خودمراقبتی، یعنی توجه افراد به ابعاد هفتگانه سلامت

اکبر نیک‌پژوه در گفت‌وگو با رادیوسلامت با اشاره به تعریف سازمان جهانی بهداشت از خودمراقبتی افزود: من یک انسان سالم چه از نظر جسمی چه از نظر روحی هستم؛ اگر من عملکردهایی را یاد بگیرم که این سلامت جسمی و روانی خود را همچنان خوب نگه بدارم و همچنین یاد بگیرم که چطور از ابتلا به بیماری‌ها پیشگیری کنم و بیاموزم اگر بیمار شدم چه اقداماتی انجام دهم تا بهبود پیدا کنم، به مجموعه‌ای از این عملکردها، خودمراقبتی می‌گویند.

او ادامه داد: بدین معنا که خودمراقبتی حقیقتاً شیوه‌ای از زندگی است که جنبه‌های مختلفی از پیشگیری از بیماری‌ها را در برمی گیرد. افراد هم‌زمان به حفظ سلامت روان و جسم توجه می‌کنند و می‌آموزند تا اگر بیمار شدند چه کارهایی بهتر است انجام دهند تا بهبود پیدا کنند، این یعنی خودمراقبتی.

این متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی با بیان این که خودمراقبتی در عمل پزشکی در حقیقت مفهوم سلامت را در بر می‌گیرد، گفت: سلامت از دیدگاه سازمان سلامت بهداشت جهانی این گونه تعریف می‌شود، سلامت یعنی داشتن رفاهِ کامل روانی، جسمی و اجتماعی انسان، ازاین‌رو داشتن بیماری به معنای سلامت کامل نیست.

او با تأکید بر اینکه باید به ارتقاء سلامت ورود پیدا کنیم، افزود: ارتقاء سلامت یعنی افراد در شناخت عوامل تأثیرگذار در سلامت فردی و اجتماعی توانمند شوند و اینکه چطور تصمیم بگیرند چه چیزهایی را انتخاب کنند؟ چه  رفتارهای صحیح بهداشتی داشته باشند و یک شیوه زندگی سالم را برای خودشان در نظر بگیرند.

نیک پژوه در ادامه به ضرورت و اهمیت‌های خودمراقبتی اشاره و بیان کرد: خودمراقبتی امری بسیار مهم و ضروری است به‌طور مثال یک بیماری در بیمارستان بستری شده است. این بیمار موقع ترخیص از بیمارستان باید به چند تا موضوع بسیار مهم آگاه باشد که اگر هرکدام از آن‌ها را رعایت نکند ممکن است که فرد دچار مشکل شود.

او ادامه داد: یکی از مثال‌ها این است که فرد باید بداند که وقتی از بیمارستان ترخیص شد آیا باید دوباره به بیمارستان مراجع کند یا خیر؟ و اگر باید مراجعه کند چه زمانی مراجعه کند؟ علائم و نشانه‌ها را باید یاد بگیرد تا اگر دچار مشکل شد به بیمارستان برگردد.

این متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی افزود: مورد بعدی که باید به آن توجه داشت، داروها هستند. به‌طور مثال، فرد موقعی که از بیمارستان ترخیص می‌شود باید بداند چه داروهایی باید بگیرد و چه مدت باید مصرف کند، این یعنی خودمراقبتی.

نیک پژوه در ادامه گفت: مورد بعدی آزمایش‌هایِ انجام شده است. فرد باید بداند که بعد از دریافت نتایج از آزمایشگاه باید به پزشک مراجعه کند. هر کدام از این موارد رعایت نشود، ممکن است فرد را دچار عوارض کند که برای فرد خطرناک بوده و منجر به مسائل بزرگ‌تری شود.

او خودمراقبتی را دریافت اطلاعات و دانش صحیح از منابع درست نامید و افزود: این اطلاعات می‌تواند از طریق پزشکان، پرستاران، و یا وب سایت‌های وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی دریافت شود.

این متخصص طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی با بیان اینکه سلامتی هفت مؤلفه دارد، اظهار کرد: سلامت فیزیکی، سلامت ذهن و روان، سلامت عاطفی، سلامت اجتماعی، سلامت معنوی، سلامت شغلی، سلامت محیط اجتماعی، هفت مؤلفه سلامت هستند.