200 هزار واحد مسکونی جدید در منطقه 22/ برج‌هایی که هوای تهران را می‌بلعند

الهه خانی- گروه اجتماعی خبرگزاری آنا: پس از تصویب طرح جامع شهر، منطقه 22 به عنوان یک شهر جدید تعریف شده و حوزه آن در دهه 50 با نام شهر جدید کن به وسیله مهندسین مشاور فرمانفرمایان و همکاران مورد طراحی قرار گرفت. در طول سال‌های 49 تا 58 حدود 20 درصد از اراضی این منطقه تفکیک شد و مالکان جزئی پیدا کرد و بقیه اراضی به قطعات بزرگتر (1000 متر مربع به بالا ) تقسیم شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی اراضی خانواده‌های فرمانفرمایان و فیروزگر ملی اعلام شد و تعدادی از آن‌ها به سازمان زمین شهرداری واگذار شد.

«توسعه در غرب تهران یک فرصت بزرگ بود اما با این سبک ساخت‌و‌سازها این فرصت به یک تهدید تبدیل شده است، بر اساس طرح توسعه تهران، توسعه از غرب پیشنهاد شده است اما امروز ما در حال مواجه با یک فاجعه بزرگ هستیم.» این جملات اظهارات اقبال شاکری، رئیس کمسیون عمران شورای شهر تهران است که از این نوع ساخت‌و‌سازها در منطقه 22 به شدت گلایه‌مند است.

سعید سادات‌نیا، کارشناس حوزه شهری هم صحبت‌های شاکری را تایید می‌کند و می‌گوید: غرب تهران فرصتی برای تنفس پایتخت بود زیرا باد در تهران از سوی غرب به شرق می‌وزد و از شمال‌غرب بیشترین باد به سمت تهران روانه می‌شود.

وی با بیان اینکه باد شمال‌غرب تهران می‌توانست مانند جارو فضا را تلطیف کند، ادامه می‌دهد: اگر فضای غرب تهران طبق پیش‌بینی‌هایی انجام شده بارگذاری بسیار محدود جمعیتی پیدا می‌کرد و بارگذاری اصلی بر فضای سبز و تفریحی و فرهنگی انجام می‌شد، در اصل غرب پایتخت تنفس‌گاهی برای تهران می‌شد و می‌توانست در حقیقت تاثیر مثبتی بر اقلیم تهران بگذارد.

هزاران واحد مسکونی خالی در منطقه 22

سادات‌نیا با اشاره به برآوردهای چندین مقاله در حوزه اقتصاد شهری اضافه می‌کند: برآوردها نشان می‌دهد که 200 هزار واحد مسکونی در این منطقه خالی است و با اقامت خانواده‌ها در این واحدهای خالی بارگزاری وحشتناک جمعیتی در منطقه 22 اتفاق می‌افتد.

اقبال شاکری نیز با بیان اینکه شورای شهر تهران در این باره بیش از ده بار تذکر داده است، تاکید می‌کند: متاسفانه کمیسیون ماده 5 و در پاره‌ای از موارد شورای عالی شهرسازی به اتفاق شهرداری دست به دست یکدیگر داده‌اند تا منطقه 22 را با فاجعه مواجه کنند.

دریاچه خلیج فارس چالش یا فرصت؟

به اعتقاد رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران یکی از مناطق چالش برانگیز جدید شهر ما این منطقه خواهد بود. شاکری ادامه می‌دهد: به واسطه جاذبه‌های گردشگری این منطقه از جمله دریاچه خلیج فارس، پارک چیتگر و بازارچه هزار و یک شب در آینده نه چندان دور شهرداری مجبور می‌شود از پول همین مردم در این منطقه بزرگراه 2 طبقه مانند صدر بسازد.

