۲ آذر در دنیای علم چه خبر؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 2 آذر برابر با 23 نوامبر را ورق می‌زنیم.

پرویز شهریاری

۲۳ نوامبر ۱۹۲۶ میلادی برابر با ۲ آذر ۱۳۰۵ خورشیدی، پرویز شهریاری ریاضی‌دان، مترجم، نویسنده، معلم ریاضیات و روزنامه‌نگار علم به‌دنیا آمد. او بیش از چهارصد کتاب در موضوعات ریاضیات، تاریخ، فلسفه و ادبیات تلیف و ترجمه کرده و همچنین بیش‌از هزار عنوان مقاله از او در نشریات مختلف منتشر شده است. این ریاضی‌دان زرتشتی در سال ۱۳۸۴ و درحوزه آموزش نوین ریاضی چهره ماندگار ایران شد. شهریاری در گردآوری و تالیف دانش‌نامه ریاضی ایران و فرهنگ ریاضیات مشارکت داشت.

ولادیسلاف نیکولایویچ وولکوف

۲۳ نوامبر ۱۹۳۵ میلادی برابر با ۲ آذر ۱۳۱۴ خورشیدی ولادیسلاف نیکولایویچ وولکوف، کیهان‌نورد و مهندس پرواز روس در ماموریت‌های کپسول فضایی سایوز ۷ در سال ۱۹۶۹ و سایوز ۱۱ در سال ۱۹۷۱ به‌دنیا آمد. سایوز ۱۱ اولین پرواز به‌سمت ایستگاه فضایی سالیوت ۱ را دو سال قبل‌از شروع پروژه ایستگاه فضایی آمریکایی اسکای‌لب (آزمایشگاه فضایی) انجام داد و به این ایستگاه فضایی علمی متصل شد. تجهیزات موجود در سالیوت 1 شامل تلسکوپ، طیف‌سنج، الکتروفتومتر و تلویزیون بود. در یک اقامت بی‌سابقه 24 روزه، خدمه سه نفره سایوز ۱۱، سامانه‌های ایستگاه فضایی را بررسی کردند و تحقیقات پزشکی‌بیولوژیکی مهمی را انجام دادند. اقامت برنامه‌ریزی‌شده 30 روزه به‌دلیل وقوع یک آتش‌سوزی کوچک و شرایط سخت کاری متوقف شد و خدمه از ایستگاه فضایی به کپسول سایوز بازگشتند و کپسول در قزاقستان با چتر نجات فرود آمد و تیم ریکاوری دریچه‌ای را برای بیرون کشیدن هر سه خدمه باز کرد. اما در بازرسی مشخص شد که دریچه تسکین فشار هنگام ورود مجدد دچار اختلال شده و این مسئله موجب از بین رفتن جو کابین شده‌ است. ازآنجاکه خدمه لباس‌های تحت فشار نداشتند همگی ازجمله ولکوف در این حادثه جان باختند. از آن به‌بعد، این دستور صادر شد که در تمام مأموریت‌های بعدی سایوز استفاده از لباس فضانوردی سوکول اجباری باشد. وکول لباسی هست که فضانوردان در زمان پرتاب به فضا، تا رسیدن به ایستگاه فضایی و برگشت از فضا به زمین می‌پوشند. سوکول نوعی لباس فضانوردی روسی است که از فضانوردان در برابر تغییرات احتمالی فشار هوای داخل کپسول سایوز  هنگام پرتاب یا فرود محافظت می‌کند.

ریتا آر. کولول

 ۲۳ نوامبر ۱۹۳۴ میلادی برابر با ۲ آذر ۱۳۱۳خورشیدی ریتا آر. کولول میکروبیولوژیست آمریکایی به‌دنیا آمد. او یازدهمین مدیر بنیاد ملی علوم آمریکا و اولین زن و اولین زیست‌شناس از زمان ظهور زیست‌فناوری امروزی است که به ریاست این بنیاد رسید. در دهه ۱۹۶۰ او اولین دانشمند آمریکایی بود که برنامه‌ای رایانه‌ای را به‌وجود آورد که داده‌های مربوط به طبقه‌بندی گونه‌های مختلف باکتری را تجزیه‌و‌تحلیل می‌کرد. این کار به کشف بزرگ او منجر شد که سویه‌ای از باکتری‌های وبا بود که به گونه‌های خوش‌خیم وبا تعلق دارند. او بعداً با تیم پژوهشی‌اش دریافت که هر دو نوع بی‌ضرر و بیماری‌زا (تولید‌کننده سم) معمولاً در مصب‌ها و آب‌های ساحلی یافت می‌شوند.

یوهان دیدریک وان در والس

۲۳ نوامبر ۱۸۳۷ میلادی برابر ۲ آذر ۱۲۱۶ خورشیدی، یوهان دیدریک وان در والس فیزیکدان هلندی به‌دنیا آمد. وان در والس در سال ۱۹۱جایزه نوبل فیزیک را برای پژوهش‌هایی درباره حالت‌های گازی و مایع ماده دریافت کرد. ازآنجایی‌که مولکول‌ها دارای نیروی جذب و حجم (هرچند کوچک) هستند، وان‌ در والس دو ثابت را برای در نظر گرفتن این ویژگی‌ها وارد نظریه‌اش کرد و ازاین‌رو، نیروهای جاذبه الکترواستاتیک ضعیف بین مولکول‌ها و بین اتم‌ها به افتخار او نیروهای وان در والس نامیده می‌شوند.

والدمار پولسن

۲۳ نوامبر ۱۸۶۹ میلادی برابر با ۲ آذر ۱۲۴۸ خورشیدی، والدمار پولسن مخترع و مهندس دانمارکی به‌دنیا آمد. پولسن سال 1903 اولین دستگاه را برای تولید امواج رادیویی پیوسته ساخت و بدین‌ترتیب به توسعه پخش رادیویی کمک کرد و آن را  دستگاه فرستنده قوس نامید که به قوس پولسن هم معروف است. این دستگاه گفتار را تا شعاع 150 مایلی منتقل می‌کرد. در سال 1920 فرستنده قوس پولسن به قدرت هزار کیلووات با برد ۲هزارو۵۰۰ مایل رسید. اختراع قبلی‌اش تله‌گرافن بود که در سال ۱۸۹۸ آن را ثبت کرده بود و اولین دستگاه در تاریخ بود که از ضبط صدای مغناطیسی استفاده می‌کرد، هرچند به‌دلیل خروجی صدای کم تا پیش‌از پیشرفت تقویت‌کننده‌های لوله خلاء در دهه 1930 از نظر تجاری ساخت این دستگاه غیرعملی بود.