گلایه اروپایی‌ها از قانون هوش مصنوعی: تلخ به کام ما، شیرین به کام چین و آمریکا!

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ اتحادیه اروپا قانون هوش مصنوعی  را برای نخستین بار در جهان به تصویب رسانده است. این قانون شرکت‌های فناوری را ملزم می‌کند تا قبل از آنکه محصول خود را در دسترس عموم قرار دهند، آن را با چارچوب‌های قانونی مطابقت دهند. اتحادیه اروپا در درجه اول با نگرانی از آنچه «توهم» هوش مصنوعی می‌نامند این قانون را تصویب کرده است. «توهم» هوش مصنوعی زمانی اتفاق می‌افتد که مدل‌های هوش مصنوعی اشتباه می‌کنند و اطلاعات نادرست یا گمراه‌کننده تولید می‌کنند. هدف این قانون رسیدگی به فراگیری جعل عمیق (دیپ فیک) و دستکاری‌های خودکار هوش مصنوعی است که می‌تواند بر تصمیم‌گیری رأی‌دهندگان در انتخابات اثر بگذارد و آنها را گمراه کند. گروهی از مردم اروپا بر این باورند که قانون به اندازه کافی در تنظیم هوش مصنوعی دقیق نبوده است و برخی دیگر استدلال می‌کنند که افزایش محدودیت‌های قانونی به شرکت‌های فعال در این حوزه آسیب می‌زند.

انحصار فناوری

با ورود هرچه بیشتر هوش مصنوعی در عرصه‌های شغلی و زندگی شخصی، نگرانی‌ها در خصوص مخاطرات هوش مصنوعی نیز افزایش یافته است و با وجود تصویب قانون هوش مصنوعی در اروپا، برخی از مردم اروپایی فکر می‌کنند که قوانین جدید مشکلاتی دارند. برای مثال، آنها به نقاط ضعف در مقررات وضع‌شده برای مقامات دولتی می‌پردازند و می‌گویند برای بزرگ‌ترین مدل‌های هوش مصنوعی که می‌توانند بیشترین آسیب را ایجاد کنند به‌اندازه کافی قانون وضع نشده است. این مدل‌ها مانند رایانه‌هایی هستند که می‌توانند کار‌هایی مانند شعر سرودن را یاد بگیرند و برای انواع کار‌ها استفاده شوند.

اما مشکل بزرگ‌تری که در مورد هوش مصنوعی وجود دارد و قوانین جدید به آن توجه نمی‌کنند، قدرت شرکت‌های بزرگ فناوری است. برخی از شرکت‌ها کنترل زیادی بر زندگی، اقتصاد و آزادی‌های ما دارند و هوش مصنوعی می‌تواند این کنترل را حتی قوی‌تر کند. اتحادیه اروپا باید مراقب باشد که اجازه ندهد این شرکت‌ها بیش از حد قدرتمند شوند، در غیر این صورت ممکن است از هوش مصنوعی برای آسیب‌رسانی استفاده کنند.

به عنوان مثال، یک استارت‌آپ فرانسوی به نام میسترال‌ای آی (Mistral AI) با مایکروسافت همکاری می‌کند تا از هوش مصنوعی در تجارت خود استفاده کند. این مشارکت برخی افراد را نگران کرده است، زیرا فرانسه قوانین ویژه‌ای را برای محافظت از شرکت‌های کوچک‌تر مانند میسترال‌ای آی اعمال کرده است.

افزایش شفافیت

چندین استارت‌آپ از قوانین جدید اتحادیه اروپا در خصوص استفاده از هوش مصنوعی استقبال کرده‌اند و گفته‌اند که این تصمیم شفافیت را بالا می‌برد و تضمین می‌کند که هوش مصنوعی به‌طور مسئولانه و امن استفاده می‌شود. قوانین جدید برای سیستم‌های هوش مصنوعی که با عنوان «ریسک‌ها سیستمی» طبقه‌بندی می‌شوند به کنترل‌های سخت‌گیرانه‌تری نیاز دارد و شامل نظارت بر توان محاسباتی برای آموزش این سیستم‌ها نیز می‌شود. کمیسیون اروپا می‌بایست این قوانین را در آینده بازبینی کند تا مطمئن شود که همچنان مرتبط و مؤثر باقی مانده‌اند.

ایراد‌های طبقه‌بندی

در این میان، عده‌ای نیز با شیوه طبقه‌بندی سیستم‌های هوش مصنوعی موافق نیستند. برخی بر این باورند که سیستم‌های مورد استفاده در فضای اطلاعاتی پرخطرتر هستند و باید مشمول قوانین سخت‌گیرانه‌تری شوند که به‌صراحت در قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا ذکر نشده است. آنها استدلال می‌کنند که تأثیر این سیستم‌ها بر حقوق اساسی باید در نظر گرفته شود. از سوی دیگر، برخی معتقدند که شرکت‌های خصوصی باید در شکل دادن به آینده هوش مصنوعی مشارکت داشته باشند و اتحادیه اروپا باید با آنها همکاری کند تا برای سرمایه‌گذاران، رقابتی‌تر و جذاب‌تر شود. با این حال، کسب‌وکار‌ها نیز باید فعال باشند و با برداشتن گام‌هایی در راستای درک مسئولیت‌های قانونی خود، برای اجرایی شدن قانون آماده شوند.

تلخ و شیرین با هم

قانون جدید هوش مصنوعی برای استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط، می‌تواند به معنای کار بسیار بیشتری باشد. ماریان توردوکس بیتکر، مدیر امور عمومی در فرانس دیجیتال می‌گوید: «این تصمیم طعم تلخی دارد.»

در حالی که قانون هوش مصنوعی پاسخی برای چالش بزرگ شفافیت و اخلاق است، اما برنامه‌ریزی‌اش برای استارت‌آپ‌های کوچک و متوسط، به‌ویژه در سَندباکس‌های نظارتی، تعهداتی جدی و سنگین ایجاد می‌کند.

بیتکر می‌افزاید: ما می‌ترسیم که مفاد این قانون موانع نظارتی اضافی‌ای ایجاد کند که درنهایت به نفع رقابت آمریکایی‌ها و چینی‌ها تمام باشد و فرصت‌ها را برای ما که فعالان عرصه هوش مصنوعی در اروپا هستیم کاهش دهد.

لزوم اجرای مؤثر

قانونی که اتحادیه اروپا برای هوش مصنوعی مصوب کرده است، شامل قوانین و دستور‌العمل‌هایی برای توسعه و استفاده از این فناوری است، اما چالش واقعی در اجرای این قانون و اطمینان از مؤثر بودن آنها نهفته شده که درنتیجه قوانین بیشتری را می‌طلبد. برای مثال، دستورالعمل مسئولیت‌پذیری هوش مصنوعی شرکت‌ها را موظف می‌کند که در قبال هرگونه آسیب ناشی از محصولات و خدمات هوش مصنوعی پاسخگو باشند.

برای مؤثر بودن قانون هوش مصنوعی، مهم است که دفتر هوش مصنوعی در اتحادیه اروپا منابع لازم برای انجام وظایف خود را در اختیار داشته باشد و آیین‌نامه‌های عملی و همه‌منظوره برای هوش مصنوعی به‌خوبی نگارش شده باشند و دیدگاه‌های جامعه را در سطح گسترده‌تری در نظر بگیرد، در این صورت، فناوری هوش مصنوعی به شیوه‌ای مسئولانه و اخلاقی توسعه می‌یابد.