۲۵ آذر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۵ آذر برابر با ۱۶ دسامبر را ورق می‌زنیم.

****

علی قوشچی 

۱۶ دسامبر ۱۴۷۴ میلادی برابر با ۲۵ آذر ۸۵۳ خورشیدی، علاءالدین علی بن محمد سمرقندی معروف به ملا علی قوشچی فیزیک‌دان، ریاضیدان، منجم، زبان‌شناس و متکلم ایرانی از مشاهیر علمای عامه و کلام و ریاضیات درگذشت. علی قوشچی در سمرقند اغلب علوم رایج در آن زمان را فراگرفت و هیئت و ریاضیات را از قاضی‌زاده رومی و الغ‌بیگ تیموری آموخت. سپس برای تکمیل معلومات خودش به کرمان رفت. هدف اصلی قوشچی رهایی علوم از اصول فیزیکی و متافیزیکی ارسطویی بود. هیئت فارسی و رساله حل اشکال القمر از آثار او در حوزه نجوم و میزان الحساب، رساله محمدیه در حساب، رساله در هندسه، رساله در حساب و هندسه، فن نخست در پنج مقاله و فن دوم در سه مقاله ازجمله آثار قوشچی در علم ریاضیات و هندسه است.

رد چشم

۱۶ دسامبر ۱۹۳۵ میلادی برابر با ۲۵ آذر ۱۳۱۴ خورشیدی، استفاده از رد چشم یا همان الگوی مویرگ‌ها در شبکیه چشم، در مقاله‌ای که در مجله تایم منتشر شده بود به‌عنوان روش علمی جدیدی برای شناسایی توصیف شد، زیرا الگوی چشم افراد به‌ همان‌ اندازه اثر انگشت منحصر‌به‌فرد است. دکتر کارلتون سایمون، روانپزشک و جرم‌شناس، به پیشنهاد دکتر ایزادور گلدشتاین، چشم‌پزشک بیمارستان ماونت سینای این موضوع را ترویج کرد. شبکیه چشم را می‌توان مستقیماً ازطریق مردمک با دوربین شبکیه زایس عکاسی کرد. دکتر سایمون معاون کمیسر پلیس شهر نیویورک بود که به‌همراه گلدشتاین مقاله‌ای درباره این روش جدید در مجله پزشکی ایالت نیویورک منتشر کرد.

اولین هزارپای واقعا هزارپایی

۱۶ دسامبر ۲۰۱۲ میلادی برابر با ۲۵ دسامبر ۱۴۰۰ خورشیدی، پل ای. مارِک و همکارانش مقاله‌ای را در نسخه آنلاین در مجله تخصصی ساینتیفیک ریپورتز منتشر کردند که در آن از کشف اولین گونه هزارپا که همانند نام این جانور هزارپا دارد، گزارش شد. اگرچه هزارپا، به معنای ۱۰۰۰ پا نامیده می‌شود، اما هرگز گونه‌ای از این جانور با این تعداد پا پیدا نشده بود. گونه جدید که Eumillipes persephone نام دارد درواقع دارای هزارو۳۰۶ پا است. این حیوان کوچک دارای بدنی بسیار کشیده و نخ‌مانند به عرض ۰.۹۵ میلی‌متر و طول ۹۵.۷ میلی‌متر است و از ۳۳۰ بخش، یک سر مخروطی‌شکل با شاخک‌های بسیار زیاد و دهانی منقارمانند برای غذاخوردن تشکیل شده است. این جانور در عمق ۶۰متری زیر زمین در سوراخی که برای اکتشاف مواد معدنی در غرب استرالیا حفاری شده بود پیدا شد. این هزارپای هزارو۳۰۶ پایی فاقد چشم و رنگدانه است.

ریچارد برایت

۱۶ دسامبر ۱۸۵۸ میلادی برابر با ۲۵ آذر  ۱۲۳۷ خورشیدی، ریچارد برایت، پزشک انگلیسی که با لقب «پدر نفرولوژی» هم شناخته می‌شود درگذشت. او اولین کسی بود که تظاهرات بالینی اختلال کلیوی معروف به بیماری برایت یا نفریت را توصیف کرد. علایق تحقیقاتی ریچارد برایت نه‌فقط بیماری‌های کلیوی که بیماری‌های ریوی، تب‌های مختلف، تومورهای شکمی، بیماری‌های قلبی، کبد، پانکراس و اثنی‌عشر را هم شامل می‌شد. او و توماس آدیسون به‌مدت بیست سال در گایز درباره «نظریه و عمل پزشکی» سخنرانی کردند و در سال ۱۸۳۹ جلد اول «عناصر تمرین پزشکی» را منتشر کردند.

هانس بوخنر

۱۶ دسامبر ۱۸۵۰ میلادی برابر با ۲۵ آذر ۱۲۲۹ خورشیدی، هانس ارنست آگوست بوخنر، باکتری‌شناس آلمانی به‌دنیا آمد. بوخنر بین سال‌های ۱۸۸۶ تا ۱۸۹۰ درطول مطالعات ایمونولوژیک موفق شد گاما گلوبولین‌ها را کشف کند. گاما گلوبولین‌ها باکتری‌کُش‌های طبیعی‌‌اند که در خون حمل می‌شوند. او همچنین روش‌هایی برای مطالعه باکتری‌های بی‌هوازی ابداع کرد. سال ۱۸۹۱ بوخنر وجود پروتئین‌های آنتی‌باکتریایی را در سرم خون پیشنهاد کرد و آنها را «الکسین» نامید. سال ۱۸۹۳، او پیشنهاد کرد که پادزهر مستقیماً از خود سم تشکیل می‌شود. هانس با برادرش، ادوارد، در سال ۱۸۹۷ نشان داد که آب مخمر کاملا مرده می‌تواند شکر را تخمیر کند و دی‌اکسیدکربن و الکل تولید کند، دقیقاً همانطور‌که سلول‌های دست نخورده این کار را انجام می‌دهند. این توصیف فعالیت آنزیم را پیش‌بینی می‌کرد.