مقابله منطقه‌ای با تفکر تک قطبی واشینگتن
گروه سیاست و جهان خبرگزاری علم و فناوری- کتایون مافی - «مشق امید»، ۲ سال است که باهدف عرضه و نقد دیدگاه‌های تشکلی در فهم و حل مسائل برگزار می‌شود و امسال با شعار «مشقی برای پرهیز از ساده‌انگاری در فهم و حل مسائل اجتماعی» پا به عرصه دانشجویی گذاشت.
گروه‌های دانشجویی در این رویداد، ایده‌های نو را به کار گرفته و با استفاده از متخصصان، راه‌های میان‌بر متعددی را برای حل مشکلات کشور پیشنهاد کردند.
این نگاه‌های امیدوارانه و این روش همیاری و همکاری سبب شده تا وعده سخنگوی دولت برای اتصال ایده‌های برتر مشق امید به دستگاه‌های اجرایی نیز عملی‌تر به نظر برسد.
ایده‌های سیاسی نیز جایگاهی برای طرح رویداد داشت. موضوع تفکر تک‌قطبی و تحولات چین یکی از نکاتی بود که در کارگاه‌های رویداد به مورد توجه قرار گرفت و نشان داد که نگرش و تفکر تک‌قطبی جایی در جهان امروز ندارد.
مقابله با خودشیفتگی امریکا
این تفکری است که موردتوجه دولتمردان آمریکایی قرار دارد و آن‌ها همچنان با توجه به این تفکر تلاش می‌کنند تا سیاست‌های خود را در مناطق دیگر دنیا اجرایی کنند.
بااین‌وجود در عصر حاضر تفکر تک‌قطبی جایگاهی در دنیای سیاست ندارد و اگر امریکا موفق شده تا سیاست‌های خود به جهان امروز دیکته کند، مسئله‌ای است که نیاز به تعمق و تدبیر دارد.
ایران و کشور‌های منطقه به لحاظ نظامی و ساختار نظامی و تکنولوژی همچنان نسبت به امریکا عقب‌تر بوده و نقاط ضعف بسیاری دارند. این امر نیاز به ساختار شکنی دارد که یکی از مهمترین ابزار‌های آن بکارگیری ظرفیت‌های المللی شانگهای است.
لازمه ساختارشکنی در شانگهای
اگرچه در رویداد مشق امید، نگاهی امیدوارانه به ساختار شانگهای برای مقابله با موضع یک‌جانبه‌گرایی امریکا وجود داشت، اما مسائلی در این خصوص مطرح شد که نشان می‌دهد چرا این کشور‌ها ظرفیت لازم برای مقابله باسیاست‌های یکجانبه گرایانه امریکا را ندارند.
کشور‌های قدرتمندی، چون چین، روسیه، هند و پاکستان ازجمله اعضای شانگهای هستند، در این میان اگرچه هند و پاکستان باهم اختلاف دارند، ولی در حوزه شانگهای با یکدیگر پیمان می‌بندند و فعالیت خود را شروع می‌کنند.
در شرایط کنونی هند تلاش می‌کند تا جایگاه مطلوبی را برای خود ایجاد کند و فعالیت‌هایش را به‌گونه‌ای پیش برد که بتواند حتی در مقابل غرب ایستادگی کند.
شانگهای می‌تواند روندی را طی کند که نیاز به کشور‌های غربی حداقلی شود و این امر حضور امریکا در منطقه را کمرنگ خواهد کرد.
حوزه‌های فعال در شانگهای
اعضای شانگهای در حوزه‌های متعددی فعال هستند. روسیه و چین در خودروسازی و ایران می‌تواند با همکاری این دو کشور در ساخت خودرو‌های مشترک وارد میدان شود.
در این راستا حضور ایران در صنعت قطعه‌سازی نیز مثمر ثمر است و قطعه سازان ایرانی در چند سال گذشته در تأمین ملزومات خودرو‌های داخلی خوش درخشیدند.
