آیا فضا واقعاً ساکت است؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، همیشه به ما گفته‌اند که هیچ صدایی در فضا وجود ندارد و سکوت در آنجا برقرار است؛ اما این حرف تا چه حد حقیقت دارد؟ مجله علمی بی‌بی‌سی اسکای ات نایت در گزارشی به بررسی این موضوع پرداخته است.

آنچه گوش ما به عنوان «صدا» درک می‌کند، فقط یک موج فشاری است که از یک محیط (جامد،‌مایع یا گاز) عبور می‌کند و مولکول‌های درون آن را به هم می‌زند. هنگامی که آن موج فشاری به گوش ما برخورد می‌کند، باعث می‌شود که موها و استخوان‌های کوچک درون آن‌ها ارتعاش کنند که سیگنال الکتریکی به مغز می فرستد و باعث می‌شود ما آن را صدا تفسیر کنیم؛ اما در خلأ، جایی که هیچ مولکولی به شکل مایع، جامد یا گاز وجود ندارد، این اتفاق نمی‌افتد؛ بنابراین هیچ صدایی وجود ندارد.

وقتی در مورد فضا صحبت می‌کنید، پاسخ ساده و آسانی برای این پرسش وجود ندارد و دلیلش این است که فضا اصلاً خلأ نیست. مناطق عظیمی از فضا به‌ویژه فضای بین ستاره‌ای و بین کهکشانی خلأ نیست؛ اما درون کهکشان‌ها و سحابی‌ها، ابر‌های چرخان و عظیمی از گاز و غبار وجود دارد و مولکول‌های لابلای آن ابر‌ها به اندازه همتایان خود در زمین، می‌توانند از یک موج فشار عبور کنند و صدا تولید کنند.

ناسا در سال ۲۰۲۲ برای اثبات این موضوع، صدای ضبط شده‌ای از یک سیاهچاله را منتشر کرد که از داده‌های رصدخانه اشعه ایکس چاندرا (Chandra) استخراج شده بود. سیاه‌چاله‌ها صدایی بم و کم‌شدت تولید می‌کنند که شبیه موسیقی متن فیلم علمی تخیلی بی (B) در دهه ۱۹۵۰ میلادی بود.

صدای سیاهچاله‌ها آنقدر کم است که گوش انسان به طور طبیعی آن را نمی‌شنود؛ بنابراین ناسا از فرآیندی به نام «صوت‌سازی» برای شنیدن آن استفاده کرد؛ پس فضا عمدتاً ساکت است، اما مطلقاً ساکت نیست.