مواد پلیمری ساخت داروهای ضدسرطان طراحی شد

خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ به‌مناسبت هفته پژوهش و فناوری 1402 برترین‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال مورد تجلیل قرار گرفتند و شرکت دانش‌بنیان «ژرف‌‌اندیشان فناور زیست‌‌بسپار (ZFZ)» مستقر در این دانشگاه به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان برتر انتخاب و از حامد دائمی مدیرعامل این شرکت تجلیل شد.

این شرکت دانش‌بنیان با هدف ساخت تجهیزات پیشرفته پزشکی و مواد واسط آزمایشگاهی از سال ۹۶ فعالیت خود را آغاز کرد و با بهره‌گیری از دانش متخصصین جوان و بومی در حوزه‌های مختلف زیستی و مهندسی در بخش تحقیق و توسعه شرکت از یک سو و کسب عنوان یکی از شرکت‌های مؤثر در پیشرفت صنایع شیمیایی و پزشکی از دیدگاه انجمن‌ها و نهاد‌های مختلف در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ از سوی دیگر به فعالیت خود ادامه داد.

کسب عناوینی مانند نامزد یکی از ۱۰۰ مدیر برتر کشور در سال ۱۳۹۹، نامزد یکی از ۱۰۰ شرکت برتر در راستای مشتری­‌مداری در سال ۱۳۹۹، شرکت برتر پارک فناوری پردیس در سال ۱۳۹۹، متخصص برتر پارک فناوری پردیس در سال ۱۳۹۹، همکاری مدیرعامل شرکت به عنوان استاد خبره برای ۳ سال متوالی با بنیاد نخبگان و بومی‌سازی کوچک‌مولکول‌های شیمیایی و مواد پلیمری حدواسط بخشی از افتخارات ارزشمند ثبت شده در کارنامه این شرکت است.

وجود متخصصان در زمینه‌های شیمی، مهندسی پلیمر، مواد، زیست‌شناسی، مهندسی بافت و مهندسی پزشکی، این شرکت را در شناخت بیشتر نیاز دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و همچنین حوزه سلامت، محصولات دارویی و آرایشی ـ بهداشتی یاری کرده است.

واحد تحقیقات و توسعه شرکت، نوآوری و انطباق با نیاز‌های اصلی کشور در حوزه سلامت را در دستورکار خود قرار داده و اگرچه تهیه محصولات با فناوری‌های به‌روز دنیا، کاری سخت و دشوار است با این وجود، لذت ارائه یک فرآورده کاربردی و بهره‌برداری کشور از یک دستاورد جدید، انگیزه لازم را به تیم تحقیقاتی ZFZ بخشیده است.

این شرکت دانش‌بنیان با ساخت پانسمان‌های پیشرفته پلیمری با هدف درمان زخم‌هایی مانند زخم‌های دیابت و سوختگی در دو حوزه نخست محصولات کاملاً تجاری‌سازی شده در بازار تولید و مواد اولیه مولکول‌ها را گرفته و از آنها مواد اولیه درست کرده و به یک ماده با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌کند.

خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا در راستای فعالیت شرکت دانش‌بنیان «ژرف‌‌اندیشان فناور زیست‌‌بسپار (ZFZ)» گفت‌و‌گویی را با حامد دائمی رئیس این شرکت دانش‌بنیان، بنیانگذار شتاب‌دهنده پونه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان ترتیب داده است.

بخش نخست گفت‌وگوی آنا با دائمی در پی می‌آید:

تولید مواد اولیه‌ لاستیک از پتروشیمی، منابع گیاهی و جانوری

آنا: شرکت دانش‌بنیان متبوع خود و زمینه کاری آن را توضیح دهید.

دائمی: هسته اولیه این شرکت دانش‌بنیان سال ۱۳۹۶ شکل گرفت و سال ۱۳۹۷  شرکت ثبت شد و از سال ۱۳۹۸ به‌عنوان یک شرکت دانش‌بنیان مشغول به فعالیت هستیم.

در سه حوزه مشغول ساخت محصول برای کشور هستیم؛ نخست حوزه ساخت مواد پلیمری حد واسط؛ به این معنی که به‌عنوان مثال کارخانه‌ای که ماشین می‌سازد از ابتدا تمام قطعات را خود تولید نمی‌کند و یک بدنه فلزی را جمع‌آوری و لاستیک و موتور را مهیا می‌کند و یک لاستیک توسط یک شرکت اولیه که لاستیک‌ساز است، ساخته می‌شود.

