کسب‌وکار «مقاله‌سازی» آفتی بر جان علم
به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تولید مقاله و نشریات جعلی فضای فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی را تا به حدی آلوده کرده است که برخی از فعالان برجسته این عرصه با صدور بیانیه‌ای اقدامات خود را علیه این فعالیت پرآسیب در جهان تولید علم آغاز کردند. مجله نیچر در گزارشی اختصاصی به بررسی این اقدام پرداخته است که خلاصه آن را از نظر می‌گذرانید.
گروهی برجسته از سرمایه‌گذاران، ناشران دانشگاهی و سازمان‌های تحقیقاتی تلاش‌هایی را برای مقابله با «کارخانه‌های مقاله‌سازی» آغاز کردهاند. این کسب‌وکار مسموم یکی از سخت‌ترین مشکلات بر سر راه یکپارچگی علمی است. در بیانیه‌ای که این گروه در 19 ژانویه منتشر کرد، اقداماتی چون ردیابی دقیق کارخانه‌های مقاله‌سازی و نیز تمرکزهای منطقه‌ای و موضوعی آنها و بازنگری در روش‌های تأیید مؤلف مد نظر قرار دارند.
تجزیه و تحلیل‌های این گزارش نشان می‌دهد که حدود دو درصد از کل مقالات علمی منتشرشده در سال 2022 شبیه تولیدات کارخانه مقاله‌سازی است. اگرچه تلاش‌های فناورانه بسیاری برای شناسایی مقالات ساختگی وجود دارد، اما همچنان کار دشواری است و متوقف کردن آنها حتی به مراتب کار سخت‌تری است.
برآوردها حاکی از آن است که صدها هزار نشریه تولیدی کارخانه‌های مقاله‌سازی، فضای نشریات علمی را مسموم کردهاند. این به‌اصطلاح کارخانه‌ها اغلب در ازای دریافت پول برای محققانی که در پی تکمیل رزومه خود هستند مقاله جعل می‌کنند، مقالات و مجلات جعلی یا بی‌کیفیت تولید می‌کنند و حق تألیف می‌فروشند.
* هوش مصنوعی به مقاله‌سازی‌ها دامن می‌زند
دبورا کان (Deborah Kahn) عضو منتخب شورای کمیته اخلاقیات در چاپ و نشر (COPE) که سازمانی غیرانتفاعی در بریتانیاست می‌گوید: «هدف از اقداماتی که پیش می‌بریم، ارائه راه حل‌های واقعی است، نه فقط کلمات توخالی.»
محققان همچنین نگران هستند که ظهور ابزارهای هوش مصنوعی مولد مشکل را تشدید می‌کند، چرا که روش‌های بیشتر و جدیدتری برای تولید سریع مقالات جعلی ارائه می‌دهند و کار تشخیص واقعی از جعلی را سخت می‌کنند.
به باور آدام دی (Adam Day)، دانشمند علوم داده در لندن نیز کار مقاله‌سازی به یک فرهنگ تبدیل شده است و کارخانه‌های مقاله‌سازی مدت‌هاست که دردسر ایجاد کردهاند و نادیده گرفته شده‌اند.
در ماه مه 2023، کمیته اخلاقیات در چاپ و نشر بریتانیا و انجمن بین‌المللی ناشران علمی، فنی و پزشکی (STM) در شهر آکسفورد انگلیس نشستی مشترک برگزار کردند تا به موضوع کارخانه‌های مقاله‌سازی رسیدگی کنند. این نشست با حضور محققان، تحلیلگران یکپارچگی پژوهشی، ناشران و سرمایه‌گذاران برگزار شد. آنها بیانیه‌ای با عنوان United2Act (به معنای اتحاد برای اقدام) منتشر کردند و در آن به پنج حوزه‌ای پرداختند که نیاز به اقدام فوری دارد. در این بیانیه همچنین کارگروه‌هایی معرفی شدند که فعالیت آنها در راستای بهبود آموزش و آگاهی از مشکلاتی است که کارخانه‌های مقاله‌سازی ایجاد می‌کنند.
معرفی نرم‌افزارهایی برای تأیید هویت نویسندگان، ویراستاران و داوران مقالات نیز بخش دیگری بود که در این بیانیه به آن پرداخته شد. شورای تحقیقات اروپا (حامی مالی طرح) و سه ناشر نامدار بین‌المللی: الزِویر (Elsevier)، وایلی (Wiley) و اسپرینگر نیچر (Springer Nature) نیز از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
به گفته دبورا کان، این بیانیه مبنایی برای تلاش‌های آینده خواهد بود. وی امیدوار است با گروه‌های کاری و راهبری درست اقدامی علیه کارخانه‌های مقاله‌سازی صورت گیرد.
انتهای پیام/