سادات‌نیا هم نگاه مثبتی به ساخت دریاچه خلیج فارس در این منطقه ندارد. این استاد دانشگاه در این باره به طرح سوالاتی می‌پردازد: باید دید وجود این دریاچه در منطقه 22 از نظر محیط‌زیستی تا چه اندازه درست است؟ میزان تبخیر آب دریاچه بسیار وحشتناک است، من نمی‌دانم که چقدر به نفع سیستم، مردم و ساکنان تهران بوده که این دریاچه با این هزینه وحشتناک ساخته شود. آیا آب این دریاچه آب مصرفی تهران را دربرمی‌گیرد یا خیر؟ آیا آبی که در دریاچه می‌ماند، گنداب می‌شود؟ آیا این آب تنفس می‌کند؟ و تمام این موضوعات سوال‌برانگیز است.

به نظر نائب رئیس انجمن مهندسان مشاور، بدترین اتفاق این منطقه برج‌سازی‌های بی‌رویه است. او می‌گوید: برج‌ها دیوارهای وحشتناکی را به وجود آورده‌اند و مانع از عبور هوا می‌شوند.
شاکری که در این خصوص با سادات‌نیا هم‌عقیده است، اضافه می‌کند: به نظر من تا زمانی که صدور یک مجوز حتی در حد مجاز از طریق شورای شهر نباشد، هیچ کنترلی صورت نمی‌گیرد. برای ساخت‌‌ و سازها در این منطقه در کمیسیون ماده 5، شهرداری منطقه22 و کمیسیون شهرسازی آنقدر دلایل مختلف آورده می‌شود تا مجوز ساخت صادر شود. بارگزاری در این منطقه بیش از حد ظرفیت‌اش است طرح تفصیلی منطقه 22 دیگر متناسب با شرایط فعلی نیست.

ابوالفضل قناعتی هم با بیان اینکه هر ارگان و هر سازمان در هر جایگاهی که باشد موظف است در چارچوب ضوابط شورای شهرسازی و معماری ساخت و ساز انجام دهد و ما حق هیچ‌گونه تخلفی را به هیچ سازمان و یا نهادی نمی‌دهیم، تاکید می‌کند: ساخت‌وسازها در منطقه 22 باید بر اساس پهنه تعریف شده باشد و اگر کسی خلاف طرح تفصیلی در این منطقه ساخت و ساز کند شورای شهر تهران موظف است با این موضوع برخورد کند.

90 درصد از مالیکت برج‌های منطقه 22 در دست بخش غیر خصوصی

سادات‌نیا با بیان اینکه 90 درصد از مالکیت‌های این برج‌ها، مالکیت‌های غیرخصوصی است و مالکان آنها تعاونی‌ها و نهادها هستند، اضافه می‌کند: طرح جامع تهران پیشنهاد چنین بارگذاری را نداشته این طرح بعدها متاسفانه دست‌کاری شده و تغییر کرده است.

شاکری اما معتقد است تفاوتی ندارد که برج‌سازی‌هایی که در این منطقه صورت می‌گیرد متعلق به شخص یا نهادی خاص باشد. در هر صورت این افراد مجوز گرفته‌اند و کسانی که به این افراد مجوز داده‌اند مقصران اصلی هستند.قاطعانه باید بگویم که ما در مدیریت شهری هیچ کنترلی در این منطقه نداریم.

سادات‌نیا هم به بررسی‌هایی که در طرح جامع تهران در سال 47 انجام شده است، اشاره می‌کند: در این بررسی‌ها ظرفیت جمعیت تهران را 5 تا 5/5 میلیون نفر در نظر گرفته‌اند، در جدول جامع‌های بازبینی در دهه 70 حداکثر جمعیت تهران 7-7/5 میلیون دیده‌ شده و در واقع تهران برای جمعیتی بیش از این منابع آبی ندارد اما امروز جمعیت تهران با زور و ضرب و تجاوز به آب‌ها، مناطق کشاورزی پیرامونی،دریاچه‌ها و سدهای اطراف به 8 میلیون نفر رسیده است.

