یک مفهوم انتزاعی است که در این صورت دنبال علائم خاصی برای شناسایی کرامت نمی‌گردیم. از طرفی بعضی از متفکران اسلامی کرامت را در این مبنا مطرح می‌کنند که انسان دارای کرامت است و نسبت به موجودات دیگر ارزش بالاتری دارد چون از عقل برخوردار است.»
محلاتی افزود: «آیا جلوی اهانت به یک مسلمان و یک شهروند را بر مبنای اصل کرامت می‌توان گرفت؟ اگر جواب خیر باشد پس این کرامت عینیتی ندارد. آیا یک شهروند را از حقوق خودش بدون تشکیل محکمه عادله و صالحه می‌توان محروم کرد؟ اگر پاسخ مثبت باشد این بدان معناست که کرامتی وجود ندارد.»
او گفت: «متاسفانه سراسر این شهر بزرگ بر سر هر کوچه و خیابان افراد فقیر وجود دارد و حتی کار به کودکان نیز رسیده که تکدی‌گری می‌کنند؛ این با کرامت انسان سازگار نیست.»
پژوهشگر فقه سیاسی شیعه گفت: «اختلافات زیادی بر سر تعریف کرامت وجود دارد. چاره‌ای جز این نداریم که ببینیم نظام‌های فکری و اسلامی بر چه اساسی بوده‌اند و قانون اساسی چه رویکردی نسبت به کرامت انسانی اتخاذ کرده است. اگر انسان کرامت دارد پس باید از حق نیز برخوردار باشد و حقوق او باید رعایت شود.»
او نسبت اسلام و ایمان را با کرامت بررسی کرد و گفت: «ما از ابتدا مدتی حرکتی رو به جلو داشتیم ولی پس از دوره‌ای متوقف شدیم.»
محلاتی افزود: «اگر کرامت انسانی در گذشته جزو پایه های نظام بوده چرا امروز باید در جایی دیگر آن را جستجو کرد.»
انتهای پیام/