واکنش فاطمه راکعی به انتقادها از «نگارخانه‌ای به وسعت شهر»/ ماشین‌هایی که برای نگاه به تابلوها می‌ایستادند
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، نمایش تصاویری از آثار هنری ایران و جهان در سطح شهر تهران و برای تماشای عموم شهروندان که مدتی است به همت سازمان زیباسازی شهرداری تهران اجرا شده و «نگارخانه‌ای به وسعت شهر» نام گرفته، اخیراً به بحث‌هایی دامن زده است و عده‌ای، از جمله در شورای شهر تهران به این کار ایرادها و انتقادهایی وارد کرده‌اند.
موضوع نمایش این آثار و قوت و ضعف این پروژه، بهانه‌ای شد برای آن‌که پای صحبت یکی از کارشناسان و پژوهشگران هنر و ادبیات بنشینیم. فاطمه راکعی، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در دوره ششم و نایب رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در آن دوره، سمت‌هایی همچون مدیرعامل انجمن شاعران ایران، معاون آموزشی و پژوهشی دانشکده الهیات و ادبیات دانشگاه الزهرا، رئیس گروه‌های ادبیات انگلیسی دانشگاه الزهرا، رئیس هیأت مدیره دفتر شعر جوان، عضو هیأت امنای کتابخانه‌های عمومی، عضو هیأت امنای پژوهشگاه فرهنگی، اجتماعی وزارت فرهنگ و آموزش عالی و رئیس مرکز امور زنان و خانواده را نیز بر عهده داشته است. خانم راکعی لیسانس مترجمی زبان انگلیسی از دانشگاه علامه طباطبایی (مدرسه عالی مترجمی سابق)، فوق لیسانس زبان‌شناسی از دانشگاه تهران و دکترای زبان‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس دارد.
نظر او را درباره طرح شهرداری تهران با عنوان «نگارخانه‌ای به وسعت شهر» می‌پرسیم. می‌گوید: «یکی از بهترین اقداماتی که از نظر من در حوزه خدمات شهری و زیباسازی شهر تهران انجام شده است، اقدام اخیر سازمان زیباسازی شهرداری تهران است برای ارائه تابلوهای نقاشی که تا جایی که به یاد دارم، در فاز اول فقط به تابلوهای نقاشی ایران و در فاز دوم به تصاویر کتیبه‌ها و عتیقه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها و نقاشی‌های ایرانی به اضافه نقاشی‌ها و آثار تصویری نقاشان برجسته جهان پرداخته است.»
فاطمه راکعی این کار را « اقدام بسیار زیبا و قابل تقدیری» می‌داند و می‌گوید: «اگر کار خوب فرهنگی و هنری در سطح شهر صورت می‌گیرد، باید مسئولان فرهنگی ذیربط واکنش‌های مردم و اهل هنر را در این زمینه ببینند. اگر قرار باشد بی‌توجه باشیم، چه درباره مسائل مثبت و چه منفی؛ مسئولان چگونه تشویق شوند یا چگونه بدانند که کار خوبی انجام نداده‌اند و اصلاح کنند؟ بنابراین به نظر من می‌رسد که باید بابت این فکر و ایده خوب تقدیر و تشکر شود، چون ما معمولاً نقاشی‌ها و آثار هنری را در گالری‌ها یا موزه‌ها می‌بینیم. دسترسی به آثار خارجی که خیلی سخت است، مگر این‌که اهل آن رشته باشیم و این آثار را در کتاب‌های مربوطه ببینیم که اغلب کتاب‌هایی نفیس است و فقط در کتابخانه می‌توان پیدا کرد. این‌که (مردم) یک شهر را بتوان از طریق تابلوهایی که در اختیار شهرداری است، با آثار هنری آشنا کرد، کار ارزشمندی است. مردم که با فراز و فرودهای سیاسی و مشکلات اجتماعی و اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نیاز به مسائل هنری دارند؛ همین که من بعد از چندین ساعت کار فشرده، موقعی که به خانه برمی‌گردم یک اثر هنری را از دور می‌بینم یا صبح زود که به سر کار می‌روم، دیدن این مناظر چشم‌نواز، این آثار هنری، باعث لذت بصری می‌شود. شاید من این آثار را در موزه بارها دیده باشم ولی این‌قدر لذت بصری نبرده باشم که صبح اول وقت این زیباییها به صورتی درشت و برجسته شده جلوی چشمم بیایند.»
