به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ فناوری اینترنت ماهواره‌ای در طول سال‌های اخیر با پیشرفت پروژه‌های شرکت‌های فناوری بزرگ به‌عنوان قابلیت فناورانه حیاتی برای ارائه دسترسی به اینترنت با سرعت در مناطق دورافتاده و فاقد زیرساخت ارتباطی در سراسر جهان ظهور کرده است. این فناوری با اتکا بر یک شبکه از ماهواره‌های متصل به یکدیگر که دور زمین می‌چرخند برای انتقال سیگنال‌های اینترنت مورد استفاده قرار می‌گیرد. روند توسعه سرویس اینترنت ماهواره‌ای بسیاری از دولت‌های جهان را به فکر بهره‌مندی از مزایا و کاهش تهدیدات این فناوری نوظهور انداخته است.

پوشش جهانی، سرعت بالا در استقرار، اتصال با سرعت بالا و طیف گسترده کاربردها از مزایا و ویژگی‌های اینترنت ماهواره‌ای محسوب می‌‌شود که می‌تواند اینترنتی بدون محدودیت در اقصی نقاط جهان در اختیار اقشار مختلف قرار دهد؛ اما از آن‌جایی که هیچ فناوری و تکنولوژی بدون عیب نیست، می‌توان به موانع تنظیم‌گری اشاره کرد. به این صورت که کشورهای مختلف جهان با دارابودن الگوهای گوناگون برای حکمرانی و مدیریت فضای مجازی، طبیعتاً رویکردهای گوناگونی در وضع مقررات این حوزه دارند.

وجود اختلاف نظر در  الگوی حکمرانی اینترنت در نهایت سبب بروز چالش‌های بی‌شماری در این حوزه می‌شود. مثلاً یکی از آن‌ها ایجاد تهدیدات امنیتی است؛ به این معنا که شبکه‌های اینترنت ماهواره‌ای در مقطع کنونی در برابر حملات سایبری، بسیار آسیب‌پذیر هستند. مهاجمان در چنین شرایطی می‌توانند به سادگی سیستم‌های ماهواره‌ای و ایستگاه‌های زمینی این شرکت‌ها را هدف قرار دهند و داده‌های مدنظر خود را به سرقت برند. تأخیر در انتقال داده‌ها نیز یکی از چالش‌های این نوع جدید از ارتباطات است، اینترنت ماهواره‌ای اغلب به دلیل زمان صرف شده جهت انتقال داده‌ها و دریافت سیگنال با استفاده از ماهواره‌ها در فضا، نسبت به سایر اقسام ارائه اینترنت، تأخیر بالاتری در ارائه محتوا دارد. این امر، می‌تواند حوزه‌هایی مانند گیمینگ و ویدئوکنفرانس‌ها را با چالشی جدی مواجه کند.

دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای در مناطق محروم و دورافتاده

اینترنت ماهواره‌ای یک راه حل کارآمد برای دسترسی به اینترنت در مناطقی است که امکانات زیرساختی برای اتصال به شبکه‌های زمینی موجود را ندارد.

اینترنت ماهواره‌ای از طریق فناوری‌های مختلفی مانند تکنولوژی‌های ماهواره‌ای که دسترسی به شبکه‌های مخابراتی فضایی را فراهم می‌کنند به افراد و مناطق دورافتاده این امکان را می‌دهند تا به اینترنت دسترسی داشته باشند.

این نوع اینترنت اغلب با سرعت‌های مختلفی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد، از سرعت‌های پایین تا سرعت‌های بالاتر که به عوامل متعددی ازجمله نوع ماهواره، تکنولوژی ارتباطاتی و شرایط جوی و مکانی مربوط می‌شود. اینترنت از طریق ماهواره معمولاً با پینگ (زمان تأخیر) بالا همراه است که ممکن است در برخی از کاربرد‌ها به‌خصوص بازی‌های آنلاین یا استفاده‌هایی که نیاز به زمان واقعی دارند، مشکل‌ساز باشد. در کل، این نوع اینترنت به مناطق دورافتاده کمک می‌کند تا از ارتباطات آنلاین بهره‌مند شوند؛ اما نکته‌هایی مانند هزینه بالا و سرعت‌های متغیر ممکن است محدودیت‌هایی را برای کاربران ایجاد کند.

