برنامه جدید عربستان برای ضربه زدن به ایران

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از انتخاب، نشریه بلومبرگ در گزارشی نوشت: عربستان تلاش می‌کند متحدانش در خلیج فارس را با خود همراه کند تا مطمئن شود، پس از بیش از چهار ماه از برداشتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، ایران راه همواری برای باز کردن اقتصاد خود به روی جهان در پیش نداشته باشد.

ماه گذشته سعودی‌ها در برابر حرکت در جهت تثبیت قیمت نفت مانع‌تراشی کردند، زیرا باعث می‌شد سهم دشمن خونی‌شان در بازار نفت بیشتر شود. و در دبی، جایی که زمانی دروازه اصلی ایران به جهان بود، حالا تجار ایرانی در گفت‌وگوهای خصوصی از افزایش محدودیت‌ها گلایه می‌کنند.

برای عربستان، این آخرین دفاع در موقعیتی است که آمریکا را در حال ارزیابی دوباره نقش خود در خاورمیانه می‌بیند، و از آن سو سرمایه‌گذاران خارجی را شاهد است که در طمع ورود به آخرین بازار بزرگ دست نخورده جهان خود را آماده می‌کنند. با این حال، هنوز موانعی بر سر راه تجارت با ایران قرار گرفته که به سعودی‌ها در رسیدن به مقصودشان کمک می‌کند: بانک‌های اروپایی همچنان از ترس تحریم‌های احتمالی آمریکا نسبت به فعالیت اقتصادی در ایران تردید دارند.

به عقیده پاول پیلار، استاد دانشگاه جورج تاون، چه ایران در انزوا قرار بگیرد، یا به عنوان بازیگر عادی منطقه‌ای پذیرفته شود، رقابت بر سر جایگاه ایران در منطقه در طول چند سال آینده همچنان ادامه پیدا می‌کند. او می‌گوید: «سعودی‌ها در اردوگاه انزوا-خواهی نمی‌توانند به پیروزی مطمئن باشند. اما آن‌ها متحدانی از افراد تندرو در آمریکا دارند که با توافق هسته‌ای مخالفند».

از زمان کاهش تحریم‌ها در اوایل سال جاری، نگرانی اصلی سعودی‌ها این بوده که ایران موج بالقوه ای از سرمایه‌گذاری را به راه اندازد تا حضور خود در درگیری‌های منطقه‌ای را افزایش دهد. این یکی از دلایلی است که سعودی‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند تا مطمئن شوند سرمایه‌های خارجی هیچ‌گاه به ایران راه پیدا نکنند.

هنری اسمیت، مدیر موسسه تحلیل ریسک جهانی در دبی می گوید: «آنچه باعث نگرانی مردم شده، بعضی سخنان سعودی‌ها درباره قطع تجارت با ایران، و انواع مکانیزم‌ها و موانع رسمی و غیررسمی است که می‌تواند از سوی آن‌ها برای اعمال فشار روی سرمایه‌گذاران برای وارد نشدن به ایران استفاده شود.»

دبی شهری است که همیشه روابط نزدیکی با ایران داشته، اما این روزها تمدید جواز فعالیت اقتصادی برای ایرانی‌ها دیگر به سادگی گذشته نیست. همچنین دریافت اقامت برای شهروندان دشوار شده، و بنا به گفته فعالان اقتصادی ایرانی، حساب‌های بانکی ایرانی‌ها تحت نظارت شدید قرار گرفته‌اند.

بلومبرگ در تماس با مسئولانی در عربستان و امارات نتوانست اظهارنظر مستقیمی دریافت کند.

شرکت تایمز ایرواسپیس که دفتر اصلی آن در انگلیس بوده و در دبی اقدام به برگزاری رویدادهای مختلف می‌کند، همایش صنعت هوانوردی ایران را به دلیل تنش‌‌های سیاسی لغو کرد. مارک براون، مدیر این گروه در مصاحبه‌ای گفت: «در حال حاضر حساسیت‌های بسیاری نسبت به ایران در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس وجود دارد. به اعتقاد ما اکنون زمان نامناسبی برای برپایی رویدادی مرتبط با ایران است.»

