تخریب هویت مشهد در بافت اطراف حرم

به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از خراسان، محمد جواد عرفانیان مشاور معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی درنخستین همایش بین‌‌المللی بافت‌های فرسوده، معماری شهرسازی، چالش و فرصت‌ها که در تالار شهر مشهد برگزار شد، با اشاره به تعریف فرهنگ و هویت اظهار کرد:هویت به حقیقت جوهر چیستی و دلایل اعتباری وقوع پدیده های مادی اطلاق می شود.

به گفته وی هویت از بطن پدیده های مادی استخراج می شود و اساسا بی هویتی نداریم.
وی با بیان این که هویت عینیت و بازتاب شرایط معنوی و حالات روحی و دلایل وقوع پدیده مادی بشر است، گفت: معماری و شهرسازی امروز ما عین هویت امروز جامعه ماست و این بازتاب روابط بین مردم و جامعه است. عرفانیان به خصوصیاتی که کالبد شهررا می سازد اشاره کرد و گفت: اصالتا مشهدی هستم و از بافت قدیمی مشهد خیلی خاطره دارم ، طی یک ماه گذشته 2 بار از بافت قدیمی مشهد بازدید کردم البته این بافت با تخریب و تغییراتی که در آن انجام شده مانند برهوت است و چیزی از بافت قدیمی باقی نمانده است ، از این رو دیگر حس خاصی نسبت به این بافت نداشتم. وی افزود: حدود 8 سال قبل وقتی بعد از چند سال به ایران آمدم به راننده آژانس گفتم به میدان شهدا می روم اما وقتی میدان را دیدم، با لهجه مشهدی گفتم اینجا میدان شهدا نیست، البته وقتی دور زدم وازابتدای خیابان شیرازی حرم مطهررا دیدم متوجه شدم که اینجا میدان شهداست ولی حس ناشی از یادآوری خاطرات در من و مردمی که میدان شهدا را قبلا دیده بودند، از بین رفته است. اگر چه این حس ارزشمند است ولی اکنون ازبین رفته است.
وی افزود: چندی قبل به عیدگاه و از آن جا به خانه داروغه رفتیم که زیر سایه ساختمانی بزرگ دفن شده است، یادم آمد که در گذشته در این محله یک منبع آب آجری بود؛ یک هیئت مذهبی داشتیم و می رفتیم از آن جا اسب می آوردیم که نشانه آن زمان ما همین منبع آجری آب بود و اکنون برخی از این آثار از بین رفته است. تصویر ذهنی که ازمشهد داریم این است که مشهد شهر امام رضا(ع) است اما بافت اطراف را تخریب و این تصویر را مخدوش کردند.
مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن، ساختمان وزارت راه و شهرسازی تاکید کرد: نقشه شارستان رضوی و کاربری های اطراف آن را دیدم، حدود 70 درصد تجاری- مسکونی و 10 درصد مسکونی است. این گونه تعریف کاربری نشان می دهد که جمعیت ثابت این بافت را که حرم را حفاظت می کند نخواهیم داشت و فقط جمعیت متغیردر این بافت ساکن خواهد شد.وقتی تعادل به وجود می آید ، هم کالبد و هم هویت را می سازد.
وی با اشاره به ویژگی های شهرها افزود: برای مثال واشنگتن شهر سیاست است و هیچ ساختمانی حق ندارد بلند تر از کاخ سفید باشد و لی در مشهد بسیاری از ساختمان هابلندتر از گنبد امام رضا (ع) است.
وی تصریح کرد: کاری که در مشهد اتفاق می افتد این است که یک موزه در این طرف کوه و یک موزه دفاع مقدس در آن طرف کوهسنگی می سازیم. با این اقدامات تنها موزه طبیعت مشهد یعنی کوهسنگی را آگاهانه از بین می بریم . وی با اشاره به آداب زندگی ایرانی اسلامی گفت: آیا در برابر حرم مطهررضوی ، زیبایی ، نیایش ، ادب و موضوع غصبی نبودن زمین های اطراف حرم را رعایت کرده ایم ؟ آیا درنوسازی بافت و ایجاد ساختمان های بلند مرتبه مادیات مد نظر بوده یا معنویات؟
عرفانیان رعایت نشدن این مسائل را نشانه بی حرمتی و بی احترامی به حرم مطهر رضوی دانست ویادآور شد: شهر دچار بیماری بافت فرسوده شده است و مانند انسان که دچار بیماری می شود باید پیشگیری و درمان کرد. آیا در بافت قدیم مشهد پیشگیری و تشخیص بیماری درست انجام شده و آیا راهکار قلع و قمع بافت قدیمی مشهد درست بوده است؟ همچنین در این همایش " الیزابت رزینا " استاد دانشگاه پلی تکنیک میلان ایتالیا با اشاره به بازدید خود ازحرم مطهر رضوی و بافت اطراف گفت: مشهد شهر روشن و آینده دار و هیجان انگیزی است که باید به میراث فرهنگی آن توجه شود. وی حرم مطهر را دارای ظرفیت های مختلفی عنوان کرد و گفت: خیلی مهم است که پیوندی بین سنت و نو آوری خلاقانه در کنار هم قرار گرفته است.
وی یادآور شد: تخریب بی رویه در مشهد و در خطرقرار گرفتن میراث فرهنگی ناشی از توسعه فناوری است.
نگرش مدرن به میراث فرهنگی که شکل گرفته است با این پرسش شروع می شود که ارزش میراث فرهنگی به چیست؟ به اطراف ، دلایل پیدایش و بافت آن که باعث پیدایش آن شده است. وی در پاسخ به سوالی درباره بافت تاریخی مشهد اظهار کرد: اگر چه با توجه به شرایط ، ایجاد هتل پنج ستاره برای زائران نیاز بوده است ولی راهکارهای بهتری هم بود که می شد اجرا کرد و بافت قدیمی را حفظ کرد که در ایتالیا برای حفظ بافت های قدیمی به جواب منطقی رسیده اند.
در ادامه اعظمی رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد گفت: افزایش جمعیت و مهاجرت ، توسعه بی رویه شهرها و تمرکزفعالیت های اقتصادی و اجتماعی در این بافت ها از علل دگرگون شدن ساختار فیزیکی بافت های قدیمی است.
همچنین جلب مشارکت کارآفرینان، صاحبان سرمایه فکری، مدیریتی و مالی، تدوین ساختار قانونی و حقوقی مشخص برای مشارکت مردم، ارائه تعریف مشخص و روشن از موضوع بافت فرسوده در طرح های توسعه شهری و لزوم بازنگری در ضوابط و مقررات مدیریت بافت های فرسوده از جمله پیشنهادهای وی بود. دراین همایش از دکتر یعقوب دانش دوست دارای دکترای معماری و شهرسازی و از پیشکسوتان معماری تقدیر شد.