خبر خوش برای بیماران دیابتی؛ محصولی دانش‌بنیان که از قطع عضو جلوگیری می‌کند
خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ اختراع محبوبه محمودی با عنوان «زخم‌پوش هیدروژلی» در دهمین جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی عنوان اختراع برتر را کسب کرد.
در دهمین جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی که به مناسبت هفته پژوهش و فناوری ۲۹ آذر ۱۴۰۲ در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، اختراع محبوبه محمودی عضو هیئت علمی تمام‌وقت دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، دانشیار رشته مهندسی پزشکی این دانشگاه و عضو هیئت مؤسس مرکز تحقیقات تعویض مفصل دانشگاه تهران با عنوان «زخم‌پوش هیدروژلی» به‌عنوان اختراع برتر انتخاب و تجلیل شد.
«زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» حاوی نانوذرات گیاهی اثربخشی بسیاری روی افزایش سرعت ترمیم زخم با افزایش تحریک رهایش سیتوکین و فاکتور‌های رشد ترمیمی دارد.
خبرنگار خبرگزاری آنا در راستای بررسی جزئیات اختراع عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد گفت‌وگویی را با محمودی ترتیب داده است که در پی می‌آید:
آنا: دلایل برتری و انتخاب شما به عنوان مخترع برتر در جشنواره فرهیختگان چه مؤلفه‌هایی بود؟
محمودی: شرکت آرامیس یزد به‌عنوان واحد فناور برتر به مدیرعاملی سید احمد میرزابابایی و ریاست هیئت‌مدیره محبوبه محمودی ثبت شد و این شرکت اکنون در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد مستقر شده است.
از سویی موفق شدیم ابتدا شرکت را در اداره ثبت مالکیت‌های معنوی به ثبت حقوقی برسانیم و تأییدیه علمی را از سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران دریافت کنیم.
تأثیر محصول «زخم‌پوش هیدروژلی» در رفع مشکلات و کیفیت زندگی
آنا: سطح نوآوری‌های به کار رفته در اختراع «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» چگونه است؟
محمودی: این اختراع کاملاً جدید است و نمونه اولیه آن ساخته شده و در حال انجام آزمون‌ها در آزمایشگاه‌های تحت نظارت تجهیزات پزشکی و در آماده‌سازی تکنیکال فایل برای اخذ مجوز‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دارد.
اختراع «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» در رفع مشکلات اقتصادی کشور و افزایش سطح کیفیت زندگی تأثیر فراوانی دارد.
آنا: آیا محصول «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» مورد آزمایش قرار گرفته است؟
محمودی: اختراع «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» دارای کد اخلاق انسانی بوده و در دو کلینیک تخصصی ترمیم زخم و بهزیستی در استان یزد برای افراد مبتلا به زخم دیابتی، زخم پروانه‌ای، زخم بستر و کسب نتایج بسیار رضایت‌بخش و ترمیم سریع در بیماران مورد آزمایش قرار گرفت، حتی در زخم دیابتی ایجاد شده در «رت‌های» آزمایشگاهی و ترمیم سریع زخم در «رت‌ها» با موفقیت آزمایش شد و این آزمایش کاملاً رضایت‌بخش بود.
محصول «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» جوایز متعددی ازجمله جشنواره پروفسور حسابی، خیام، تا ثریا و نمایشگاه ملی دارو‌های گیاهی و طب سنتی را کسب کرد.
آنا: نوع اختراع «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» و شاخص‌های آن را بگویید.
محمودی: محصول «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» در زمینه مهندسی پزشکی با قابلیت ایجاد شرایط ترمیم مرطوب و رهایش دارو گیاهی کورکومین و تأثیر روی افزایش رهایش سیتوکین‌ها و فاکتور‌های رشد ترمیمی در محل زخم برای افزایش سرعت التیام زخم ساخته شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
به‌کارگیری اثربخشی «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» حاوی نانوذرات گیاهی بر روی افزایش سرعت ترمیم زخم با افزایش تحریک رهایش سیتوکین و فاکتور‌های رشد ترمیمی نتایج بسیار خوبی داشته و این محصول موجب درمان انواع زخمهای مزمن، بهبود شرایط زندگی بیماران دارای زخم بستر و جلوگیری از قطع عضو در بیماران دیابتی دارای زخم خواهد شد و جلوگیری از قطع عضو در بیمارانی دیابتی دارای زخم و درمان سریع زخم بستر از دیگر کاربردهای مفید این محصول است.
