وی ادامه داد: آیا دانشگاه صرفاً نهاد علم است یا نهاد بصیرت و معرفت؟ نکته بسیار مهم این است که رسالت دانشگاه چیست و محور دانشگاه، دانشجوست یا دانش. نسبت موضوع در دانشگاه با چه کسی و با چه چیزی تعریف می شود؟ امروز نسبت موضوع در دانشگاه ما با دانش تعریف می شود، نه دانشجو اما آیا نگاه تربیتی این را طلب می کند؟ نگاه خداوند در قرآن چقدر با این نظر همخوانی دارد؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: مفاهیمی همچون علم برای علم، علم برای جامعه و علم برای کار، امروز در دانشگاه های غربی مطرح می شود، اما علم برای تعالی فردی و اجتماعی کجاست؟ آنچه امروز دانشگاه باید به آن توجه کند، همین علم برای تعالی فردی و اجتماعی است. چگونه می توان چنین نگاهی را محقق کرد؟ ما از 300 سال گذشته واردکننده علمی هستیم که با تکنولوژی درآمیخته و با پیشرانی فناوری، جامعه را به عنوان رکن سوم با خود همراه کرده است. جامعه و حتی دانش به دنبال فناوری و بهره برداری بیشتر قدرت ها از نظام خلقت هستند.
وی با اشاره به اینکه در سال 1383 اساسنامه ای برای وزارت فرهنگ و آموزش عالی نوشته شد و نام آن به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تغییر کرد، گفت: این تغییر بدین معنی است که دانشگاه با موضوع فرهنگی حتی در عنوان هم خداحافظی کرد در صورتی که عنوان آن باید به وزارت فرهنگ، علوم و فناوری تبدیل می شد زیرا این موارد سه‌گانه‌ای است که دانشگاه به آن می پردازد. همه ما مقالات علمی خود را زیر پرچمی به نام Elsevier منتشر می کنیم که نماد آن آدم ابوالبشر در حال خوردن سیب است که نشان از استمرار در عصیان و پایداری در خوردن میوه معرفت دارد. این نگاه کجا و نگاهی که می گوید «وعلم ءادم ٱلأسماء کلها» کجا. این دو نگاه حاکم در عالم نسبت به علم است که یکی می گوید علم ابزار عصیان است و دیگری معتقد است علم اسباب تعالی است.
دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: از آیاتی که به خلقت انسان اشاره دارد، 4 آیه ابزار شناخت انسان را سمع، ابصار و افئده و جهت‌گیری معرفتی آن را شکر معرفی می کند. سمع و عدل یا خردورزی و فراگیری در یونان وجود داشت، اما آنچه تمدن اسلامی را به محوریت امام رضا (ع) متمایز کرد، ابزار ابصار بود.
وی با بیان اینکه اسلام، مشاهده خلقت و درک مسئله را به نگاه تمدن های دیگر اضافه کرد، اظهار داشت: قدرت بصیرتی که خداوند برای بهره‌گیری در علم به انسان عطا کرد، در خیلی از تمدن های دیگر نتوانست جا بگیرد و سبب شد علم دستگیر آنها نباشد. خداوند در سوره حج می فرماید بعضی از قریه ها ظلم کردند و به عذاب الهی گرفتار شدند. کسانی که هم فراگیری، هم مشاهده و هم قدرت تعقل داشتند اما نتوانستند پایدار بمانند زیرا چشم دل آنها کور بود و به عبارتی بصیرت نداشتند. قدرت مشاهده مادی داشتند اما عوامل نظام هستی را درک نمی کردند.
دکتر طهرانچی با اشاره به اینکه خداوند از روح خود که یک امر ربانی بود، در انسان دمید و این روح در انسان دل، عقل و نفس را به ودیعه گذاشت، تصریح کرد: رسالت ما در دانشگاه فقط توجه به عقل نیست، بلکه برنامه‌ریزی برای دل و نفس نیز در دستورکار دانشگاه است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: اگر فرد در نگاه بینشی خود ایمان نیاورد و نسبت به امر خداوند رب العالمین غفلت ورزد، علم فقط راهگشای دنیای او خواهد بود. چنین فردی می تواند عالم مسلمان باشد ولی نمی تواند عالم مؤمن باشد. می تواند علم را از غرب بیاورد ولی در آن کاری با خالق عالم هستی و مُلک و ملکوت عالم ندارد. در چنین موقعیتی است که دانشجوی ما در بزنگاه کم می آورد. هم مُلک و هم ملکوت به دست خدای خالق رب العالمین خلق شده و بر ماست که بر این دو باهم بنگریم. امروز دانشگاه ما فقط نگاه مُلکی دارد و میان پدیده های ملکی و ملکوتی نمی تواند ارتباطی بیابد. اسلامی شدن دانشگاه با نگاه توحیدی به علم ممکن می شود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: تمام فرایض ما ازجمله اوقات نماز و اعیاد را عوامل مُلکی تعیین می کنند. باران امری مُلکی است اما نماز ملکوتی برای بارش آن می خوانیم. زلزله امری مُلکی است اما یک امر ملکوتی پس از آن بر ما واجب می شود. وقتی تمام امور مُلکی و ملکوتی را از هم جدا ساخته ایم، دانشجوی ما چگونه قادر خواهد بود چنین هنر زیبایی را درک کند.