نگاهداری: نباید به حکمرانی نگاه پروژه‌ای داشته باشیم/ لزوم پیگیری رویکرد نوآوری خلاقانه بومی
به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، بابک نگاهداری در نخستین کنفرانس ملی «حکمرانی دانش مبنا، حکمرانی سرزمینی» که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران برگزار شد به دوگانه‌هایی نظیر «علم و اقتصاد»، «آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی» و «حکومتداری و حکمرانی» اشاره کرد و گفت: لازم است نسبت بین این دوگانه‌ها و سیستم قانونگذاری را تعیین کنیم. در زمینه دوگانه بین علم و اقتصاد، نظام غربی مدعی است که هدف نهایی آن رشد اقتصادی و رفاه است و دولت بر مبنای رشد اقتصادی اداره می‌شود؛ اما نگاه اسلامی می‌گوید غایت نهایی نظام اسلامی، تربیت و تعلیم انسان‌های خردورز و عالم است. نظام اسلامی و امامین انقلاب بار‌ها گفته‌اند نظام اسلامی می‌خواهد جامعه را به دانشگاه و مدرسه تبدیل کند. جامعه یک مدرسه اجتماعی است که باید فرصت آموختن را برای مردم فراهم کنیم پس مردم‌سالاری در جوهره ذاتی حکومتداری اسلامی است.
وی با طرح این سوال که «چه کنیم تا نظام قانونگذاری ما به طور عملیاتی بتواند علم‌محور باشد»، خاطرنشان کرد: در نظام اسلامی، «نهاد علم» محور است و اما در نظام غربی، «نهاد اقتصادی» محور است. چه کنیم تا در سیاستگذاری‌ها و قانونگذاری‌های ما رویکرد نهاد علم غلبه پیدا کند؟ هر قدر بر بستر نهاد علم حرکت کنیم، در حقیقت داریم بیشتر در بستر دینی اداره جامعه حرکت می‌کنیم.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با اشاره به دوگانه آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی نیز بیان کرد: این یک مسئله است که مرز بین آرمان‌گرایی و واقع‌گرایی چیست و نقطه تعادل بین این دو باید به چه شکل طراحی شود. اگر آرمان‌گرایی افراطی را در پیش بگیریم، برای مردم خسته‌کننده است و اگر بخواهیم واقع‌گرایی افراطی در پیش بگیریم، جامعه را از تحرک می‌اندازد. به همین جهت است که مقام معظم رهبری بر «آرمان‌گرایی واقع‌گرایانه» تاکید می‌کنند.
نگاهداری با طرح اینکه زیست بوم حکمرانی نیاز اساسی نظام حکمرانی است، تاکید کرد: نباید به حکمرانی نگاه پروژه‌ای داشته باشیم، بلکه شایسته است نگاه فرآیندی به حکمرانی داشته باشیم؛ چراکه این امکان وجود ندارد که فکر کنیم یک مشکل را به طور کامل می‌توان حل کرد، چون هر راه‌حلی عوارضی دارد و مسائل جدیدی ایجاد می‌کند؛ بنابراین باید نگاه فرآیندی و دائمی و نه نگاه مقطعی به حکمرانی داشته باشیم؛ لذا شایسته است نسبت به راه‌اندازی زیست بوم حکمرانی در کشور که دانشکده‌ها، اندیشکده‌ها و آزمایشگاه‌های حکمرانی نیز در این زیست‌بوم جای می‌گیرند، اقدام کنیم.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در ادامه برشمردن دوگانه‌های تأثیرگذار بر حوزه‌های سیاستگذاری و قانونگذاری، به دوگانه «حکومتداری و حکمرانی» اشاره کرد و گفت: فناوری، روابط بین حاکمیت و مردم را دچار بازآرایی می‌کند؛ بنابراین از حکومتداری باید به سمت حکمرانی تغییر جهت دهیم. حکومتداری از جنس دستوری و مردانه است و عقلانیت آن ابزاری است، ولی حکمرانی از عقلانیت ارتباطی و شبکه ارتباطات چند لایه با بازیگران غیررسمی بهره می‌جوید و سیستم آن ابلاغی و دستوری نیست بلکه اقناعی و همراه‌سازی مردم است؛ فناوری‌هایش هم نرم است و جنس آن بیشتر جنس زمانه است. حکمرانی نسبت به حکومتداری زنانه‌تر است.
وی به دوگانه «فضیلت و شرافت» پرداخت و اظهار داشت: فضیلت به یک حکمران کمک می‌کند که در دوراهی‌ها بتواند بهتر انتخاب مسیر کند. حکمرانی هم به فضیلت نیاز دارد و هم به شرافت تا ثبات قدم داشته باشد و مسیری که درست تشخیص داده است را برود و دچار مصلحت‌اندیشی‌های غیرشرافتمندانه نشود.
نگاهداری با برشمردن سطوح قانونگذاری و سیاستگذاری در سطوح محلی، ملی و فراملی، بیان کرد: در سطح ملی، قانونگذاری و نظارت داریم. در سطح محلی اندیشکده‌های حکمرانی اسلامی را در استانها شکل دادیم، اما هنوز در سطح فراملی و گروه‌های دوستی، ماموریت‌گرایی بر دیپلماسی پارلمانی ما حاکم نشده است.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه باید حل مسئله کنیم، گفت: حکمرانی زمانی به درد می‌خورد که هم و غم ما حل مسائل کشور باشد و از سندنویسی‌ها و حرکت‌های نمایشی بدون اینکه مشکلی از مشکل مردم حل کنند، دست برداریم و از روش‌های تقلیدی در نظام سیاستگذاری بپرهیزیم. عده‌ای اصلاً دنبال حل مسئله نیستند و وقتی مسئولیتی برعهده می‌گیرند به دنبال کار‌های نمایشی و سفر‌های خارجی می‌روند
نگاهداری بر پیگیری رویکرد نوآوری خلاقانه بر اساس شرایط بومی کشور تاکید کرد و گفت: در مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، فهم کردیم که حکمرانی یک امر دانش مبنا است و باید دانشگاه در کنار دولت و صنعت و جامعه قرار گیرد. هم دانشگاه با تغییر نسل‌های خود دارد به سمت حکمرانی حرکت می‌کند و هم حکمرانی دارد به سمت دانشگاه حرکت می‌کند و ما این را به فال نیک می‌گیریم.
انتهای پیام/