هیچ نظارتی بر روی مراکز تتو یا خالکوبی زیرزمینی نیست

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا- رضا نیکنام؛ خالکوبی دارای سابقه و تاریخچه چند هزار ساله است. مصر، چین و ایران از جمله کشور‌هایی به شمار می‌روند که خالکوبی در میان مردمان‌شان رواج داشته است. اینگونه که در تاریخ آمده دربین مردم آن دروه خالکوبی به شکلی خرافاتی جنبه تسکین درد داشته واز این رو در طب سنتی بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. اما این خالکوبی یا تتو (تاتو) که طی سال‌های اخیر در کشور‌های مختلف جهان از جمله کشور خودمان رایج شده با آنچه که در گذشته انجام می‌شد، تفاوت‌هایی یافته و به نوعی پدیده جدیدی به شمار می‌رودکه بیشتر جنبه زیبایی و مد برای برخی‌ها پیدا کرده است.

ابتلا به انواع بیماری‌های عفونی و عوارض آن 

مهتا عسگری، نماینده مرکز بهداشت غرب تهران در گفت وگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: انجام تاتو یا خالکوبی در دوره کنونی دستخوش تغییرات بسیاری شده است. به فرض در گذشته و تا چند سال قبل بخشی از علل بروز اختلالات شخصیتی افراد، که مورد بررسی قرار می‌گرفت این بود که ببینند فرد در بدن خود تتو دارد یا خیر؛ اما اکنون این عمل بیشتر جنبه مد و فرهنگ و زیبایی پیدا کرده و البته باید‌ها و نباید‌هایی به دنبال دارد.

این پزشک عمومی تاکید کرد: هرچند از دیدگاه پزشکی، انجام تاتو جرم نیست؛ اما از نگاه بهداشتی اهمیت فراوانی دارد و آن زمانی است که جان و سلامت شهروندان به خطر بیفتد. پروسه تتو (تاتو) یا خالکوبی بر روی پوست و قسمت‌های مختلف بدن به‌گونه‌ای است که می‌تواند عوارض و پیامد‌هایی برای افراد مختلف در پی داشته باشد؛ اما در این بین نباید از ریسک بالای انتقال و ابتلای افراد به بیماری‌ها و ویروس‌های خطرناک از جمله هپاتیت و ایدز در مراکزی که به شکل غیرقانونی و غیر بهداشتی در این زمینه فعالیت می‌کنند غافل شد. 

وی افزود: انجام تتو یا خالکوبی مثل هر پروسه مشابه دیگر مثل تزریقات و ... ریسک انتقال بیماری و ویروس را به افراد دارد. یک سوزن که جسم خارجی است از محیط خارج وارد بدن شده و یک ماده خارجی دیگر را وارد لایه‌های پوست می‌کند، در نتیجه مثل هر سوزن دیگری مانند سرنگ می‌تواند ناقل انواع بیماری‌ها و ویروس‌های خطرناک باشد.

 عسگری ادامه داد: از آنجا که استفاده از ترکیبات رنگی برای خالکوبی و تتو در لایه پوست قرار می‌گیرد استریل بودن محیط و ابزارمورد استفاده در حین کار بسیار مهم است؛ بنابراین اگر به هنگام خالکوبی مسائل بهداشتی رعایت نشود می‌تواند باعث ایجاد بیماری‌های عفونی شود. بیماری هایی، چون انواع هپاتیت، سل، زرد زخم و حتی ایدز بر اثر استفاده از سوزن آلوده. از آنجا که خالکوبی در کشور ما بر خلاف دیگر کشور‌ها که توسط پزشک انجام می‌گیرد بیشتر از طریق آرایشگر‌ها انجام می‌شود و اصولا رعایت موارد بهداشتی و استفاده از وسایل یکبار مصرف و استریل کردن آن‌ها همچنین محیط هزینه‌بر است معمولا موارد بهداشتی حین انجام این کار در مراکز غیرمجاز و زیر زمینی رعایت نمی‌شود.