ماهواره استارلینک در ایران

ماهواره استارلینک در راستای ارائه خدمات اینترنتی خود در سراسر دنیا در حال تلاش است تا بتواند این خدمات را بدون حد و مرز در اختیار دنیا قرار دهد؛ البته این امر مستلزم رعایت کردن قوانین کشورهاست. 

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در ایران می‌گوید: «شرط فعالیت اینترنت ماهواره‌ای رعایت قواعد سرزمینی ماست و اگر طبق این قوانین عمل شود به آن‌ها خوشامد می‌گوییم و دستشان را به گرمی می‌فشاریم.»

اما اوایل آبان امسال خبری مبنی بر مکلف شدن اسپیس ایکس برای همکاری با ایران به منظور ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای منتشر شد. اینترنت ماهواره‌ای کم و بیش در برخی از کشورها فعالیت خود را آغاز کرده و در ایران هم بعضاً عنوان می‌شد که نزدیک ۱۰۰ استارلینک فعال شده است؛ اما مسئولان تأکید داشتند فقط درصورتی که این فناوری به صورت قانونی در کشور بخواهد فعالیت کند، از آن استقبال می‌کنند.

در آخرین جلسه «هیئت مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات» (RRB)، مدارک و مستندات تکمیلی ایران درباره فعالیت بدون مجوز منظومه ماهواره‌ای استارلینک در ایران مورد بررسی قرار گرفت و حاضران در جلسه به اتفاق آرا خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه شده توسط این شرکت را خلاف مقررات بین‌المللی شناختند و از شرکت اسپیس ایکس (مالک اینترنت ماهواره ای استارلینک) و کشورهای مسئول خواستند که به قید فوریت اقدامات خود را بر قواعد سرزمینی ایران منطبق و برای اخذ مجوز فعالیت خود در ایران از طریق رگولاتوری این کشور اقدام کند.

وزیر ارتباطات و فناوری درباره مطرح شدن این موضوع در اتحادیه بین‌المللی مخابرات  توضیح می‌دهد: «سال ۱۴۰۰ قواعد سرزمینی‌مان را به اپراتورهای مطرح اینترنت ماهواره‌ای ابلاغ و اعلام و در اتحادیه بین‌المللی مخابرات و کمیسیون تنظیم مقررات جهانی پرونده‌ای را باز کردیم و این نهاد مصوب کرد که ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت ماهواره‌ای به‌خصوص اسپیس‌ایکس باید ضوابط جمهوری اسلامی ایران را رعایت کند.»    

فعالیت قانونی نخستین ارائه کننده خدمات اینترنت ماهواره‌ای در کشور

ایران نیز تلاش می‌کند تا گامی مؤثر در جهت ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای بردارد. در همین راستا چندی پیش زارع‌پور با اشاره به اینکه در برنامه‌های بلندمدت این وزارتخانه ساخت و طراحی اینترنت ماهواره ای در نظر گرفته شده است، گفت: سازمان فضایی کشور پروژه اینترنت ماهواره‌ای بومی را در دستور کار خود قرار داده تا بتوانیم از ظرفیت‌های داخلی برای این پروژه استفاده کنیم؛ البته تحقق این هدف با کمک سایر کشورها امکان‌پذیر خواهد بود.

وی تأکید کرد: هر کشور به یک کنسرسیوم منطقه‌ای نیاز دارد تا بتواند یک منظومه ایجاد کند و از طریق آن به مردم خدمات اینترنت ارائه دهد؛ چراکه چنین اقدامی در کوتاه‌مدت اقتصادی نخواهد بود در همین راستا رایزنی‌ها و مذاکراتی با سایر کشورها در حال انجام است.