روش جدید فناورانه که خسارت زلزله را به صفر می‌رساند/ «فیوز لرزه‌ای» چه کاربردی دارد؟
خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ حسین بوذری؛ سال 1398 بود که قانون سازمان مدیریت بحران کشور با تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان برای اجرا ابلاغ شد و ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران اقدامات لازم را انجام دادند.
هدف از قانون سازمان مدیریت بحران کشور پیروی از سیاست‌های کلی پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه ابلاغی مقام معظم رهبری و تعیین برنامه‌های عملی برای افزایش تاب‌آوری جامعه و کاهش تلفات جانی و خسارات اقتصادی ناشی از وقوع حوادث طبیعی است.
براین اساس، 5 دی در تقویم رسمی کشور به‌عنوان «روز ملی ایمنی در برابر زلزله و کاهش اثرات بلایای طبیعی» نامگذاری شده و هدف از آن جلب نظر و توجه عمومی به عواقب ناشی از وقوع پدیده‌های طبیعی، شناسایی عوامل پیشگیری و کاهش خسارات ناشی از آن و گسترش فرهنگ ایمنی در جامعه است.
آموزش عمومی نخستین اقدامی است که باید برای مقابله با سوانح و بلایای طبیعی مدنظر قرار بگیرد به‌طوری‌که باید مردم را برای مقابله با پدیده‌های خطرساز و کاستن از پیامدهای منفی آن آماده کرد.
تشکیل بانک اطلاعات تخصصی مدیریت بحران از نان شب هم واجب‌تر است و باید در این راستا اقدامات لازم صورت بگیرد.
ایران کشور حادثه‌خیزی است و علاوه بر آموزش عمومی، باید نشست‌های تخصصی عمل‌گرایانه برای مقابله با بحرانی مانند زلزله صورت بگیرد.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت در راستای مقابله با بحران احتمالی زلزله در کشور در سال ۱۳۹۵ به گشایش و افتتاح مرکز تحقیقات زلزله و سازه اقدام و پژوهش و تحقیقات لازم را برای پیشگیری از وقوع زلزله در کشور آغاز کرد.
این مرکز در مقطع تحصیلات تکمیلی به تربیت دانشجویان رشته سازه و زلزله اقدام می‌کند و دارای آزمایشگاه ناشی از بارهای زلزله بوده که اکنون به بهترین مؤسسه تحقیقاتی زلزله در غرب آسیا تبدیل شده است.
سال ۱۳۹۹ بود که فاز سوم مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد، به‌طوری‌که در این فاز ظرفیت اکچویتورهای افقی تا ۴۵ تُن و قائم تا ۲۰۰ تن و امکان نصب بیش از ۸ کرنش‌سنج و ۵ دستگاه LVDt و دو لودسل به‌صورت همزمان فراهم شده است.
البته مقدمات راه‌اندازی فاز چهارم مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت مهیا شده و به‌زودی این فاز نیز راه‌اندازی می‌شود.(اطلاعات بیشتر را اینجا بخوانید)
خبرنگار خبرگزاری آنا در راستای تشریح جزئیات تازهترین فعالیت مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت که عنوان بهترین مؤسسه تحقیقاتی زلزله در غرب آسیا را نیز یدک می‌کشد و اکنون به عنوان مرکز ملی تحقیقات سازه و زلزله مطرح است، گفت‌وگویی را با محمدرضا جواهری تفتی رئیس این مرکز و مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مسکن ترتیب داده است.
بارگذاری‌های لرزه‌ای سه‌بُعدی و انجام تست به‌صورت یک به یک
جواهری با بیان اینکه مرکز تحقیقات سازه و زلزله واحد تفت تنها مرکز تحقیقات ملی سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی به شمار می‌رود، اظهار کرد: در دو سال گذشته با دستور دکتر طهرانچی مرکز تحقیقات سازه و زلزله واحد تفت به مرکز ملی تبدیل شد که امکانات و تجهیزات بسیار پیشرفته «هایتک» در کشور دارد.
وی اضافه کرد: این مرکز توانایی تحقیقات و تأمین نیاز علمی دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری را دارد، همچنین محققان سراسر کشور قادرند با حضور در مرکز ملی تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت در حوزه سازه و زلزله به پژوهش بپردازند.
رئیس مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت بیان کرد: این مرکز با امکانات و تجهیزات لازم این توانایی را دارد که تست‌ها و آزمایش‌ها با مقیاس یک به یک را انجام دهد و حتی نمونه‌ها را به‌صورت سه‌بُعدی و در سه جهت بارگذاری‌های لرزه‌ای را انجام دهد.
جواهری متذکر شد: بنابراین مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت جزء مراکز کم‌نظیر کشور است، این مرکز دارای «کف سُرب» به‌صورت معلق و شامل دو بخش بوده که امکان دسترسی به «کف سُرب» از زیر برای بستن تجهیزات و امکانات وجود دارد.
وی یادآور شد: علاوه بر این، «کف سُرب» دارای دو دیوار بوده که امکان نصب جَک‌ها و اکچویتورهای دوجهته به‌طور همزمان را دارد و امسال با حمایت سازمان مرکزی دانشگاه از مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت موفق شدیم تجهیزات را ارتقا دهیم و سیستم‌ها به‌طور کاملاً اتوماتیک تنظیم شده‌اند که امکان پروتکل‌های بارگذاری به‌صورت «فول اتومات» را دارد.