بروز حساسیت و آلرژی فردی به ترکیبات رنگی

نماینده مرکز بهداشت غرب تهران با بیان اینکه درکنار بحث انتقال انواع ویروس‌ها و بیماری‌های خطرناک در زمان انجام تتو در مراکز غیر مجاز و زیر زمینی، موضوع بروز عوارض مختلف این عمل در افراد مختلف اهمیت فراوانی دارد، افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در خالکوبی ممکن است ایجاد شود حساسیت و آلرژی به ترکیبات رنگی است که در لایه پوست برای ایجاد رنگ کار گذاشته می‌شود. گاهی نیز حساسیت می‌تواند به ماده‌ای باشد که برای بی حسی، هنگام انجام خالکوبی استفاده می‌شود وطبیعی است که حساسیت به موادی که برای بی حسی در حین کار از آن استفاده شده بعد از مدتی از بین می‌رود، اما حساسیت به ترکیبات رنگی تا زمانی‌که در لایه پوست قرار داشته باشند گریبان‌گیر شخص خواهد بود. 

ابتلا به برخی از بیماری‌های پوستی مثل مورفا و لوپوس

این پزشک اضافه کرد: در خالکوبی مواد رنگی انتخاب و در لایه پوست به نوعی کاشته می‌شود. به عنوان مثال برای رنگ سبز و آبی از ترکیبات کرومات، نارنجی و قهوه‌ای از ترکیبات آهن و برای رنگ زرد از ترکیبات آلمینیوم استفاده می‌شود. این ترکیبات رنگی به خودی خود جذب سیستمیک در بدن ندارند و بنابراین می‌توانند در بدن فرد اثرات منفی به جا بگذارند. اما معمولا دیده شده که در محل تتو و خالکوبی برخی از بیماری‌های پوستی ایجاد می‌شود. بیماری هایی، چون «مورفا»، «لوپوس دیسکوئید»، و  «سارکوئیدوزیس» که جزء بیماری‌هایی به شمار می‌روند که مربوط به سیستم ایمنی بدن هستند و پوست را درگیر می‌کنند. از این رو به دلیل اینکه این بیماری‌ها در محل تتو و خالکوبی دیده شده، پزشکان این احتمال را می‌دهند که عامل آغاز کننده می‌تواند تتو و خالکوبی باشد.

برخورد جدی و پلمب مراکز غیر مجاز 

نماینده مرکز بهداشت غرب تهران در زمینه چگونگی نظارت بر کار مراکز و آرایشگاه‌ها و اماکن زیبایی که خدماتی، چون تتو کاری دارند تاکید کرد: همان طور که پیش‌تر گفته شد انجام تتو به خودی خود غیرقانونی و نیست مگر اینکه خلافش ثابت شود. مثلا یکسری حرفه‌ها و مشاغلی که در امور زیبایی و همسو با آن هستند مثل آرایشگاه‌ها و ... باید از مسیر و فیلد قانونی و دریافت مجوز به این امور بپردازند.
عسگری گفت: افرادی که تحت عنوان تتو کار در این مراکز فعالیت دارند باید حتما دوره‌های آموزشی را در مراکز معتبر گذرانده و مدرک معتبر داشته باشند. مدارک معتبری که مورد تایید سیستم دولتی و بهداشت قرار گیرد. به اضافه اینکه این افراد باید کارت بهداشت و سلامت از مراکز بهداشت اخذ کنند باید دارای مجوز‌های لازم از اتحادیه و اصناف مربوطه داشته باشند و فقط با این شرایط مجاز به فعالیت هستند.

وی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا که آیا کارشناسان و بازرسان مراکز بهداشت به شکل مستقل با مراکزی که به شکل غیرقانونی و به اصطلاح زیر زمینی فعالیت دارند، برخورد دارند یا خیر گفت: اگر مجوز‌های لازم وجود نداشته باشد به طور جدی برخورد و با حکم قضایی و همراهی نیروی انتظامی و اداره اماکن در اسرع وقت پلمب خواهند شد. اگر اینگونه مراکز تابلو و سردر داشته باشند کارشناسان اداره بهداشت با بررسی همه جوانب و بازدید میدانی با استفاده از ماده ۱۳ نسبت به تعطیلی و پلمب اینگونه مراکز اقدام و در غیر این صورت از طریق مراجع قانونی حکم پلمب دریافت کرده و با همراهی نیروی انتظامی برخورد قانونی انجام می‌شود و باید برای جلوگیری از فعالیت زیرزمینی و غیر قانونی خالکوبی حمایت چند جانبه ارگان‌ها و نهاد‌های مختلف از جمله مرکز بهداشت، نیروی انتظامی، اداره اماکن و اتحادیه اصناف را لازم دارد.

