۲۳ آذر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۳ آذر برابر با ۱۴ دسامبر را ورق می‌زنیم.

****

سیدحسین میرشمسی

۲۳ آذر ۱۳۸۷ خورشیدی، سیدحسین میرشمسی دانشمند معاصر و از مفاخر دامپزشکی در سن ۹۴ سالگی در تهران درگذشت. میرشمسی که از چهره‌های ماندگار سال ۱۳۸۲ بود به‌دلیل تلاش‌هایی که در راه توسعه و تولید واکسن‌های دامی، واکسن و سرم دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه و تولید واکسن برای بیماری‌های ویروسی سرخک، فلج اطفال، سرخجه، و اوریون و انتقال دانش فنی ساخت این واکسن‌ها به داخل کشور انجام داد با لقب «پدر واکسن ایران» خوانده می‌شود. میرشمسی پس‌از گرفتن دیپلم در سال۱۳۱۴ وارد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۲۰ در رشته دکتری دامپزشکی فارغ‌التحصیل شد و به‌مدت ۹ سال در موسسه سرم و واکسن‌سازی رازی در حصارک به کار مشغول بود و سپس برای ادامه تحصیل در دوره تخصص به فرانسه رفت.

دستگاه تراش پیچ‌ومهره

۱۴ دسامبر ۱۷۹۸ میلادی برابر با ۲۳ آذر ۱۱۷۷ خورشیدی، اولین حق ثبت اختراع ایالات‌متحده برای دستگاه تراش پیچ‌و‌مهره برای مخترعی اهل رویدآیلند به‌نام دیوید ویلکینسون صادر شد. دستگاه او برای تراش رزوه‌ها یا همان شیارهای روی پیچ و درون مهره بود. ویلسون یک ماشین‌کار بود که آهنگری و ریخته‌گری‌های آهنی را برای صنعت پنبه در رود‌آیلند تولید می‌کرد. ویلکینسون بعدها در سال ۱۸۰۶ یک ماشین تراشکاری همه‌کاره بزرگ تولید کرد، پیشرفتی پیشگام که صنعت ماشین ابزار آمریکا را پایه‌گذاری کرد.

اولین شهاب‌سنگ دنیای جدید

۱۴ دسامبر ۱۸۰۷ میلادی برابر با ۲۳ آذر ۱۱۸۶ خورشیدی، شهاب‌سنگ بزرگی در ساعت ۶:۳۰ بامداد در وستون که امروزه ایستون نامیده می‌شود سقوط کرد و حفره‌ای به طول ۱۵۲ سانتی‌متر و عرضه ۱۳۷ سانتی‌متر ایجاد کرد. این اولین‌بار بود که مهاجران اروپایی از زمان ورود به دنیای جدید سقوط شهاب‌سنگ را در آمریکا می‌دیدند. توصیف پروفسور ییل بنجامین سیلیمان از سقوط و تجزیه‌و‌تحلیل شیمیایی او از این شهاب‌سنگ در مطبوعات ملی و بین‌المللی بسیار مورد توجه قرار گرفت. این سنگ آسمانی که یک قطعه ۱۳.۵ کیلوگرمی از جنس شهاب‌سنگ‌های کندریتی نوع اچ۴ بود به هسته اصلی شهاب‌سنگ‌های موزه تاریخ طبیعی پی‌بادی دانشگاه ییل تبدیل شد.

فیزیک کوانتوم

 ۱۴ دسامبر ۱۹۰۰ میلادی برابر با ۲۳ آذر ۱۲۷۹ خورشیدی، ماکس پلانک، فیزیکدان آلمانی، اندیشه‌هایش را درباره فیزیک کوانتومی در جلسه انجمن فیزیک آلمان عمومی و به‌این‌ترتیب، درک دانشمندان را از فیزیک متحول کرد. پلانک نشان داد که در موقعیت‌های خاصی، انرژی ویژگی‌های ماده فیزیکی را نشان می‌دهد، چیزی که در آن زمان غیرقابل تصور بود. او پیشنهاد کرد که این انرژی در بسته‌های گسسته‌ای وجود دارد و این بسته‌ها را «کوانتا» نامید.

سنتز دی‌ان‌ای

۱۴ دسامبر ۱۹۶۷ میلادی برابر با ۲۳ آذر ۱۳۴۶ خورشیدی، آرتور کورنبرگ که با مهران گولیان در استنفورد و رابرت ال سینشایمر از موسسه فناوری ماساچوست (ام‌آی‌تی) اولین سنتز دی‌ان‌ای فعال بیولوژیکی را در یک لوله آزمایش در یک کنفرانس مطبوعاتی نشان دادند. کورنبرگ تصمیم گرفت که زنجیره دی‌ان‌ای نسبتاً ساده ویروس Phi X174 را که باکتری‌ها را آلوده می‌کند، تکثیر کند. این یک رشته دی‌ان‌ای فقط حدود ۵هزارو۵۰۰ بلوک ساختمانی نوکلئوتیدی دارد و با حدود ۱۱ ژن، بدون شکستن آن راحت خالص می‌شود. این دانشمندان برای جداسازی دی‌ان‌ای ویروس Phi X174 از دی‌ان‌ای باکتری ای‌کولی که باکتری رایجی در روده انسان است استفاده کردند.