آیا «اعتبار سبز» نوآوری در فناوری‌های سبز را افزایش می‌دهد؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، استفاده از سوخت‌های فسیلی در کشاورزی و صنعت منجر به تغییرات اقلیمی شده و بر سلامت انسان و محیط زیست تأثیر می‌گذارد.

به همین منظور، اقداماتی برای تشویق توسعۀ فناوری‌های سبز و سرمایه‌گذاری در این بخش انجام شده تا به این ترتیب پاسخی برای مسائل زیست‌محیطی یافت شود. در این میان می‌توان به اجرای سیاست‌های تأمین مالی سبز از سوی چین اشاره کرد که هدف‌شان تسریع گذار به اقتصاد سبز بوده است.

با این همه، در زمینۀ میزان اثربخشی سیاست‌های تأمین مالی سبز، به‌ویژه در رابطه با نوآوری در بخش خصوصی، اختلاف نظر وجود دارد. به همین دلیل، تائو لین (Tao Lin) و همکارانش در دانشکدۀ امور مالی و اقتصاد دانشگاه جیمِی (Jimei University) چین، در مقاله‌ای می‌پرسند که «آیا به‌راستی اعتبار سبز نوآوری در بخش فناوری‌های سبز را افزایش می‌دهد؟» و می‌کوشند میزان اثربخشی سیاست اعتبار سبز را بر نوآوری در بخش خصوصی ارزیابی و مکانیزم‌های بازدارندۀ آن را بررسی کنند.

به‌علاوه، لین و همکارانش تأثیرات این سیاست‌گذاری بر انواع مختلف شرکت‌ها را نیز بررسی می‌کنند و راهکارهایی برای بهبود نظام تأمین مالی سبز و دستیابی به هدف خنثی‌سازی انتشار کربن (carbon neutrality) پیشنهاد می‌دهند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد اعتبار سبز منجر به افزایش نوآوری‌های سبز راهبردی در شرکت‌های آلاینده می‌شود، اما توسعۀ نوآوری‌های سبز ضروری را شدیداً کاهش می‌دهد.

به این ترتیب آشکار می‌شود که فرضیۀ پورتر (Porter effect) صحیح نیست؛ این فرضیه می‌گوید مقررات زیست‌محیطی سختگیرانه باعث ابداع فناوری‌های پاک و بهبود وضعیت زیست‌محیطی می‌شود. علت کاهش توسعۀ فناوری‌های ضروری به افزایش محدودیت‌های مالی، کاهش یارانه‌های دولتی، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعۀ شرکت‌های خصوصی و حجم استخدام نیروی کار نسبت داده می‌شود. شدت امتناع از نوآوری سبز در شرکت‌های کوچک، شهر‌های کوچک و مشاغل سرمایه‌بر و کم‌بازده بیشتر است.

اختصاص نامناسب منابع که خود به دلیل سیاست‌های اعتبار سبز بوده‌اند، منجر شده تا صنایع آلاینده انگیزه‌ای برای گذار سبز نداشته باشند؛ بنابراین دولت‌ها باید نظام تأمین مالی سبز خود را تنوع بخشند و عناصری از سرمایۀ خطرپذیر سبز و نوآوری سبز را نیز در راهکار‌های خود به کار بگیرند و جریان سرمایۀ اجتماعی را به سمت صنایع سبز هدایت کنند.

 
نمودار تحلیل رگرسیون عوامل موثر بر سیاست اعتبار سبز برای تحقق هدف نوآوری سبز شرکتی

تائو لین و همکارانش در پژوهش خود تاثیر سیاست اعتبار سبز بر نوآوری سبز در شرکت‌های خصوصی و نوآوری سبز پایدار را بررسی کردند. یافته‌های پژوهش آنان نشان می‌دهد که سیاست اعتبار سبز با ایجاد محدودیت‌های مالی و اختصاص نامناسب منابع تحقیق و توسعه، نقشی بازدارنده در شکل‌گیری نوآوری سبز در صنایع بخش خصوصی بازی می‌کند و باعث می‌شود شرکت‌ها فعالیت‌های خود را بر نوآوری سبز پایدار متمرکز کنند.

پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند برای بهبود شرایط باید دقت سیاست‌های اعتبار سبز را بالا برد، سیاست‌های زیست‌محیطی را تقویت کرد و شرکت‌های آلاینده را به گذار سبز تشویق کرد. همچنین، نهاد‌های مالی باید شرایطی برای مدیریت ریسک فراهم کنند و شرکت‌ها را در این مسیر راهنمایی کنند. در مقابل شرکت‌ها نیز باید بر تحقیق و توسعۀ فناوری‌های سبز تمرکز کنند و فعالانه روی گذار سبز صنعت سرمایه‌گذاری داشته باشند.