آب‌وهوایی طوفانی در سیاره‌ای داغ

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، با ترکیب مشاهدات چندساله تلسکوپ فضایی هابل ناسا و  مدل‌سازی رایانه‌ای از سیاره‌ای فراخورشیدی، اخترشناسان شواهدی مبنی بر چرخش طوفان‌های عظیم و فعالیت‌های آب و هوایی پویا در آن یافتند. این سیاره‌ داغ که کمی از سیاره مشتری برزگ‌تر است، در فاصله ۸۸۰ سال نوری از ما در صورت فلکی کشتی‌دُم قرار دارد.

این سیاره که WASP-121 b نام دارد قابل سکونت نیست. اما یافته‌های اخیر، گامی مهم برای مطالعه الگوهای آب و هوا در فراخورشیدی‌ها و شاید یافتن سیارات فراخورشیدی باالقوه قابل سکونت با آب و هوای پایدار است.

در چند دهه گذشته، مشاهدات دقیق تلسکوپی از سیارات همسایه در منظومه شمسی نشان می‌دهد که جو متلاطم  و بسیار ناپایداری دارند. اساسا این تنوع در مورد سیارات اطراف ستاره‌های دیگر نیز صدق می‌کند اما برای اندازه‌گیری چنین تغییراتی به مشاهدات و مدل‌سازی‌های دقیقی نیاز است.

برای بررسی این کشف، تیمی بین‌المللی از اخترشناسان، مشاهدات هابل از سیاره WASP-121 b را که در سال های 2016، 2018 و 2019 ثبت شده بود را جمع‌آوری و دوباره پردازش کردند.

آن‌ها دریافتند که این سیاره دارای جوی پویا است که در طول زمان تغییر می‌کند.این تیم با استفاده از تکنیک‌های پیچیده مدل‌سازی نشان دادند که این تغییرات چشمگیر و زودگذر را می‌توان با الگوهای آب و هوا در جو سیاره فراخورشیدی توضیح داد.
این تیم دریافت که جو WASP-121 b در رصدهای مختلف، تغییرات قابل توجهی داشته است. از همه مهمتر، احتمالا جبهه‌‌‌های هوای قدرتمند، طوفان‌ها و گردبادهای عظیمی وجود داشتند که به دلیل اختلاف دمای زیاد بین سمت رو به ستاره و سمت تاریک سیاره فراخورشیدی به طور مکرر ایجاد و نابود شده‌اند. همچنین این مشاهدات، تنوع در ترکیب شیمیایی جو این سیاره فراخورشیدی را آشکار کرد.

مطالعه الگوهای آب و هوای سیارات فراخورشیدی برای درک پیچیدگی جو این سیارات بسیار مهم است، به ویژه که ما در جستجوی سیارات فراخورشیدی قابل سکونت هستیم.

 WASP-121 b در سال ۲۰۱۵ کشف شد. این سیاره آنقدر به ستاره‌اش نزدیک است که تناوب مداری آن - یک بار گردش سیاره به دور ‌ستاره‌اش- تنها 1.27 روز است. نزدیکی این سیاره به ستاره میزبانش و حرکات جزو مدی آن‌ها باعث می‌شود یک طرف این سیاره فراخورشیدی که همیشه رو به ستاره میزبانش است، در نور دائمی روز و طرف دیگرش در تاریکی دائم قرار گیرد. درست به همان شکلی که یک سمت ماه همیشه رو به زمین است.
دمای سمت روز این سیاره به 2150 درجه کلوین می‌رسد. سمت شب این سیاره نسبت به سمت روز بسیار خنک‌تر است؛ گرچه در مقابل زمین بسیار گرم است و دمای آن به ۱۵۰۰ کلوین نیز می‌رسد.
منبع: ناسا