با این مثال شرکتی داریم که مواد اولیه لاستیک را در قالب یک چرخ تولید می‌کند و در نهایت یک شرکت مونتاژ قطعات مختلف ماشین ازجمله چرخ‌ها و ادوات دیگر را کنار هم قرار می‌دهد تا به محصول نهایی اتومبیل برسد.

کاری که انجام می‌دهیم به این شکل است که نقش سازنده چرخ‌ها را بازی می‌کنیم، یعنی مواد اولیه‌ای از پتروشیمی، منابع گیاهی و جانوری به دست می‌آید و به عنوان ماده اولیه آن را می‌گیریم و روی آنها یکسری فرآیندها و واکنش‌های شیمیایی انجام می‌دهیم و به یک محصول با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌کنیم و این بخشی از فعالیت ماست که ساخت و تولید مواد پلیمری ازجمله آن است.

حوزه دوم فعالیت شرکت دانش‌بنیان مواد کوچک مولکول است که مهم‌ترین مولکول‌ها، داروهایی است که روزانه از آنها استفاده می‌کنیم؛ به این شکل که مواد اولیه را می‌گیریم و به یک ماده با ارزش افزوده بالا تبدیل می‌کنیم.

حوزه سوم فعالیت در رابطه با ساخت پانسمان‌های پیشرفته پلیمری با هدف درمان زخم‌هایی مانند زخم‌های دیابت و سوختگی است که در دو حوزه نخست محصولات کاملاً تجاری‌سازی شده و در بازار موجود است و محصول دانش‌بنیان پانسمان نیز به‌زودی تجاری‌سازی شده و وارد بازار می‌شود.

بنابراین مهم‌ترین فعالیت شرکت دانش‌بنیان تولید مواد حدواسط با هدف استفاده در علم پزشکی و داروسازی است و تقریباً تمام این مواد وارداتی هستند و فعالیت ما از پنج سال گذشته این بوده که بخشی از این محصولات را در کشور خود بومی‌سازی کنیم.

برگزاری کارگاه‌های تخصصی تجهیزات پزشکی با همکاری دانشگاه‌ها

آنا: از چه زمانی فعالیت خود را آغاز کردید و تاکنون چه موفقیت‌هایی در مسیر طی شده حاصل شده و چه دستاورد‌هایی داشته‌اید؟

دائمی: شرکت مشابهی در حوزه تجهیزات پزشکی در پنج سال گذشته وجود ندارد؛ بنابراین توانستیم موفقیت‌های خوبی کسب کنیم؛ ازجمله امسال از سوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال به‌عنوان شرکت برتر دانش‌بنیان شناخته شدیم. مجدداً در سال ۱۴۰۲ از سوی دانشمندان جوان طرح پژوهشی که تولید یک پانسمان بود، به‌عنوان طرح برتر شناخته شد.

سال‌های گذشته به‌عنوان یکی از ۱۰۰ شرکت مشتری‌مدار انتخاب شدیم و محصولات‌مان در جشنواره‌ها و رقابت‌های مختلف شرکت داشت و عناوینی را به دست آوردیم و به‌عنوان شرکت فناور پردیس شناخته شدیم و محصول ما به‌عنوان محصول برتر پارک شناخته شد.

محصولات ما در سال‌های گذشته از سوی مسئولان مختلف رونمایی شد؛ ازجمله سورنا ستاری معاون سابق علمی و فناوری رئیس جمهور که از محصولات ما سه بار رونمایی کردند، همچنین توسط وزیر بهداشت دولت فعلی و دهقانی معاون فعلی علمی و فناوری رئیس‌جمهور رونمایی‌هایی از محصولات داشتیم.

در رقابت‌های مختلف شرکت دانش‌بنیان و محصولات ما خوش درخشیدند؛ علاوه بر این از سال ۱۴۰۱ شتاب‌دهنده ای را در حوزه تولید مواد شیمیایی که مصرف پزشکی دارند، تأسیس کردیم و این شتاب‌دهنده مجوز فعالیت خود را از معاونت علمی و فناوری اخذ کرد.