عربستان از نفت هم به عنوان سلاحی برای حمله به ایران استفاده می‌کند. پیش از اجلاس دوحه در ماه گذشته، که تولیدکنندگان قصد تثبیت سطح تولید را داشتند،جانشین ولیعهد محمد بن سلمان در دو مصاحبه جداگانه با بلومبرگ گفته بود سعودی‌ها تنها زمانی با این برنامه پیش می‌روند که ایران هم در آن شرکت کند. همین باعث شد به آنی این توافق [در لحظات نهایی اجلاس دوحه] برچیده شود، زیرا ایران بحث کاهش تولید را به کلی منتفی اعلام کرده، چون در تلاش است تا بازارهایی که در طول سال‌های تحریم از دست داده را بازیابی کند.

مصطفی علانی، رئیس واحد دفاع و امنیت مرکز تحقیقات خلیج فارس می گوید: «سیاست نفتی فقط یکی از ابزارها بود. روش دیگر مقابله با سرمایه‌گذاری ایران در منطقه است. این سیاست تحت حکومت ملک سلمان کاملا روشن و صریح شده. هیچ تردیدی در این باره نیست.»

همچنین در ماه گذشته عربستان مانع از گذر پروازهای خطوط هواپیمایی ماهان از حریم هوایی عربستان شد. بر اساس گزارش موسسه کنترل ریسک در ماه آوریل، شرکت‌های بیمه حمل و نقل و کشتی‌رانی و کارگزاران از ماه فوریه به مشتریان خود هشدار داده‌اند به کشتی‌هایی که نفت ایران را حمل کنند اجازه ورود به آب‌‌های عربستان و بحرین داده نمی‌شود. طبق این گزارش، کشتی‌هایی که ایران یکی از سه نقطه آخر ورودشان بوده نیاز به دریافت تائید ویژه دارند.

حاکمان سعودی علاوه بر این اقدامات در تلاش برای عمیق‌تر کردن انزوای سیاسی ایران در خاورمیانه هستند.

ماه گذشته، اردن پس از ملاقات کوتاهی از سوی محمد بن سلمان، سفیر خود را از تهران فرا خواند. ده روز بعد، قراردادی را به امضا رساند که می‌تواند زمینه‌ساز سرمایه‌گذاری چندین میلیارد دلاری سعودی‌ها در این کشور باشد. در ماه فوریه، عربستان توافق ارسال سلاح به ارزش 3 میلیارد دلار به ارتش لبنان را باطل کرد، زیرا از افزایش نفوذ حزب‌الله ناراضی بود.

شاشنگ جوشی، پژوهشگر ارشد موسسه خدمات رویال یونایتد در لندن در گفت‌وگوی تلفنی گفت سعودی‌ها نمی‌توانند در سطح جهانی کار چندانی برای متوقف کردن ایران انجام دهند، اما «هرجا که بتوانند بر ایران فشار وارد می‌کنند، تا نفوذ سیاسی و اقتصادی آن را محدود کنند.»

اما یکی از مشکلات عربستان آن است که ممکن است دیگر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس آن چنان با عربستان همراهی نکنند.

بحرین تنها کشور عربی دیگر در میان 6 عضو شورای همکاری بود که به همراه عربستان روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد. کویت در ماه ژانویه سفیرش را از تهران فرا خواند، و امارات سطح روابط خود را به کاردار کاهش داد.

امارات چیز بیشتری برای از دست دادن نسبت به عربستان دارد: ایران پس از هند و چین در رده سوم بزرگترین شرکای تجاری امارات در سال 2015 (1394)بود.

جوشی گفت: «ما شاهد مخالفت‌های اساسی در شورای همکاری خواهیم بود. ایران همین حالا هم در نظام اقتصادی خلیج فارس ادغام شده، و فکر نمی کنم هر کاری هم عربستان بتواند بکند، به این نظام همکاری‌ها آسیب جدی بزند.»