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در مورد انتقادهایی که به پروژه «نگارخانه‌ای به وسعت شهر» شده است، می‌گوید: «دیده‌ام بعضی‌ها مثلاً به این نمایشگاه‌ها ایراد گرفته‌اند که این آثار باید در جاهایی باشند که جلوی آن‌ها بایستند و در موردش تأمل کنند. ولی به نظر من از تماشای آثار به این صورت اتفاقاً بیشتر می‌توان بهره‌مند شد؛چه بیننده اهل هنر و به‌طور خاص نقاشی و خوش‌نویسی و گرافیک باشد و چه نباشد. هنر چیزی است که در ذات همه انسان‌هاست، زیبایی دوستی در فطرت ما است. به نظر من هدف اصلی از نصب این تابلوها می‌تواند لذت بصری و تلنگری به انسان‌ها با هر اندازه از تجربه مطالعه هنری باشد. کسی که بخواهد با تأمل در آثار نقاشی به آن‌ها بیندیشد، دسترسی به آن‌ها دارد، یا دانشجوی هنر یا استاد آن رشته یا هنرمند است. ولی هدف از این کار، این نیست. آثار جلوی چشم شهروندان ما قرار می‌گیرد که این زیباییها را از نزدیک ببینند. هدف درگیر کردن روحی و بصری انسان‌ها به آثار هنری، نقاشی‌ها، خوش‌نویسی و آثار باستانی چشم‌نواز است.»
او ادامه می‌دهد: «من گاهی دیده‌ام ماشینی در جایی که می‌توانست بایستد، ایستاده و یک نفر در ماشین نشسته است تا به یکی از این تابلوها بیشتر نگاه کند. خودم بارها این کار را کرده‌ام. این لذت را به انسان‌ها دادن، روح انسان‌ها را باز کردن، دور کردن از رنج‌ها و مشکلات روزمره و تنش‌ها بهترین کاری بود که در فاز اول تا حدود زیادی تأمین شد و در فاز دوم، حتی بیشتر؛ چون علاوه بر نقاشی، تصاویری از آثار هنری قدیم ما نیز دیده شده است. همین آشنایی با هنر جهان برای ما خیلی مهم است. مثلاً شهروند تهرانی در هر جای دنیا می‌تواند بگوید که نقاشی خاصی را دیده است؛ مثلاً بگوید: «این اثر ون گوگ است، من قبلاً دیده‌ام.» این کار تأثیر فرهنگی و هنری مهمی در شهروندان ما دارد. من به نوبه خود تشکر می‌کنم.»
وی می‌افزاید: «البته کار بی ایراد وجود ندارد و همه کارها جا برای بهتر شدن دارند. با نقد دلسوزانه می‌توان به بهتر شدن کارهایی از این نوع کمک کرد ولی به عنوان کارهایی که سابقه نداشته و به ذهن کسی رسیده در حد همین تلنگری که زده شده، بسیار عالی است.»
فاطمه راکعی در اشاره به انتقاد دیگری که به «نگارخانه‌ای به وسعت شهر» وارد شده است، می‌گوید: «یک مورد دیگر از ایرادهایی که که گرفته شده، این بوده که در هفته فتح خرمشهر بوده انجام شده است. هر چیزی جای خود را دارد. هیچ چیز، چیز دیگری را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد. قطعاً در بنرهای خاصی که باید به حماسه خرمشهر پرداخته می‌شد، به آن پرداخته شده است و باید بشود. اما این‌ها هم جای خود را دارند و به نظر من جای چیزی را نگرفته بودند.»
مدیرعامل انجمن شاعران ایران تأکید می‌کند: «به کسانی که به این فکر افتاده‌اند و این ایده را اجرایی کرده‌اند، بسیار تبریک می‌گویم. من از هر دو فاز نمایشگاه بسیار لذت بردم، مخصوصاً این نمایشگاه که تکامل یافته‌تر است، اهداف بیشتر و بهتری را دنبال می‌کند و متنوع‌تر است و مطمئنم که دست‌اندرکاران در فازهای بعدی باز هم تنوع و جهانی بودن را در نظر خواهند داشت. هرکس هم که فکر تازه‌ای در این مورد دارد، می‌تواند مطرح کند و مطمئنم که آن‌ها هم استفاده خواهند کرد.»
این زبان‌شناس همچنین در مورد کارهای مشابهی که در حوزه زبان و ادبیات می‌توان انجام داد، می‌گوید: «در ارتباط با حوزه شعر و ادب هم می‌توان کارهای مشابهی انجام داد. البته قبلاً هم دیده‌ام که این کار شده است، مثل شعرهایی از شاعران کشور برای محرم. می‌توان با مناسبت یا بی مناسبت یا برای نو شدن فصل‌ها -چون ادبیات رابطه‌ای بسیار تنگاتنگ و جدایی ناپذیر با طبیعت دارد- نیز این کار را انجام داد . منتها باید همان‌طور که این آثار نقاشی قطعاً با نظر متخصصان یا کمیته‌های تخصصی انتخاب شده که تا این اندازه موفق بوده است، در مورد آثار ادبی و شعر، مخصوصاً برای آشنا شدن شهروندان با شعر و ادب معاصر، شعر و ادب برجسته یکصد سال اخیر می‌توان از همین بوردهای شهرداری استفاده کرد. این امر خود به خود به آشنایی و الفت و صمیمیت بیشتر مخصوصاً نسل جوان با شعر معاصر ما کمک خواهد کرد یا می‌تواند آمیزه‌ای از آثار بسیار شناخته شده و عزیز و گران‌سنگ کلاسیک ما و آثار معاصر ما باشد. هیچکدام دیگری را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد.»
انتهای پیام/