دولت در بالاترین سطح خود آمادگی تعامل با نخبگان را دارد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، سیدسلمان سید افقهی، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در دیدار با آیت‌الله صفایی بوشهری نماینده ولی فقیه در استان بوشهر، زمینه‌سازی برای تمدن نوین اسلامی را یکی از مهم‌ترین اهداف بنیاد ملی نخبگان دانست و گفت: این بنیاد با تاکید مقام معظم رهبری و پیگیری ایشان و در واقع با تدابیر ایشان تاسیس و راه‌اندازی شد و اگر در تمام این سال‌ها با فراز و نشیب‌های مختلف همچنان پابرجاست به دلیل حمایت شخص حضرت آقا از نخبگان است.

وی افزود: بنیاد ملی نخبگان در این سال‌ها دوره‌های مختلفی را پشت سر گذاشته و طبیعتاً در رویکردهای خود سعی و خطاهای زیادی داشته است. از طرف دیگر مقام معظم رهبری نیز انتظارات به حقی از این بنیاد داشته و دارند که یکی از آنها زمینه سازی برای اثربخشی نخبگان در حل مسائل واقعی کشور است.

سید افقهی توضیح داد: رویکرد بنیاد ملی نخبگان در حوزه شناسایی بر اساس خوداظهاری داوطلبانه بود. بنابراین فقط افرادی در جامعه نخبگانی مورد حمایت قرار می‌گرفتند که در سامانه‌های مختلف بنیاد ملی نخبگان ثبت نام کرده باشند. از طرف دیگر حمایت‌های متنوع مالی و غیرمالی نیز برای پشتیبانی از این افراد در نظر گرفته شده بود که عمدتاً به صورت مقطعی و ناپیوسته و بدون انسجام لازم در اختیار این افراد قرار می‌گرفت.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: به بیان ساده، بنیاد ملی نخبگان مانند یک بنیاد حمایتی صرف بود که بسته‌های متنوعی را بدون در نظر گرفتن شئون استعدادی و سطح نخبگی مشمولان آیین نامه‌های مختلف ارائه می‌داد، این در حالی است که هر یک از شئون نخبگی و هر سطحی از نخبگی نیازها و در نتیجه حمایت‌های خاص خود را دارد بنابراین باید برنامه‌هایی مطابق با فرد و سطح نخبگی او طراحی و ارائه شود.

برنامه ملی شهاب در بخش هدایت دچار اختلال شده است

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به تغییر و اصلاح رویکردها در این دوره بر لزوم تحول فرهنگ سازمانی این بنیاد تاکید کرد و گفت: یکی از اصلاحات اساسی در دور جدید روند شناسایی افراد است. در این دوره بنیاد ملی نخبگان به صورت فعال در حوزه شناسایی مستعد و نخبگان ورود می‌کند و حتی اگر فردی خود اظهارانه در سامانه‌های این بنیاد ثبت نام نکند، باز بنیاد ملی نخبگان شناسایی فرد و حمایت از او را برای رسیدن به اثربخشی در حوزه تخصصی و جامعه بومی وظیفه خود می‌داند.

وی افزود: برای نیل به این هدف، ساز و کارهای متنوعی نیز طراحی شده است تا بتوانیم از این طریق دایره نخبگانی را گسترده‌تر و شناسایی را حداکثری کنیم تا تاکید مقام معظم رهبری محقق شود و از میلیون‌ها استعداد جوان و نخبه ایرانی حتی از یک نفر نیز غفلت نشود.

سیدافقهی، اشاره کرد: حضرت آقا در جایی فرمودند اگر یک استعداد در یک جایی از کشور به دنیا بیاید و نابغه باشد و شناسایی نشود تا از دنیا برود در حق او ظلم شده است همین فرمایش رهبر معظم انقلاب نشان دهنده اهمیت رسالت بنیاد ملی نخبگان است؛ بنابراین این بنیاد باید دایره نخبگانی خود را در سطح تمام کشور گسترده کند و تمام دقت نظر خود را برای تحقق این امر به کار بگیرد.