اکنون برخی محصولات فناور که وارد شرکت ما شدند، به شرکت تبدیل می‌شوند و این هدف نهایی یک شتاب‌دهنده است که بتواند هسته‌های فناور را جذب کند و در مسیری که بتوانند محصول را وارد بازار کنند و تبدیل به شرکت شوند، شتاب‌دهی کند.

بیش از ۱۰۰ محصول شیمیایی و پزشکی را نیز در شرکت خود بومی‌سازی کرده‌ایم و بخش قابل توجهی از آنها مصرف کاملاً پژوهشی دارند و مورد استفاده استادان دانشگاه، پژوهشگاه‌ها و گاهی مراکز بیمارستانی است.

همچنین برخی از محصولات در حال تحقیق و توسعه بوده و برخی دیگر نیز در حال گرفتن مجوز و ورود به بازار است. برخی از محصولات شرکت دانش‌بنیان جزء محصولات شاخص در ماه‌ها و سال‌های آینده خواهند بود، پانسمان‌های پلیمری که مناسب برای زخم‌های دیابت و سوختگی هستند و محصولات پیشرفته پلیمری که در فرآیند جداسازی سلول‌های خونی استفاده می‌شوند کاملاً وارداتی هستند و تلاش داشتیم بخشی از این مواد وارداتی را تبدیل به تولید داخل کنیم.

از سویی از سوی مراجع مختلف از جمله معاونت علمی و فناوری به‌عنوان شرکتی که در حوزه ساخت تجهیزات پزشکی فعالیت خوبی را رقم می‌زند، مورد تقدیر قرار گرفتیم. پروژه‌های مختلفی را با بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی و فناوری داشتیم و محصولات‌ را به تمام کشور فروختیم و از این نظر خوشحالیم که توانستیم فعالیت‌هایی را رقم بزنیم که تا قبل از این شرکت دیگری در کشور ورود نکرده بود.

اتفاق خوب دیگر این است که این محصولات داخلی مورد توجه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها قرار گرفته و از این محصولات به‌عنوان یک محصول ایرانی در مقالات معتبر علمی یاد می‌شود.

مواد شیمیایی و زیستی را دوماهه دست مشتری می‌رسانیم

آنا: محصول شرکت دانش‌بنیان شما چه نیازی از نیاز‌های مردم و کشور را برطرف می‌کند؟

دائمی: یکی از فعالیت‌های جدی که همراه با دانشگاه آزاد اسلامی داشتیم و داریم در قالب تعریف پروژه های مشترک است که هدف پژوهشی دارند و در قالب این پروژه‌ها بخشی از محصولات شرکت مورد توجه قرار گرفته است.

کارگاه‌های تخصصی با همکاری دانشکده‌ها در حال برگزاری است و اینها بخشی از آورده علمی برای دانشجویان به‌شمار می‌رود وعواید مادی بین شرکت و دانشگاه با یک درصد مشخص تقسیم می‌شود؛ امیدوارم این سطح از فعالیت و درآمد را افزایش دهیم و اکنون دنبال ایجاد شاخه‌ها و ارتباطات جدید در دانشگاه‌ها و دانشگاه‌های کشور هستیم.

محصولاتی که تاکنون بومی‌سازی و تجاری‌سازی کردیم، ویژگی‌های مهمی دارند؛ نخست اینکه این محصولات توسط شرکت‌های بسیار پیشرفته و های‌تک در سطح جهانی تولید می‌شوند و به واسطه همین، هزینه فروش این محصولات قابل توجه است و گاهی یک فرد برای یک گرم از محصول، هزینه یک‌هزار دلار را پرداخت می‌کند که نشان می‌دهد این صنعت، بسیار ارزشمند است و محصولات با ارزش افزوده بالا را مورد هدف خودش قرار داده است.

به صورت مشخص محصولات تولید شده اگر بنا باشد توسط یک فناور از شرکت‌های خارجی تأمین شود، هزینه بسیار بالایی خواهد داشت؛ اما غالب محصولات ما ۱۵ تا ۲۰ درصد محصول مشابه خارجی به فروش می‌رسد که رغبت خریدار داخلی را شدیداً برای استفاده از محصول وطنی بالا می‌برد.

