دانشگاه محل آموزش زبان‌های خارجه باشد یا خیر؟/ ضرورت بازنگری شیوه‌نامه آموزش زبان
مهدی دَهمَرده، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، درباره ارزیابی بحث آموزش زبان عمومی در دانشگاه‌های کشور اظهار کرد: از چند بعد می‌توان به مقوله آموزش زبان در دانشگاه‌ها توجه کرد که یکی از آنها انگیزه دانشجویان در یادگیری است.
وی افزود: دانشجویان قبل از ورود به دانشگاه‌های کشور ۶ سال زبان‌های خارجه از جمله زبان انگلیسی و زبان عربی را در مدارس فرامی‌گیرند و عمده دانش آموزان در بدو ورود به دانشگاه مخصوصا آنهایی که در بحث زبان فقط به محتوای مدارس آموزش و پرورش اکتفا کرده باشند در این حوزه ضعف خواهند داشت.
دهمرده تصریح کرد: وقتی فردی در حوزه‌ای با وجود تلاش‌های مکرر ضعف داشته باشد، خواه یا ناخواه انگیزه خود را پس از مدتی از دست خواهد داد.
کاربردی نبودن زبان‌های خارجی؛ نتیجه کاهش انگیزه برخی از دانشجویان به فراگیری زبان‌های خارجه
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: اکثر متون و محتوا در دانشگاه‌ها به زبان فارسی تدریس می‌شوند و معمولا از منابع خارجی به‌خصوص در مقطع کارشناسی استفاده نمی‌شود؛ برهمین قاعده دانشجویان به زبان‌های خارجی از قبیل عربی، انگلیسی، اسپانیایی، ایتالیایی و ... نیاز پیدا نمی‌کنند و انگیزه‌های یادگیری کاهش می‌یابد و با توجه به ضعف دانش زبانی پیش از ورود به دانشگاه قاعدتا دانشجویان از علاقه به یادگیری آموزش‌های عمومی زبان انگلیسی در دانشگاه‌ها فراری می‌شوند.
بالابودن سطح انگیزه فراگیری زبان بین دانشجویان فنی
وی اضافه کرد: استادان در برخی از رشته‌ها به خصوص رشته‌های فنی دانشجویان را راغب به استفاده از محتوای به‌روز دنیا مانند کتاب و مقاله می‌کنند. مثلا، مشاهده تراز دانشجویان در رشته‌های فنی نشان داد که سطح یادگیری، انگیزشی و علاقه آنها به فراگیری زبان بالاست و برهمین اساس اساتید علاقه بیشتری در معرفی منابع خارجی به دانشجویان دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: دانشجویی که از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شود باید برخی از دروس تخصصی را به زبان انگلیسی پشت سر بگذارد و این مسئله با رغبت و انگیزه بیشتری در میان دانشجویان فنی وجود دارد.
دهمرده گفت: طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تمام دانشجویان در دانشگاه‌های کشور موظف به گذراندن حداقل ۳ واحد عمومی زبان انگلیسی با استاندارد متوسط رو به بالا هستند تا پس از اخذ این واحد بتوانند محتوا و کتاب‌ها و مقالات تخصصی رشته خود را به صورت تخصصی مطالعه کنند، اما در موارد متعدد با دانشجویانی مواجه هستیم که دانش زبانی ایشان بسیار پایین‌تر از استاندارد مدنظر دانشگاه‌هاست.
بی‌انگیزگی دانشجویان در فراگیری زبان
وی ادامه داد: دانشگاه‌ها نمی‌توانند از سطح استاندارد آموزشی خود کم کنند و الزام به ارائه آن هستند، اما برخی از دانشجویان با سطح زبان انگلیسی در حد همان حداقل هم آشنایی و اطلاعات ندارند و همین سرخوردگی و عدم انگیزه را در بین دانشجویان ایجاد می‌کند.