رئیس مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت تبیین کرد: همچنین با خرید و نصب یک جَک 600 تُن عملاً امکان تست‌های بسیار قوی‌تر برای ستون‌ها و تیرها امکانپذیر شد که محققان کشور می‌توانند انواع تست‌هایی که با نیروی بالا و قوی تا 600 تُن بوده را انجام دهند.
جواهری خاطرنشان کرد: جَک 600 تُن حاوی ابزار دقیق بوده که قابلیت قرائت و تغییر مکان دارد که تمامی مراحل و روند نتایج را بارگذاری می‌کند که به چرخه «نیرو و تغییر مکان» و حتی چرخه «هیسترزیس» شهرت دارد که دارای بارهای رفت و برگشتی است.
کاهش قابل ملاحظه تلفات جانی زلزله با استحکام ساختمان‌ها
وی افزود: با قول دکتر طهرانچی و تلاش همکاران در مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، امسال فاز دوم تکمیل و نهایی خواهد شد، چراکه دستگاه و تجهیزات دیگری برای تکمیل این فاز درنظر گرفتیم.
رئیس مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت توضیح داد: این مرکز، یک مرکز منحصربه‌فرد در ایران خواهد شد و مقرر شده فازهای بعدی هم به نوبت تکمیل و به بهره‌برداری برسند.
جواهری درباره تازهترین فعالیت مرکز تحقیقات سازه و زلزله دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت هم توضیح داد: به تازگی تحقیقاتی را روی یک «فیوز لرزه‌ای» داشته که خوشبختانه به نتایج خوبی در این زمینه رسیده‌ایم و این قطعه در آینده در ساختمان‌های اسکلت فلزی نصب خواهد شد و با وقوع زلزله خسارت‌ها و آسیب‌هایی که به سازه وارد می‌شود در این فیوز متمرکز می‌شود و هیچ آسیبی به ساختمان‌ها وارد نخواهد شد.
وی اضافه کرد: «فیوز لرزه‌ای» قابلیت بازکردن، تعویض و تغییر قطعه را دارد، بدون اینکه آسیبی به تیرها، ستون‌ها و سایر بخش‌ها وارد شود. این قطعه (فیوز لرزه‌ای) در حال اخذ تأییدیه از مرکز تحقیقات و سیستم دانش‌بنیان است و امسال برای نخستین‌بار در کشور به مرحله اجرایی، عملیاتی و تولید خواهد رسید.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مسکن درباره اینکه شایعاتی مبنی بر وقوع زلزله با ابعاد بزرگ به‌خصوص در تهران وجود دارد و مردم را نگران کرده است، برای مقاوم کردن ساختمان‌ها چه اقداماتی لازم است و چه باید کرد؟ چنین پاسخ داد: ایران روی کمربند گسل زلزله قرار گرفته و ازجمله کشورهای با زلزله‌خیزی بسیار بالا در دنیاست و هرازگاهی شاهد زلزله‌های با ابعاد بزرگ و شدید هستیم.
جواهری تأکید کرد: هر 6 یا 7 سال شاهد یک زلزله شدید در کشور هستیم؛ بنابراین باید آمادگی کامل از این جهت وجود داشته باشد، در سه دهه گذشته با ارتقای آیین‌نامه‌های زلزله ایران مانند آیین‌نامه 2800، دستورالعمل‌های فنی و مقررات ملی کشور شاهدیم که پس از وقوع زلزله ساختمان‌هایی که مربوط به 20 سال گذشته است، آسیب‌های به مراتب کمتری می‌بینند و تلفات جانی به شدت کاهش پیدا کرده است.
وی بیان کرد: البته آسیب‌های مالی به ساختمان‌ها وارد می‌شود که باید آنها را به حداقل برسانیم و سازمان‌های نظام مهندسی و شهرداری‌ها که متولی ساخت و ساز و کنترل کیفیت هستند و عملکرد مناسبی در دو دهه گذشته داشتند، باز هم باید کنترل کیفیت‌ها را افزایش دهند.
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مسکن گفت: البته مرکز تحقیقات راه و شهرسازی باید نسبت به سیستم‌ها و تکنولوژی‌های جدید و بومی‌سازی آن عملکرد قوی‌تر و مطلوب‌تری داشته باشد تا در آینده شاهد بهره‌برداری از تکنولوژی‌های جدیدتر باشیم که در سایر کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ما هم بتوانیم توسط مهندسین آن را پیاده‌سازی کنیم.
جواهری متذکر شد: مهندسین ایرانی بیشتر از روش‌های سنتی ساخت اسکلت فلزی و فولادی استفاده می‌کنند و از تکنولوژی‌های جدید کمتر استفاده می‌شود؛ مانند «میراگر‌های اتلاف‌دهنده انرژی در سازه‌ها» که در ساختمان‌ها نصب می‌شوند یا قطعاتی که در زیر پایه‌های ساختمان‌ها کار گذاشته و مانع ارتعاش زلزله در ساختمان می‌شود.
وی یادآور شد: در هر صورت باید بخشی از تکنولوژی‌ها به بدنه مهندسی کشور هم وارد شود و مهندسین با این سیستم‌های کاربردی و تکنولوژی‌ها آشنا شوند.
انتهای پیام/