وی با اشاره به برنامه ملی شهاب تصریح کرد: این برنامه با همکاری وزارت آموزش و پرورش توسط این وزارتخانه برای شناسایی و هدایت استعدادهای برتر دوره دانش‌آموزی اجرا می‌شود که البته به دلیل محدودیت‌های مختلف در این وزارتخانه و البته مشغله‌های زیاد این وزارتخانه و تعداد زیاد جامعه مخاطب آن و صد البته مسائل گسترده‌اش، برنامه ملی شهاب در بخش هدایت دچار اختلال شده است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: به هر حال وزارت آموزش و پرورش امروز با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کند که تنها یکی از آنها کمبود معلم در مدارس و فقدان بودجه لازم است رسیدن به مطلوب در این برنامه نیازمند عزم و همتی ملی است؛ به ویژه اینکه وزارتخانه آموزش و پرورش مشکلات و مسائل گسترده‌ای دارد.

استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای به راه انداختن جریان نخبه‌پرور
قائم مقام بیناد ملی نخبگان درباره جریان‌های نخبه‌پروری در کشور توضیح داد: از این رو یکی از مهمترین برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان در سطح استعدادهای شهابی، استفاده از ظرفیت‌های مردمی برای به راه انداختن جریان نخبه پرور مردمی است که البته تجربه موفقی در این حوزه در کانون‌های تربیتی و آموزشی وجود دارد مهمترین فعالیت این کانون‌ها شناسایی استعدادهای برتر دانش‌آموزی و حمایت از آن‌هااست.

وی ادامه داد: بنیاد ملی نخبگان باید با الگوگیری از این کانون‌های مردمی و با ایجاد ساختارهای تشکیلاتی مناسب و پیوسته جریان مردمی در این حوزه ایجاد کند به همین منظور بیش از ۱۵ استان کشور به صورت میدانی رصد شده است، تا بتوانیم کانون‌های مردمی نخبه پرور را بر اساس شاخص‌هایی مانند فضای فیزیکی و سطح فعالیت‌ها و همچنین میزان توانمندی آنها در حوزه‌های نخبگانی شناسایی و در این تشکیلات فعال کنیم.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان اشاره کرد: بنیاد ملی نخبگان تلاش دارد متناسب با فعالیت‌های هر کانون برنامه‌های تعاملی مورد نظر را برای حمایت و هدایت مستعدان برتر و همچنین شناسایی استعدادها طراحی و اجرا کند تا این کانون‌ها بر اساس استانداردهای بنیاد ملی نخبگان در فضای نخبگانی به صورت پیوسته و منسجم فعال شوند. علاوه بر آن در قالب یک کتاب تجربیات مختلف کانون‌های مردمی متراکم و منتشر شده، امید است تا پایان سال بتوانیم به هدف هزار کانون مردمی نخبه پرور دست پیدا کنیم و سال آینده فرایند اجرایی این طرح آغاز شود.

وی با اشاره به آمار کنکور سراسری گفت: طبق آمار بیش از ۸۰ درصد رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری از دهک‌های بالای جامعه و دهک‌های برخوردار هستند که این نشان می‌دهد عدالت آموزشی در کشور دچار آفت و آسیب شده است آن هم در شرایطی که بیش از ۴۵ سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد. این عدالت آموزشی حداقل در لایه مستعدان برتر باید با برهم زدن بروکراسی اداری و اقدامات رفع تکلیفی اعمال شود. برای نیل به این عدالت آموزشی مسئولان کشور باید تکلیف مدارانه و جدی‌تر از گذشته حرکت کنند. قطع به یقین با فعال شدن کانون‌های مردمی نخبه پرور در سراسر کشور در یک بازه زمانی کوتاه نظم موجود در دانشگاه‌های برتر تغییر خواهد کرد.

سید افقهی ادامه داد: توازن جمعیتی در دهک‌های مختلف ایجاد می‌شود تا اقشار دهک‌های پایین نیز بتوانند به راحتی در بهترین دانشگاه‌های کشور و رشته‌های مورد نیاز ادامه تحصیل دهند. از طرف دیگر، این مهم نقش بسزایی در فرهنگ دانشگاه‌ها نیز دارد. رفتار دانشگاه‌ها در چند سال گذشته به خوبی نشان می‌دهد که این نظم موجود حتی به لحاظ فرهنگی نیز مطلوب کشور نیست.

