بار هزینه میلیونی سبد یلدایی برای خانوارها

گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ اعیاد ملی و ایامی که اهمیت آن‌ها مربوط به سنت‌های فرهنگی کشور است، جوش و خروش جدی را در بازار‌ها و خانه‌ها جاری می‌کند. عید نوروز، آغاز فصل پاییز، چهارشنبه‌سوری و در نهایت شب یلدا و شروع زمستان از مهم‌ترین روز‌های تقویمی در ایران است که هر کدام به یک نحوی در طول قرن‌ها پاس داشته شده و مردم سنن خاصی را برای زنده نگه‌داشتن ارزش این روز‌ها به‌جا می‌آورند.

دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه، عمل مشترک تمامی این جشن‌هاست، اما کار به این سادگی تمام نمی‌شود. بازار‌های کالایی در این ایام، با رونق و رشد قیمتی همواره همراه است؛ انگار بازار می‌داند در این مدت مشتریان چاره‌ای جز رقصیدن به هر ساز آن ندارند.

چیزی تا شب یلدای ۱۴۰۲ نمانده و مانند هر سال، اتحادیه برخی صنوف قیمت‌های مصوب را برای فروش در مدت زمان منتهی به شب یلدا اعلام کرده‌اند. این کار، چند سالیست که توسط اتحادیه‌ها جهت جلوگیری از تعدد قیمتی رد بازار و رشد ناگهانی قیمت کالا‌ها انجام می‌شود؛ اما پرسش مهم و اساسی اینجاست که بازار تا چه حد از قیمت‌های مصوب حرف‌شنوی دارد. آیا مردم می‌توانند براساس قیمت‌های اعلام شده در اخبار، برای خرید مایحتاج خود در شب یلدا برنامه‌ریزی کنند؟ به این منظور خبرنگار اقتصادی آنا سری به بازار زد تا به مقایسه نرخ‌های مصوب و قیمت‌های جاری در بازار بپردازد.

میوه در بازار نوسان جدی ندارد

یکی از مهم‌ترین سمبل‌های دیرینه شب یلدا، حضور میوه‌هایی مانند انار و هندوانه بر سر سفره‌های شبانه است. رئیس اتحادیه میوه و سبزی چندی پیش اعلام کرد که قیمت هر کیلوگرم هندوانه در شهر تهران به طور متوسط هر کیلو ۱۵ هزار تومان و با سقف قیمتی ۵۰ هزار تومان برای هر کیلو فروخته می‌شود. اگر قیمت میوه در محله‌های مرفه‌نشین تهران که در آن‌جا بسته‌های میوه دانه‌ای و هندوانه قاچ شده پیدا می‌شود را از حساب و کتاب نرخ هندوانه خط بزنیم، قیمت‌های حاضر در بازار برای این میوه، تفاوت زیادی با نرخ اعلام شده دارد.

اسدالله کارگر متوسط قیمت هر کیلو انار را نیز ۳۰ هزار تومان (حدودا معادل دو الی ۳ عدد انار)، اما سقف قیمت این محصول در سطح شهر ۸۰ تا ۱۱۰ هزار تومان می‌توان مشاهده کرد. مشاهده‌های میدانی حاکی از آن است که تنوع قیمتی برای انار، بیش از هندوانه بوده و در برخی از مناطق تهران تا ۸۰ هزار تومان به ازای هر کیلو نیز می‌رسد. بنا بر اظهارات رئیس اتحادیه میوه و سبزی، سایر میوه‌ها و سبزیجات تغییرات قیمتی چندانی را تجربه نخواهند کرد؛ اما التهابات بازار نشان می‌دهد در اغلب مناطق تهران، بازار میوه‌جات رشد چند درصدی داشته و این اقلام افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند.

آجیل، راه خود را می‌رود

آجیل شب یلدا، معروف‌ترین و نمادین‌ترین نوع آجیل در ایران است؛ به حدی که اگر خانواده‌ای نتواند انار یا هندوانه را تهیه کند، در حد توان خود از خرید آجیل دریغ نخواهد کرد. آجیل بسته به نوع شور و شیرین بودن و تنوع مغز‌های به‌کار رفته در آن، قیمت‌های مختلف و متعددی دارد. سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار به تازگی قیمت‌های مصوبی را برای انواع آجیل اعلام کرده است.

براساس این ارقام، آجیل شیرین ترکیبی از کیلویی ۳۲۶ هزار تومان، آجیل شیرین بدون باسلوق ۷۰۰ هزار تومان به بالا  و آجیل شور ۴۹۰ هزار تومان به بالا است. با این حال نگاهی به بازار نشان می‌دهد اعداد یاد شده تنها در برخی از مناطق و مغازه‌ها، وجود داشته و در اغلب بازارها، قیمت‌ها اختلافی جدی با نرخ مصوب دارد. به عنوان مثال آجیل شور در یکی از واحد‌های صنفی منطقه ۸ تهران، تا کیلویی ۹۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.

شکل‌گیری انواع ابتکاری آجیل‌ها با اضافه شدن مغز‌های جدید، باعث شکل‌گیری نرخ‌های جدید برای این کالا شده است. رشد قیمتی آجیل و گذر کردن از رقم نیم میلیون تومان به ازای هر کیلو، نشان‌دهنده آن است که بازار آجیل، گوش به فرمان مصوبات نیست.

رشد نامحسوس قیمت شیرینی

اگر خانواده‌ای بخواهد سفره یلدایی خود را کمی رنگین برقرار کند، یک جعبه شیرینی در کنار ملزمات قرار خواهد داد. شیرینی رئیس اتحادیه قنادان اعلام کرده دلیلی برای افزایش قیمت ناگهانی وجود ندارد و مواد اولیه این صنف به وفور یافت می‌شود. این در حالیست که افراد در برخی از شهرستان‌ها  از رشد حدود ۲۰ درصدی قیمت شیرینی در چند وقت اخیر خبر داده‌اند. امروز در تهران، هر کیلو شیرینی خشک بین ۱۸۰ تا ۲۴۰ هزار تومان و حتی در برخی از محصولات بالاتر هم فروخته می‌شود که رقمی قابل توجه است.

مهمان‌داری، جیب پر می‌خواهد

با توجه به تمام اعداد و ارقام یاد شده، اگر بخواهیم هزینه حداقلی یک سفره یلدای ۴ نفره (بدون دورهمی و مهمانی) را تخمین بزنیم، به جدول زیر خواهیم رسید.

به عبارتی دیگر، یک خانواده کوچک ۳ نفره، باید برای تدارک ارزان‌ترین سفره یلدایی، رقمی نزدیک یک میلیون تومان بپردازند. این رقم، بدون محاسبه وعده غذایی شام برای یک خانواده است. حال اگر خانواده‌ای قصد پذیرایی از مهمان داشته باشد، باید هزینه‌ای سنگین و چند برابری پرداخت کند.