بلاتکلیفی قوانین ساخت و ساز در تهران

او با اشاره به بلاتکلیفی‌های قانونی طی چند ساله گذشته در حوزه ساخت‌و‌سازها در پایتخت عنوان می‌کند: این بلاتکلیفی‌های قانونی باعث تخلف‌ها، سوء‌استفاده‌ها و قانون‌گریزی‌هایی شده است که می‌توانید در تهران ببینید، از شرقی‌ترین نقاط تهران از ارتفاعات، سوهانک و گردنه قوچک برج‌سازی‌ها در دامنه کوه شروع می‌شود. تهران زنده به دامنه‌های البرز و توچال و... بوده، اما امروزه تمام این افق را با برج‌سازی‌ تا جاهایی که امکان داشته است از بین برده‌ایم، تمام باغ‌ها در بستر دامنه‌ها از بین رفته‌اند و در ساخت‌و‌سازها حتی محدوده‌های 1800 را هم رعایت نکردیم و از آن بالاتر زدیم. تمام بسترهای طبیعی و مسیرهای رفتن به کوه از کشتزار تا باغ‌های توت و انار و... به برج‌ تبدیل شده و متاسفانه اکثرا نهادهای حاکمیتی این کار را انجام داده‌اند.

سادات‌نیا تصریح می‌کند: 200 هزار واحد مسکونی در منطقه 22 وجود دارد حال شما تصور کنید درهر واحد 2 تا 3 نفر زندگی کنند در این صورت حدود یک‌میلیون به جمعیت شهر تهران اضافه می‌شود.

این استاد دانشگاه معتقد است حداقل 3 نسل زمان می‌برد تا سکونتگاه‌های جدید تبدیل به محله شود و خاصیت اجتماعی پیدا کند. او می‌گوید: نمونه بارز آن «اکباتان» است که بعد از چندین سال محلیت پیدا کرد. اکباتان در 20 تا 30 سال اول ساخت بالاترین آمار خودکشی و بزهکاری و مشکلات اجتماعی و افسردگی را در خود داشته است.

شاکری در ادامه برای جلوگیری از بروز این مشکلات تاکید می‌کند که کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران باید به این موضوع به صورت جدی وارد شود و هیچ صدور پروانه‌ای جز از طریق شورای شهر صورت نگیرد و روی پروانه‌هایی که تا امروز صادر شده است مجددا بررسی انجام شود و آن ساختمان‌هایی که خارج از ضوابط و مقررات شهرسازی در حال ساخت است مجوزشان گرفته شود.

تبدیل فرصت‌ها به تهدید

این کارشناس معماری و شهرسازی ادامه می‌دهد: شهرک اکباتان یک شهرک منحصربه‌فرد است و با بالاترین تکنولوژی، طرح‌ها سرمایه‌گذاری، درختکاری، فضای سبز و دسترسی‌ به اتوبان ساخته شده است. امروز ما دیگر امکان چنین شهرک‌سازی را نداریم.
شاکری با بیان اینکه ما تا به امروز هیچ گزارشی از شهرداران منطقه 22 در هیچ دوره‌ای دریافت نکرده‌ایم، اضافه می‌کند: حتی بازرسی شهرداری تهران، معاونت شهرسازی و معاونت برنامه‌ریزی هم تا به حال گزارشی از این منطقه ارائه نکرده‌اند.

با وجودی که بنا به نظر کارشناسان در این منطقه 200 هزار واحد خالی وجود دارد، اسکلت‌هایی که در این منطقه هر روز سر به فلک می‌کشد، نشان می‌دهد ساخت و ساز بی‌رویه در این منطقه سردراز دارد و در آینده‌ای نه چندان دور با انفجار جمعیت در این منطقه رو‌به‌رو می‌شویم. باید دید مدیریت شهری چه فکری برای جلوگیری از این فاجعه دارد البته شهرداری تهران نظرات کارشناسان مبنی بر اینکه دیوارهای بلند برج‌های این منطقه مانع از ورود باد به سطح شهر می‌شود قبول ندارد و در همه اظهار نظرهای مسئولانش این موضوع تکذیب می‌شود.