بنیاد ملی نخبگان و عدالت آموزشی در سطح نخبگانی

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تصریح کرد: به فرموده امام راحل انقلاب ما انقلاب محرومین است و تنها افرادی پای انقلاب خواهند ماند که طعم فقر محرومیت و گرسنگی را چشیده باشند. این افراد اگر به شکوفایی و مرحله اثرگذاری برسند. قطعاً حس دلبستگی بیشتری به کشور و هویت دینی خود دارند.

وی تاکید کرد: بنیاد ملی نخبگان عدالت آموزشی در سطح نخبگانی را به عنوان یک هدف اصلی در دستور کار خود قرار داده است و تا حد توان برای تحقق آن خواهد کوشید چراکه معتقد است این امر راهبردی می‌تواند گره گشای بسیاری از مسائل کشور باشد.

سید افقهی یادآور شد: در کنار برنامه‌های توانمندسازی علمی و مهارتی بنیاد ملی نخبگان در بحث معرفتی و هویتی نیز برنامه‌های جدی دارد.

وی با اشاره به لزوم توسعه همکاری با بخش‌های مختلف، تصریح کرد: خوشبختانه اساتیدی که انگیزه کار جهادی به طور خاص در نخبه پروری و شاگرد پروری دارند، شناسایی شده‌اند و بنیاد تلاش دارد در قالب همکاری با آنها، زمینه را برای شاگرد پروری فراهم کند تا فرد مستعد برتر در سیر علمی خود مسیر پیوسته تربیتی را نیز طی کند.

نخبگی یک اطلاق دائمی نیست

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه برنامه‌های بسیار زیادی در این بنیاد در سال‌های گذشته اجرا می‌شد که متاسفانه پیوستگی و انسجام لازم را نداشت، تاکید کرد: نخبگی یک اطلاق دائمی نیست چراکه در پویایی و اثرگذاری تعریف می‌شود به این معنا که تعریف از نخبگی در هر سن و سطحی از دانش متفاوت است و هر فرد باید بر اساس سطح نخبگی به اثرگذاری برسد.

وی ادامه داد: با این نگاه فردی که فعالیت‌های او دچار سکون شده است به هیچ عنوان در دایره نخبگانی جای نمی‌گیرد از این رو بنیاد ملی نخبگان فعالیت تمام سطوح نخبگانی را رصد می‌کند تا فرد همواره در تراز نخبگی قرار بگیرد و اگر از این تراز خارج شود. در واقع از دایره نخبگانی خارج شده است.

سید افقهی یادآور شد: برنامه‌های بنیاد ملی نخبگان در بخش دانشجویی با محوریت اساتید انجام می‌شود تا دانشجوی مستعد برتر طبق نقشه راه رشد و تعالی که استاد برای او در نظر گرفته است، مسیر نخبگی را طی و به یک فرد اثرگذار چند بعدی تبدیل شود. در این مسیر البته برای اساتید نیز با همکاری وزارت علوم امتیازات خاصی در آیین نامه‌های ارتقاء اعضای هیئت علمی لحاظ خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه نخبه پروری یکی از اقدامات نخبگانی است، گفت: نخبه پروری یکی از شاخص‌های اصلی نخبگی است که همواره مورد تاکید حضرت آقا نیز قرار داشته است.

دولت در بالاترین سطح خود آمادگی تعامل با نخبگان را دارد

قائم مقام با اشاره به جذب نخبگان در دستگاه‌های اجرایی کشور، تاکید کرد: هدف اصلی این اقدام زمینه‌سازی برای حکمرانی نخبگان در بدنه دولت بود. بنیاد ملی نخبگان برای اجرای این مصوبه اقدامات بسیار خوبی انجام داد اما باید در حوزه اثرگذاری نخبگان در دستگاه اجرایی نیز اقداماتی انجام می‌شد. برای این اقدام بنیاد ملی نخبگان به عنوان یک نهاد فرادستگاهی و فرا وزارتخانه‌ای اقدامات لازم را از سال آینده با همکاری خود دستگاه‌های پذیرنده نخبگان انجام خواهد داد تا افراد در مشاغل موثر به کار گرفته شوند.

