۱۶ اسفند در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۶ اسفند برابر با ۶ مارس را ورق می‌زنیم.

***

فضاپیمای سپیده‌دم در مدار سِرس

 ۶ مارس ۲۰۱۵ میلادی برابر با ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ خورشیدی، فضاپیمای ناسا، داون (سپیده‌دم) در ساعت ۷:۳۹ به وقت شرقی آمریکا به مدار سیاره کوتوله سِرس وارد شد. سفر این فضاپیمای رباتیک ۷.۵ سال به‌طول انجامید و سپیده‌دم پس‌از پیمودن مسیری به مسافت ۴۹۰۰میلیون کیلومتر با شتاب ثابت به مقصد رسید. این اولین فضاپیمایی بود که به دور یک سیاره کوتوله می‌چرخید. سپیده‌دم در راه رسیدن به مقصد از سیارک غول‌پیکر وستا بازدید کرده بود. این فضاپیما موفق شد از هر دوی این اجرام آسمانی پرجرم که در کمربند سیارکی بین مریخ و مشتری قرار دادند تصاویر بسیاری تهیه کند. سِرس که جوزپه پیاتزی، دانشمند ایتالیایی در ۱ ژانویه ۱۸۰۱ آن را کشف کرد کروی‌شکل با قطر ۵۹۰ کیلومتر است. وقتی سپیده‌دم به سرس نزدیک شد، سطح دهانه آن نقاط درخشان کوچک غیرمعمولی (شاید یخ) را نشان داد.

مدل اتمی بور

۶ مارس ۱۹۱۳ میلادی برابر با ۱۶ اسفند ۱۲۹۱ خورشیدی، نیلز بور اولین مقاله‌اش که ایده‌های جدیدش را درباره ساختار اتمی توصیف می‌کرد برای استادش، ارنست رادرفورد، پست کرد. این یکی از سه مقاله تاریخی او درباره این موضوع بود. مدل اتمی بور نشان می‌دهد که طیف نشر خطی که از اتم عناصر گسیل می‌شود، بر اثر انتقال الکترون‌ها از سطوح انرژی بالا به سطوح انرژی پایین است، که در این انتقال انرژی الکترون کاهش می‌یابد و به‌صورت نور و گرما آزاد می‌شود. اگر نور آزادشده از منشور عبور داده شود طیف نشری آن مشخص می‌شود. بور این مدل را با پذیرفتن مدل اتمی رادرفورد ارائه کرد.

زیست‌کره ۲

۶ مارس ۱۹۹۴ میلادی برابر با ۱۶ اسفند ۱۳۷۲، گروهی متشکل از ۷ پژوهشگر از پنج کشور طی آزمایشی، زندگی در Biosphere 2 (زیست‌کره ۲) را آغاز کردند. بیوسفر ۲، ساختار زیستی فضای بسته است که برای شبیه‌سازی و پژوهش‌های علمی ساخته‌ شد. طی این ماموریت، محیط آن کاملا مسدود شد و پژوهشگران دور از دنیای بیرون در آن زندگی کردند. این سازه شیشه‌‌ای را دانشگاه آریزونا از سال ۲۰۱۱ به‌عنوان مرکز پژوهشی‌آموزشی در اختیار گرفته است. زیست‌کره ۲ نمایانگر زیست‌بوم‌های زمین است و از هزارو۹۰۰ مترمربع جنگل بارانی، ۸۵۰ متر‌مربع اقیانوس به همراه آب‌سنگ مرجانی، ۴۵۰ متر مربع‌جنگل حرا، هزارو۳۰۰ متر‌مریع چمنزار ساوانا، هزارو۴۰۰ مترمربع بیابان مه، ۲هزارو۵۰۰ مترمربع زمین کشاورزی و اقامتگاه انسان‌ها تشکیل شده است.

اولین فضانورد زن جهان

۶ مارس ۱۹۳۷ میلادی برابر با ۱۶ اسفند ۱۳۱۵ خورشیدی، والنتینا ترشکووا، کیهان‌نورد شوروی به دنیا آمد. او اولین زنی بود که در فضا پرواز کرد. ترشکووا در کارخانه‌های تایر و نساجی کار کرده بود و در سال ۱۹۶۱ به‌دلیل مهارت تخصصی‌ای که در چتربازی داشت به‌عنوان کیهان‌نورد انتخاب شد. او در یک برنامه ویژه زنان در فضا آموزش دید و تنها یکی از چهار زن شرکت‌کننده بود که ماموریت فضایی را به پایان رساند. ترشکووا در ۱۶ ژوئن ۱۹۶۳ با فضاپیمای وستوک 6 پرتاب شد ۴۸ بار چرخش دور زمین را طی ۷۱ ساعت انجام داد. ترشکووا مدت کوتاهی پس از بازگشت به زمین، برنامه را ترک کرد. او لقب قهرمان اتحاد جماهیر شوروی را دریافت کرد.