لزوم بازنگری شیوه‌نامه آموزش‌های زبان انگلیسی در شورای عالی انقلاب فرهنگی
دهمرده با اشاره به لزوم بازنگری در دروس زبان انگلیسی و زبان تخصصی در دانشگاه‌ها اظهار کرد: نه تنها محتوای دروس بلکه شیوه نامه آموزشی زبان انگلیسی که در شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم وجود دارد، باید بازنگری شود. اکنون به صورت جزیره‌ای به این موضوع نگاه می‌شود، مثلا تکالیف وزارت علوم و وزارت آموزش و پرورش نباید جدا از هم باشد، اما متاسفانه این دو در راستای یکدیگر حرکت نمی‌کنند، یعنی اقدامات اجرایی وزارت علوم و دانشگاه‌ها دنباله روی آموزش و پرورش و مدارس نیست. برای بهبود وضعیت موجود و حل مشکلات، راهی جز این نداریم که به دانشگاه‌ها نگاه کنیم و از متخصصان امر کمک بخواهیم و تنها راه علاج این است که پیوندی علمی و غیررقابتی و سازنده بین وزارت آموزش و پرورش که عمدتا شامل سیاستگذاران مربوطه و دانشگاه‌ها به وجود بیاید.
ارائه ۴ مهارت ساده‌تر شدن فراگیری زبان در مدارس
وی تاکید کرد: سیاستگذاران آموزش و پرورش طبق برنامه ملی کشور ملزم کرده اند که باید زبان انگلیسی در مدارس همراه با اجرایی کردن چهار مهارت از قبیل سهولت در صحبت کردن، راحت خواندن و گوش کردن و سهولت در نوشتن آموزش داده شود و دانش آموزان هم باید به خوبی آنها را فرا بگیرند.
ناهمخوانی محتوای زبان با برنامه‌های درسی سیاستگذاران
دهمرده با بیان اینکه محتوای تولیدی زبان انگلیسی مطابق برنامه درسی تنظیم شده توسط سیاستگذاران نیست و در اینصورت نمی‌تواند اهداف ترسیم شده را محقق کند، تاکید کرد: محتوای تولیدی زبان انگلیسی برای تدریس در اختیار معلمان قرار می‌گیرد و آنها در زمان حضور در کلاس‌های درس و در خوشبینانه‌ترین حالت مطالب مربوطه متناسب با محتوای کتاب تدریس می‌شود، اما همواره با توجه به عدم تطابق محتوای دروس با برنامه‌های کلان کشور دانش آموزان در زمان ورود به دانشگاه‌ها رغبتی به فراگیری درس زبان انگلیسی عمومی ندارند.
دهمرده گفت: آیا دانشگاه باید محلی برای ارائه آموزش‌های زبان انگلیسی یا هر زبان دیگری باشد یا خیر؟ یا اینکه دانش آموز در مدارس زبان خارجی را به گونه‌ای فرا بگیرد که بتواند به راحتی در دانشگاه از متون تخصصی مربوطه بهره جوید؟ این دو سوال به شدت مهم هستند و باید به آنها پاسخ داده شود.
لزوم اخذ سیاست‌های جدید زبان در برنامه‌های درسی وزارت علوم
وی بیان کرد: برنامه‌های سیاستی زبان‌های خارجه باید در دو بعد مورد توجه قرار بگیرند، یکی لزوم توجه آموزش و پرورش به این امور است و با وجود دغدغه‌های اساسی فرهنگیان از جمله عدم برخورداری از معیشت مدنظر و کرامت مناسب، راه را به جایی نخواهیم برد و باید اساسی این موضوع را در آموزش و پرورش بررسی کنیم، در وزارت علوم و دانشگاه‌ها بحث زبان عمومی و زبان تخصصی نیازمند سیاستگذاری کلان و جدید است و نمی‌توانیم با برنامه‌های قدیمی نیاز‌های سیستم فعلی را پاسخ دهیم.
انتهای پیام/