«زخم‌پوش هیدروژلی» یک محصول سوپر جاذب است
آنا: محصول «زخم‌پوش کامپوزیتی هیدروژلی» چه مزایایی دارد؟
محمودی: «زخم‌پوش هیدروژلی» یک محصول سوپر جاذب بوده که قابلیت تزریق در محل زخم را دارد، از سویی دارای پرکنندگی کامل و بدون چین و چروک عمق و سطح است و محیط ترمیم را هم با خواص آنتی‌باکتریال مناسب ایجاد می‌کند.
محصول «زخم‌پوش هیدروژلی» موجب بهبود شرایط زندگی بیماران دارای زخم بستر و جلوگیری از قطع عضو در بیماران دیابتی دارای زخم میشود
این محصول همچنین قابلیت جذب سریع و کامل ترشحات زخم، ایجاد شرایط عبور بخار مناسب توسط زخم‌پوش در محدوده بافت فیبروزی که مانع از تشکیل بافت اسکار میشود، قابلیت ایجاد محیط ترمیم مرطوب به طوری که مانع از ایجاد و رشد کلونی‌های باکتری و حاوی نانوذرات با قابلیت رهایش کنترل شده کورکومین که موجب افزایش خواص درمانی میشود.
براساس آمار منتشر شده در سال ۲۰۲۱ تعداد افراد دیابتی در این سال ۵۰۰ میلیون نفر بودند و همچنین در این سال بیش از ۳۰ میلیارد دلار هزینه درمان زخمهای دیابتی شد.
از هر چهار نفر که به زخم پای دیابتی مبتلا میشوند یک نفر منتج به قطع عضو میشود و خطر قطع عضو بعدی نیز بر اثر این اختلال تا ۵۰ درصد است. در آمریکا سالانه ۷۰ هزار قطع پا به‌دلیل دیابت انجام میشود و در انگلیس سالانه ۵ هزار قطع عضو صورت گرفته می‌گیرد.
میزان قطع عضو ناشی از بیماری دیابت درکشور ایران نسبت به کشور‌های دیگر بالاتر است؛ به‌طوری که بزرگ‌ترین مشکل در راه ترمیم در زخم دیابتی وجود میزان زیاد التهاب و عفونت در محل زخم است که موجب ایجاد مکان مناسبی برای رشد کلونی‌های باکتری میشود.
علاوه بر مشکل فوق به‌دلیل ایجاد اختلال ناشی از دیابت، میزان رهایش فاکتور‌های رشد به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد که موجب کاهش چشمگیر میزان رگزایی و در نتیجه منجر به کاهش سرعت ترمیم زخم میشود.
به طور کلی سالانه میلیون‌ها نفر در ایران بر اثر بروز عواملی نظیر حوادث جاده ای، بیماری دیابت، سرطان، سوختگی و از کارافتادگی مبتلا به انواع زخم‌ها میشوند که جان یا سلامتی آنان را به خطر می‌اندازد و هزینه‌های بالایی را بر خانوار‌ها تحمیل می‌کند.
همچنین با توجه به هرم سنی ایران و افزایش تعداد سالمندان، بزرگ‌ترین چالش در بخش سلامت مراقبت از سالمند ایجاد زخم بستر و درمان زخمهای بستر آنان است که سلامت و زندگی این بیماران را به خطر می‌اندازد؛ بنابراین در این طرح‌ها با ساخت «زخم‌پوش هیدروژلی» می‌توان با ایجاد شرایط عبور بخار مناسب و جذب سریع و کامل ترشحات زخم در کنار رهایش هدفمند و کنترل شده ماده گیاهی و ایجاد محیط مرطوب موجب افزایش میزان رگزایی و در نتیجه افزایش سرعت ترمیم زخم شد.
این زخم‌پوش به دو صورت فیلم و حالت تزریق شونده به کار می‌رود که در هر دو حالت پس از ایجاد زخم در محل زخم قرار گرفته و با جذب ترشحات زخم و تورم هیدروژلی، کل عمق زخم را پوشش می‌دهد و با رهایش به موقع دارو موجب افزایش چشمگیر روند ترمیم زخم میشود.