نکته دوم اینکه این مواد از فناوری پیشرفته خاصی در ساختمان‌ها استفاده می‌شود، باید شرایط انبارداری خاصی داشته باشند و بسیاری از این مواد زمانی که وارد گمرک می‌شوند، این اتفاق نمی‌افتد و گاهی به صورت یک ماده فاسد به دست بهره‌بردار و مصرف‌کننده نهایی می‌رسد.

نکته سوم اینکه اغلب شرکت‌های خارجی در کشور ما نمایندگی ندارند و اگر ماده و محصول مشکلی داشته باشد، نمی‌توانید ضمانتی را از شرکتی دریافت کنید تا این ماده و محصول اگر ایراد داشت، محصول را برگردانید و محصول با کیفیت‌تر داشته باشید. این یکی از نقاط قوت شرکت ماست؛ چراکه محصولات داخلی است و بومی‌سازی شده و مشکل وجود ندارد و با ضمانت، محصول خود را به مشتری عرضه می‌کنیم.

نکته بعدی در دسترس بودن است و تمام افرادی که در این حوزه برای خرید یک مواد شیمیایی یا زیستی اقدام کرده باشند و ماده در کشور وجود نداشته باشند معمولاً ۲ تا ۳ ماه زمان می‌برد تا ماده به دست خریدار برسد؛ اما زمانی که ما این ماده را به‌عنوان سفارش تحویل می‌گیریم تا زمانی که به خریدار تحویل دهیم نزدیک به دو هفته زمان می‌برد که از این نظر کمک می‌کند رغبت خریدار نسبت به خرید از شرکت ما و محصولات بومی‌سازی شده افزایش پیدا کند.

از سوی دیگر محصولاتی که در حوزه بالینی استفاده می‌شوند؛ ازجمله مواد پلیمری که برای جداسازی سلول‌های خونی، پانسمان‌های پلیمری و حتی برخی از مواد مورد استفاده در حوزه دارو مورد استفاده قرار می‌گیرند، کاربرد بالینی دارند و افراد مختلفی با این داروها و محصولات سر و کار دارند.

برخی از این مواد اولیه در ساخت داروهای پیشرفته مانند داروهای ضدسرطان استفاده می‌شوند که در حال تحقیق و توسعه این محصولات هستیم.

همچنین پانسمان‌هایی که برای بیماران مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و سایر تجهیزات پزشکی به صورت کاملاً وارداتی استفاده می‌شوند که برخی از این محصولات به‌دلیل شرایط تحریم قیمت بسیار بالایی دارند و واردات آنها صرفه ندارد.

تمام این نکات ما را به این جمع‌بندی می‌رساند که به حضور شرکت‌هایی در این حوزه نیاز است که بتوانند نیاز مراکز دانشگاهی، پژوهشگاهی و آموزشی کشور، مراکز درمانی، بیمارستانی و داروخانه را پاسخ دهند.

آنا: دلیل ورود شما به بخش علوم پلیمر چه بود؟

دائمی: ایران دارای معادن نمکی و ذخایر نفتی بسیار غنی است و برای اینکه خام‌فروشی صنایع وابسته به صنعت نفت تسهیل شود، درصدد تولید مواد اولیه موردنیاز در صنایع بالادستی برآمدیم. همچنین بسپار‌های حاصل از مواد اولیه نفتی در مقیاس تناژ باید تولید و مورد استفاده قرار گیرند و از نظر دستگاه‌وری و تجهیزات نیازمند سرمایه‌گذاری قابل توجه هستند که شرکت‌های کوچک توانایی ورود به این بخش را ندارند.

شرکت دانش‌بنیان ما بر آن شد مواد اولیه ارزان‌تر و دردسترس‌تر داشته باشد تا در مقیاس‌های کوچک‌تر حتی در مقیاس آزمایشگاهی مقرون به صرفه باشد؛ چراکه پیش از این صنعتگران و پژوهشگران کمتری در کشور در حوزه پلیمر فعالیت داشتند و رقابت با محصول مشابه وارداتی با کیفیت مطلوب و فروش کمتر مهیا بود.

استفاده از زیست‌پلیمر‌ها به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده و کاربرد اصلی مواد پلیمری در مواد غذایی، صنعت نساجی، جداسازی، بسته بندی، داروسازی و پزشکی استفاده می‌شوند که شرکت دانش‌بنیان ما از این مواد برای تولید تجهیزات پزشکی استفاده می‌کند.

ادامه دارد....