 سرپرست مرکز بهداشت جامع سلامت یافت آباد تهران تاکید کرد: «نگاه جدی مرکز بهداشت در این زمینه پیشگیری و کنترل بیماری هاست که بسیار مهم است و برای همین برای این قبیل خدمات، داشتن کارت بهداشت و فاکتور ایمنی ضروری است.»

تصویر خالکوبی در دین ما

خالکوبی را پزشکان عمل تتو و خالکوبی را به جز موارد خاص در رفع نواقص زیبایی افراد و برخورداری مراکز از شرایط بهداشتی و ایمنی به دلیل شکستن سد دفاعی پوست وتهدید سلامتی فرد نامناسب دانسته اند. به ویژه آنکه گاه بیماری‌های عفونی و بروز حساسیت در پی دارد و اگر وسایل خالکوبی به خوبی ضد عفونی نشوند احتمال ابتلا و انتقال ایدز و هپاتیت کم نیست.

 بر اساس همین موارد هم بوده که خالکوبی از دیدگاه دین اسلام، روا نیست. البته در کتاب تورات ودین یهودیت نیز آن‌را مجازندانسته اند. اما دلیل این موضوع علاوه آسیب‌های بدنی چه چیزی است؟ حجت الاسلام «صفر شعبانی» کارشناس و مبلغ دینی در این باره گفت: «در دین اسلام خالکوبی مکروه است یعنی انجامش بد بوده ومی تواند به مرور زمان باعث اسیب‌های جدی شود. خداوند عقل را در بدن انسان قرار داده است. مثلا در رانندگی گفته می‌شود هرجا چاله آبی دیدی، آهسته رانندگی کن، چون احتمال خطر هست وفقط نباید وقتی به دریا رسیدید ترمز کنید، چون خطر زیادی دارد و در خالکوبی هم همین‌طور است بنابراین این فرد می‌تواند اسیب‌های دیگری هم به بدنش وارد کند وبرای همین باید از همان ابتدا ونقطه صفر کاری را انجام نداد.

قانونی برای خالکوبی وجود ندارد

تتو و خالکوبی در حال گسترش است، بدون آنکه قانونی وجود داشته باشد. به گفته یکی از پزشکانی که برای گواهینامه، گواهی سلامت ارائه می‌کنند، در برگه تایید سلامت، بخشی هست که اگر فردی روی دست وبازوانش خالکوبی بود، فرد را به روان شناس ارجاع دهند. چراکه این کار به نوعی اختلال شخصیت به شمار می‌آید، اما کمتر پزشکی به این بخش توجه دارد، چراکه این اقدامش برخی مواقع با خشونت فرد همراه می‌شود. نبود قانونی سختگیرانه در این زمینه باعث شده که هیچ مقام قضایی خالکوبی را غیر قانونی و جرم نداند. 

در این زمینه محمد الماسی، وکیل پایه یکم دادگستری تهران نیز به آناگفت: در قانون انجام خالکوبی جرم نیست و اگر فردی روی قسمتی از بدنش نقشی زد نمی‌توان وی را محکوم کرد. البته زمانی که خالکوبی انجام وباعث بروز آسیب به قسمتی از بدن فرد دیگری شود و شکایت داشته باشد با طرح شکایت به یکی از این ارگان‌ها از جمله پلیس ۱۱۰، اداره اماکن، مرکز بهداشت و اتحادیه اصناف می‌تواند با طی کردن مراحل قانونی موضوع را پیگیری و به نتیجه برساند.