امضای پیمان‌های دوجانبه در این راستا می‌تواند امتیازات متعددی برای ایران به همراه داشته باشد.
کریدور‌های فعال
شاید یکی از مواردی که می‌تواند نگاه ایران و دیگر کشور‌های منطقه را به خود معطوف کند بهره‌گیری از توان کریدور‌های بین‌المللی است.
نگاه نظام جهانی و تمدنی چین سبب شده تا این کشور با بسیاری از کشور‌های جهان در حال دادوستد باشد، از سوی دیگر موقعیت جغرافیایی و شرایط فعلی این کشور یعنی جنگ با اوکراین می‌تواند موجب فعال‌سازی کردور‌ها میان دو طرف شود.
گسترش زیرساخت‌هایی، چون راه‌آهن، حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی می‌تواند گشایش‌های بالایی فراهم کند و موضوع کریدور‌های موجود و استفاده از ظرفیت این کریدور‌ها با آهن، زمینی و دریایی مورد توجه قرار گیرد.
تک‌تاز میدان
موضوع دیگری که در بحث مقابله باسیاست‌های یکجانبه گریانه و تک‌قطبی در منطقه مطرح می‌شود بحث تکنولوژی است.
آنچه مشخص است در حال حاضر بیشترین میزان تکنولوژی در دست امریکا و کشور‌های غربی است و کلاً وجود کارگران ارزان در آسیا و آسیای میانه و موارد مصرفی مانند تیتانیوم و اورانیوم در کشور‌های عضو شانگهای فرصت خوبی برای بهره‌کشی آمریکایی‌ها و کشور‌های غربی فراهم آمده است.
نگاه منفی به چین
یکی دیگر از نقاط ضعف مطرح میان ایران و اعضای شانگهای، عدم اعتماد دوطرفه است. به دنبال برقراری رابطه با چین ایران نتوانست از ظرفیت‌های ایجادشده در این رابطه به خوبی استفاده کرده و بسیاری از مسئولین کشور هنوز رویکردی غرب گریانه داشتند با ایجاد فضای منفی در برخی از رسانه‌ها، سبب کمرنگ شدن روابط دو کشور شدند و این امر سبب شد تا در مسیر روابط دو کشور، چین ۵ سال بدون سفیر باشد
قدرت تحلیل
موضوع قدرت تحلیل سیاسی موضوعی بود که در این رویداد مورد توجه قرار گرفت و پیشنهاد شد تا از توان دانشجویان و اساتید رشته علوم سیاسی و روابط بین‌الملل در این زمینه استفاده شود.
یکی از مسائل مطرح در این باره، موضوع ارز بود و این نکته تا آنجا اهمیت دارد که حتی بسیاری از صاحبان مشاغل و کسب‌وکار نیز به آن توجه دارند.
با این حال مشخص نشده چرا از منظر برخی از مسئولان هزار دلار آمریکا و هزار دلار چین تفاوت دارند و اگر بتوانیم از همسایگان خود درآمدزایی داشته باشیم، آیا مشکلی ایجاد می‌کند یا خیر؟
هرچند اتفاقی که در پیمان شانگهای افتاد روند مثبتی برای ایران به دنبال داشت و مقامات کشورمان می‌توانند از حضور در شانگهای برای توسعه بخش اقتصادی و تعیین استراتژی‌های منطقه‌ای استفاده کنند، اما نبایستی در این زمینه فدرت تحلیل را فراموش کنند.
ارتباط با کشور‌های منطقه‌ای و نگاه به شرق می‌تواند خلی که طی سال‌های گذشته با اعمال تحریم‌ها ایجاد شده است را جبران کرده و روندی صورت مثبت و سازنده را به جلو ببرند.
کشور‌هایی همچون روسیه و چین و حتی هند و پاکستان در بسیاری از حوزه‌ها از جمله حوزه‌های سیایسی، تجاری امنیتی و نظامی اهمیت بسیاری به مراودات دو جانبه داشته و بایستی فضای این ملاحظات در نظر گرفته شود.
انتهای پیام/