آنا: آیا محصول شما قابلیت درمان عفونت‌های ناشی از زخمهای حاد و مزمن دیابت را دارد؟
محمودی: نفوذ و تکثیر سریع عوامل بیماری‌زا به داخل زخم و حفره‌های ایجاد شده در ساختار پوست علاوه بر ایجاد عفونت در زخم، منجر به کاهش سرعت ترمیم و التیام زخم میشود. عفونی شدن زخمهای حاد و مزمن یک مشکل بهداشتی در سراسر جهان است که جان و سلامتی میلیون‌ها انسان را سالیانه تهدید می‌کند.
در مطالعات اخیر مشاهده شده که هیچ ماده‌ای به‌تنهایی نمی‌تواند تمام نیاز‌های مراحل بهبود زخم را مهیا کند؛ بنابراین استفاده از «زخم‌پوش‌های کامپوزیتی» متشکل از چندین بیومتریال با خواص مطلوب و با قابلیت رهایش هدفمند و موضعی دارو می‌تواند موجب افزایش سرعت ترمیم زخم خواهد شد.
در گذشته به‌دلیل توجه بیش از حد به دارو‌های شیمیایی و عوارض ناخواسته استفاده از اینگونه دارو‌ها در کنار مشکلات استفاده از دارو‌های گیاهی نظیر زیست فراهمی پایین این دارو‌ها برای درمان زخمهای عمیق، سوختگی و دیابت به شدت محدود شده است.
تاکنون روش‌های گوناگون و زخم‌پوش‌های متعددی برای بهبود انواع زخم‌ها ساخته شده و عملکرد آنها مورد مقایسه قرار گرفته است.
در این طرح، «زخم‌پوش هیدروژلی» با قابلیت ایجاد شرایط ترمیم مرطوب و رهایش دارو گیاهی کورکومین و تأثیر بر روی افزایش رهایش سیتوکین‌ها و فاکتور‌های رشد ترمیمی در محل زخم برای افزایش سرعت التیام زخم ساخته شده و مورد ارزیابی قرار گرفته است.
کورکومین یک ترکیب پلی فنلی طبیعی است که از ریزوم گیاه زردچوبه استخراج میشود. کورکومین به‌دلیل ویژگی‌های ساختاری و خواص آنتی‌اکسیدان، آنتی باکتریال، حساسیت به تغییرات pH محیط و تغییر رنگ در محیط (قرمز مایل به قهوه‌ای زمانی که قلیایی است و زرد زمانی که اسیدی است) و افزایش بیان ژن‌های ترمیم‌کننده و فاکتور‌های رشد ترمیمی در محل زخم به‌عنوان یک ماده گیاهی ترمیم‌کننده سریع در این طرح به کار رفته است.
زخم‌پوش‌ھای متعددی برای درمان انواع زخم‌ھای عمیق، سوختگی، بستر و دیابت ساخته شده و زخم‌پوش‌های موجود در بازار نتوانسته‌اند شرایط لازم را برای درمان کامل زخم‌ھای عمیق بستر، دیابتی و سوختگی ایجاد کنند.
زخم‌پوش ایده‌آل باید بتواند محیط مرطوب را برای ترمیم سریع زخم ایجاد و ترشحات بیش از حد در محل زخم را جذب کند و به‌راحتی و بدون ایجاد آسیب از روی سطح زخم جدا شود. ھمچنین یک زخم‌پوش ایده‌آل باید توانایی ترمیم سریع زخم را داشته باشد.
در مطالعات اخیر مشاھده شده که ھیچ ماده‌ای به‌تنھایی نمی‌تواند تمام نیازھای مراحل بھبود زخم را مهیا کند؛ بنابراین استفاده زخم پوش‌ھای کامپوزیتی متشکل از چندین بیومتریال با خواص مطلوب و قابلیت رھایش ھدفمند و موضعی دارو می‌تواند موجب افزایش سرعت ترمیم زخم شود؛ در این طرح، «زخم‌پوش ھیدروژلی» حاوی نانو ذرات کیتوسان بارگذاری شده با کورکومین ساخته شد و مورد ارزیابی قرار گرفت.