وی با اشاره به برگزاری برنامه گفتگوی نخبگان با حضور وزیر کشور، گفت: خوشبختانه دولت در بالاترین سطح خود آمادگی تعامل با نخبگان را دارد و پذیرای نظرات آنان است. به همین دلیل یکی از برنامه‌های اصلی بنیاد ملی نخبگان در دور جدید افزایش ارتباط بنیادهای نخبگان استانی با استاندارها و دیگر مسئولان درون استانی است. خوشبختانه بخش زیادی از استاندارها ارتباط بسیار خوبی با نخبگان بوم اقلیم خود دارد که به منظور نهادینه کردن این فرهنگ از جمعی از استاندارها در همایش گفتگوی نخبگان تقدیر و تشکر شد. تلاش بر این است با کمک رئیس جمهور محترم همین روند در سطح وزارتخانه‌ها نیز انجام شود.

سید افقهی با اشاره به نقش مهم نخبگان در ایجاد ارزش افزوده، خام فروشی را یکی از آفت‌های اقتصاد ایران در سال‌های گذشته دانست و تاکید کرد: اگر گفتمان دانش بنیان و حکمرانی نخبگان در بخش‌هایی مانند نفت صورت بگیرد که البته این موضوع نیازمند همراهی و همکاری نهادهای دیگر نیز هست میدان اثربخشی نخبگان گسترده‌تر خواهد شد. در این بخش نیز بنیاد ملی نخبگان اقدامات اولیه را آغاز کرده است و در تلاش است با همکاری سایر نهادها این مهم را محقق کند. علاوه بر این موارد بنیاد ملی نخبگان در حوزه قله سازی نیز اقداماتی را در دستور کار دارد چرا که این مهم می‌تواند در الگوسازی نخبگان نیز نقش بسزایی داشته باشد.

وی یادآور شد: فراموش نکنیم افرادی مانند شهید شهریاری در همین محیط حل مسئله توانستند به جایگاه نخبگی برسند و خود را به عنوان یک الگو و نماد در جامعه علمی و نخبگانی مطرح کنند که البته به لحاظ فرهنگی و هویتی نیز سرآمد و نخبه بودند. الگوسازی از این افراد هم رسالتی است که دفتر تکریم و الگوسازی بنیاد ملی نخبگان در پی آن است البته تعداد این ابر پروژه‌ها زیاد نیست اما می‌توان ذیل آنها پروژه‌های دیگری نیز طراحی کرد.

ضرورت فعالیت منسجم نخبگان در حوزه‌های امنیت غذایی، اقتصاد دریامحور و انرژی‌های نو

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: نکته مهم اینکه در ذیل این ابر پروژه‌ها زیست بوم نخبگانی نیز تقویت می‌شود و جهاد علمی و جنبش علمی مد نظر حضرت آقا نیز در دانشگاه‌های کشور محقق خواهد شد؛ به خصوص اینکه خوشبختانه مجموعه‌های دانش بنیان و علمی کشور اشتیاق بسیار زیادی برای فعالیت روی این ابر پروژه‌ها دارند.

سیدافقهی ادامه داد: دیگر موضوع، امنیت غذایی کشور است که در این حوزه نیز در بخش بذر نهاده‌های دامی و مواردی این چنینی نیاز است با فعالیت گسترده شرکت‌های دانش بنیان، کشور به خودکفایی لازم برسد. موضوع اقتصاد دریا محور یکی دیگر از قله‌های مد نظر است که برای نیل به این هدف نیز باید از ظرفیت‌های موجود در مناطقی مانند استان بوشهر به ویژه مکران بهره برد و اقتصاد دریا محور را در این استان ساحلی توسعه داد. مسئله بعدی اینه که کشور در فصل گرم با قطعی برق و در فصل سرد با آلودگی هوا مواجه است.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان در همین راستا تصریح کرد: در زمستان نیز برای رساندن گاز به خیلی از مناطق چالش وجود دارد. از طرفی نیروگاه‌های تولید برق نیز عمدتاً فرسوده هستند و به همین دلیل نیاز به انرژی بسیار زیادی دارند. از طرف دیگر، در بهره برداری از انرژی‌های نو مانند انرژی خورشیدنیز اقدامات بسیار کمتر از ظرفیت‌ها است. همه این موارد نیاز به فعالیت نخبگان به صورت منسجم دارد.