مبارزه با سرطان؛ ادای احترامی به انسان خردمند

خبرگزاری علم و فناوری آنا، نوید فرخی؛ سرطان جاده‌ای است که هیچ‌کس آن را انتخاب نمی‌کند، اما متأسفانه بسیاری ناچار به عبور از آن می‌شوند. وقتی بشر با این بیماری چالش‌برانگیز دست‌وپنجه نرم می‌کند، برترین خصایص انسانی که عبارت است از مهربانی، همکاری جمعی و شجاعت در ما تجلی پیدا می‌کند. درک بیماری سرطان، تأثیر آن و اینکه چگونه می توانیم در مبارزه با آن مشارکت داشته باشیم، بسیار مهم است.

روز جهانی سرطان زمانی برای تأمل، آموزش و حتی الهام‌بخشی برای مبارزه با چیزی است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر خود قرار داده است. در این روز دانشمندان و محققان سراسر جهان در یک مآموریت مشترک برای درک بهتر سرطان متحد می‌شوند تا آن را از کلمه‌ای که عامل ترس و وحشت است به کلمه‌ای که امید را در دل‌ها زنده می‌کند تبدیل کنند.

سرطان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های بدن به صورت غیرقابل کنترلی رشد می‌کنند. این اتفاق می‌تواند منجر به شکل‌گیری تومور و سپس گسترش بیماری به سایر قسمت‌های بدن می‌شود. سرطان انواع مختلفی دارد که هر کدام از روی همان بافتی نامگذاری شده‌اند که بیماری از آن نشئت گرفته است. سرطان شورش درونی است که طی آن سلول‌ها نقش خود را فراموش می‌کنند و بدون کنترل‌های معمول رشد کرده و تکثیر می‌شوند. سپس این نافرمانی، سمفونی هماهنگ اندام‌های بدن را مختل می‌کند و منجر به بیماری‌هایی می‌شود که زندگی ما را از نظر جسمی، عاطفی و اجتماعی به چالش می‌کشد.

بدن انسان از تریلیون‌ها سلول تشکیل شده است که به طور عادی رشد می‌کنند، تقسیم می‌شوند و سپس چرخه حیات‌شان به روشی کنترل‌شده به پایان می‌رسد. همین فرآیند است که امکان رشد، التیام زخم‌ها و جایگزینی سلول‌های فرسوده را به ما می‌دهد. با این حال، گاهی اوقات این روند ممکن است مطابق انتظار پیش نرود. این امر به خصوص زمانی پیش می‌آید که DNA یک سلول تغییر کند و یا دستخوش جهش‌هایی شود. وقتی که این اتفاق افتاد، سلول‌ها در زمانی که باید بمیرند، نمی‌میرند. این در حالی است که بدن همچنان سلول‌های جدید تشکیل می‌دهد و در نهایت تومور تشکیل می‌شود.

همه تومورها سرطانی نیستند. تومورهای خوش‌خیم به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نمی‌کنند. با این حال، تومورهای بدخیم سرطانی هستند و می‌توانند به بافت‌های مجاور حمله کنند. برخی از سرطان‌ها، مانند سرطان خون تومور تشکیل نمی‌دهند و به روش‌های دیگر تکثیر می‌شوند.

سرطان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله استعداد ژنتیکی، انتخاب سبک زندگی (مانند سیگار کشیدن و رژیم غذایی)، قرار گرفتن در معرض شرایط محیطی خاص (مانند تشعشعات و مواد شیمیایی) و عفونت‌های مختلف باشد. بسیاری از سرطان‌ها بر اثر چندین مورد از عوامل مزبور تشکیل می‌شوند که این مسئله تعیین یک علت واحد را دشوار می‌کند. پیشگیری نقش کلیدی در مبارزه با سرطان دارد. تغییرات ساده در شیوه زندگی، مانند اجتناب از دخانیات، محدود کردن قرارگیری در معرض نور خورشید، رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و... می‌تواند به میزان قابل توجهی خطر ابتلا به انواع سرطان را کاهش دهد. تشخیص زودهنگام نیز به همان اندازه مهم است. آزمایش‌های غربالگری می‌تواند سرطان‌های سینه، روده بزرگ و دهانه رحم را در مراحل اولیه (زمانی که قابل درمان هستند) مشخص کند. دانستن علائم هشداردهنده سرطان، مانند تغییر در خال‌های پوستی، کاهش وزن غیرمنتظره، یا سرفه‌های مداوم نیز می‌تواند به تشخیص زودهنگام و نتایج بهتر منجر شود.

درمان سرطان طی دهه‌های اخیر به طور قابل توجهی پیشرفت کرده و همچنان در حال بهبود است. پیشرفت در علم پزشکی و توسعه فناوری‌های نوین مرزهای جدیدی را در پیشگیری و درمان سرطان گشوده است. از جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی و ایمونوتراپی گرفته تا درمان هدفمند و ترکیبی از درمان‌های مختلف حکایت از پیشرفتی بی‌سابقه در این رابطه دارد. با این حال روز جهانی سرطان چیزی بیش از انعکاس دستاوردهای علمی است.  تاثیر سرطان فراتر از علائم فیزیکیِ آن است. این بیماری می‌تواند بر تمام جنبه‌های زندگی افراد از جمله سلامت عاطفی و روانی فرد تأثیر بگذارد. از‌این‌رو برخورداری از حمایت خانواده، دوستان، پزشکان و حتی کادر درمان برای بیماران بسیار سودمند است. گروه‌ها و منابع حمایتی زیادی برای کمک به بیماران سرطانی و خانواده‌هایشان وجود دارد تا فرد بیمار در حین مقابله با سرطان احساس تنهایی نکند.

روز جهانی سرطان به ما یادآوری می‌کند که باید برای مقابله با این بیماری آگاهی‌بخشی کنیم، آموزش عمومی را افزایش دهیم و از افراد مبتلا به سرطان (جدای از مراقبت‌های بهداشتی و درمانی) حمایت کنیم. همه ما چه از طریق حمایت از مبتلایان و چه با شرکت در رویدادهای جمع‌آوری کمک مالی، یا صرفاً با آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی می‌توانیم در مبارزه با سرطان نقش‌ داشته باشیم. باید به یاد داشت هر اقدامی، هر چقدر هم کوچک، می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی شود. نوعِ بشر همچون همیشه (طی هزاره‌های متمادی) تنها به صورت گروهی و اجتماعی می‌تواند با این چالش روبرو شود؛ پس پیش به سوی آینده‌ای که افراد به عمر طبیعی از دنیا بروند و سرطان جان کسی را زودتر از موعد نگیرد.