«زخم‌پوش ھیدروژلی» ساخته شده در این طرح موجب پرشدن کامل سطح وعمق زخم میشود و با ایجاد شرایط عبور بخار و جذب مناسب در کنار میزان رھایش کنترل شده کورکومین از نانوذرات و زخم پوش هیدروژلی به افزایش سرعت ترمیم زخم کمک می‌کند.
بعد از به دست آوردن نتایج رضایت‌بخش از آزمون‌های درون‌آزمایشگاهی، «زخم‌پوش هیدروژلی» ساخته شده تحت آزمون‌های حیوانی قرار گرفت. برای انجام آزمون‌های حیوانی، بیماری دیابت به «رت‌های» آزمایشگاهی القا و سپس زخم در پشت «رت‌های» تحت آزمایش ایجاد شد.
نتایج آزمون‌های حیوانی محصول «زخم‌پوش ھیدروژلی»
آنا: نتایج آزمون‌های حیوانی در مدل موش دیابتی رضایت‌بخش بود؟
محمودی: نتایج آزمون‌های حیوانی در مدل موش دیابتی، ترمیم سریع زخمهای دیابتی را نسبت به زخمهای ایجاد شده در «رت‌های» دیابتی بدون زخم‌پوش را نشان داد. در مرحله بعد با اخذ مجوز کد اخلاق انسانی از دانشگاه علوم پزشکی، در دو مؤسسه ترمیم زخم در استان یزد، بیماران با زخم دیابتی، زخم بستر و زخم پروانه‌ای تحت درمان با «زخم‌پوش هیدروژلی» ساخته شده در این طرح قرار گرفتند و نتایج درمان، ترمیم سریع زخم را در بیماران نشان داد.
«زخم‌پوش هیدروژلی» با قابلیت رھایش کنترل شده، فراھمی زیستی عالی و پایداری زیاد کورکومین سبب رگزایی، کلاژن‌سازی و افزایش بیان ژن‌های ترمیمی در محل زخم میشوند و «زخم‌پوش هیدروژلی» به دو صورت فیلم و حالت تزریق‌شونده در محل زخم به‌کار می‌رود.
آنا: فعالیت پژوهشی و اختراع جدیدی داشته‌اید؟
محمودی: بله. ۲۰ اختراع در زمینه مهندسی پزشکی داشته‌ام و عنوان جدیدترین اختراع من «داربست‌های نانوالیاف مهندسی بافت حاوی نانوذرات کیتوسان بارگذاری شده با فیبرین غنی از پلاکت برای ترمیم نقش‌های استخوانی» است.
بیش از ۱۰۰ مقاله در مجلات داخلی و خارجی و کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی به چاپ رسانده‌ام، بیش از ۱۱ کتاب در زمینه مهندسی پزشکی در ایران، اتریش و آمریکا دارم و شرکت دانش بنیان صنعت پژوهان آمیتیس یزد با سه محصول در زمینه مهندسی پزشکی مستقر در پارک علمی و فناوری استان یزد به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
از سویی یک طرح در زمینه مهندسی پزشکی و سرطان در کشور پرتغال دارم و بیش از سه طرح نیز در دانشگاه UCLA آمریکا متعلق به من است و یک سال و نیم در این دانشگاه دوره گذراندم و به‌عنوان محقق دانشگاه UCLA آمریکا هم شناخته شده‌ام.
استاد و پژوهشگر نمونه در هر سال، عضو هیئت تحریریه مجله Progress in Biomaterials، ارزیاب شرکت‌های دانش‌بنیان و داور چندین مجله داخلی و خارجی هم هستم.
آنا: برنامه تازه‌ای در حوزه اختراع پیش رو دارید؟
محمودی: آزمون‌ها انجام شده و تمام نتایج رضایت‌بخش است و شرکت ما در حال انجام آزمون‌ها در آزمایشگاه‌های تحت نظارت تجهیزات پزشکی و در حال آماده‌سازی تکنیکال فایل برای اخذ مجوز‌های وزارت بهداشت است که امیدوارم سال آینده محصول تجاری‌سازی شود و در کلینیک‌های ترمیم زخم، سوختگی و دیابت به فروش برسد.
انتهای پیام/