۱۸ اسفند در دنیای علم چه خبر؟

تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۸ اسفند برابر با ۸ مارس را ورق می‌زنیم.

***

ماهواره نور ۲

۸ مارس ۲۰۲۲ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ خورشیدی، ماهواره ایرانی نور ۲ پرتاب شد. این ماهواره نظامی با ماهواره‌بر سه مرحله‌ای و سوخت ترکیبی قاصد نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فضا پرتاب شد و در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت. نور ۲ که ماهواره‌ای سنجشی‌شناسایی است با سرعتی برابر با ۷.۶ کیلومتر بر ثانیه و ۴۸۰ ثانیه پس‌از پرتاب، در مدار محل ماموریت در مدار نزدیک زمین (لئو) قرار گرفت. پیش‌از ماهواره نور ۲، ماهواره نور۱ در ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ پرتاب شده بود و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفته بود.

کشف آتشفشان‌های فعال قمر مشتری

۸ مارس ۱۹۷۹ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۲۵۷ خورشیدی، کاوشگر فضایی وویجر ۱ هنگام عبور از نزدیکی مشتری، موفق شد نمایی دراماتیک از دو فوران آتشفشانی هم‌زمان را روی آیو، یکی از قمرهای مشتری ثبت کند. در این عکس یک فوران در قسمت پایینی سمت راست دیده می‌شود که در آن ابرهای خاکستر بیش‌از ۲۶۰ کیلومتر از سطح قمر بالا می‌روند و فوران دوم را می‌توان روی سایه بین روز و شب آیو که در آن ابر آتشفشانی در حال گرفتن پرتوهای خورشید در حال طلوع است مشاهده کرد. نیم‌کره تاریک آیو با نور منعکس‌شده از مشتری قابل مشاهده است. این عکس را وویجر ۱ از فاصله ۴.۵میلیون کیلومتری گرفته است و این همان تصویری است که لیندا مورابیتو، مهندس آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا، اولین فوران آتشفشانی فرازمینی را روی آن کشف کرد.

شهاب‌سنگ هیولا

۸ مارس ۱۹۷۶ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۳۵۴ خورشیدی، بزرگ‌ترین شهاب‌سنگ تک‌سنگی به وزن هزارو۷۷۴ کیلوگرم در جی‌لین چین، درمدت بارش شهابی‌ای که بیش‌از ۴هزار کیلوگرم سنگ فرازمینی را به سوی جو زمین فرستاد سقوط کرد. این بارش شهابی در مقیاس بی‌سابقه‌ای در این منطقه آغاز شد و آذرگوی قرمزی بزرگتر از ماه کامل درحال حرکت به سمت جنوب‌غربی منطقه رویت شد. طی پرواز آذرگوی در فاصله ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتری، هزاران نفر از بالای سر آن را مشاهده کردند که دچار چند انفجار کوچک شده بود و از آن، تکه‌های کوچک زیادی یکی پس از دیگری سقوط می‌کرد. زمانی که بدنه اصلی آذرگوی در قسمت شمال شرقی چینچو قرار داشت، جدایی خشنی رخ داد. تا به امروز، جرم اصلی هزارو۷۷۴ کیلوگرم شهاب سنگ جی‌لین بزرگ‌ترین شهاب سنگ روی زمین است.

اولین خلبان زن جهان مجوز گرفت

 ۸ مارس ۱۹۱۰ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۲۸۸ خورشیدی، الیز دِروش (ریموند دو لاروش) از سوی باشگاه هوانوردی فرانسه گواهینامه خلبانی گرفت. او اولین پرواز انفرادی خودش را در سال ۱۹۰۹ انجام داده بود، زیرا در آن زمان، مجوز خلبانی فقط برای خلبانانی که هواپیمای آنها برای مقاصد تجاری کار می‌کردند نیاز بود. دو لاروش اولین زن در جهان و سی‌و‌ششمین فردی است که گواهینامه خلبانی جهان را دریافت کرد.

تولد مخترع ماشین‌ظرفشویی

۸ مارس ۱۸۳۹ میلادی برابر با ۱۸ اسفند ۱۲۱۷ خورشیدی، جوزفین گریس کاکْرِن، مخترع ماشین‌ظرفشویی به‌دنیا آمد. باوجوداینکه، ال‌ای‌ الکساندر در سال ۱۸۶۵ ماشینی با قابلیت شستن ظروف را طراحی کرده بود اما طرحی که کاکرن در ۸ مارس ۱۸۳۹ حق اختراع آن را در آمریکا ثبت کرد به منشاء تولید ماشین‌های ظرفشویی خانگی اوایل قرن بیستم میلادی تبدیل شد. فکر اختراع ماشین ظرفشویی زمانی به ذهن جوزفین خطور کرد که او دریافت هنگام شستشوی ظروف چینی به‌دست خدمتکاران، بسیاری از این ظروف لب‌پر می‌شوند. به‌این‌ترتیب، او دستگاهی طراحی کرد که از یک چرخ تسمه‌دار درون دیگ بخار مسی تشکیل‌ شده بود. او شرکتی را هم برای تولید محصولش راه‌اندازی کرد و ماشین ظرفشویی او در سال ۱۸۹۳ در نمایشگاه جهانی شیکاگو برنده جایزه شد و به رستوران‌ها و هتل‌ها فروخته شد. هرچند آن ماشین‌ به‌دلیل بزرگ‌بودن و نیاز به آب داغ زیاد برای خانه‌ها مناسب نبود، اما طرح آن‌ بنای اصلی نخستین ماشین‌های ظرفشویی بود.